Επιμέλεια: Δημ. Κατσανάκης

Με τον κεντρικό τίτλο ΑΠΡΟΚΛΗΤΟΣ ΚΑΙ ΑΝΕΥ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΕΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΗ ΧΘΕΣ «Εισβολή των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων εις την Κύπρον» και με υπότιτλους για την κήρυξη Γενικής Επιστράτευσης από την ελληνική κυβέρνηση αλλά και τις διπλωματικές διαβουλεύσεις τόσο στην Ευρώπη όσο και στις Ηνωμένες Πολιτείες κυκλοφόρησε την Κυριακή 21 Ιουλίου 1974 η «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ».

Ολόκληρο το πρωτοσέλιδο, όπως ήταν φυσικό, αφορούσε σε μια από τις μαύρες σελίδες του ελληνισμού και μέσα από τους 8 συνολικά τίτλους κάλυπτε το σύνολο των γεγονότων μέσα από συνεχή τηλεγραφήματα του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων και ιδία πληροφόρηση δίνοντας παράλληλα το στίγμα των εξελίξεων στο εσωτερικό της Ελλάδας.

Δίπλα στο κεντρικό θέμα της ημέρας φιλοξενείται, συνοδευόμενη από τη σχετική φωτογραφία, το διάγγελμα του προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας στρατηγού Φαίδωνα Γκιζίκη προς τον ελληνικό λαό, που μεταδόθηκε στις 3 το απόγευμα της 20ής Ιουλίου από το ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο της χώρας. Στο διάγγελμά του ο στρατηγός Γκιζίκης έλεγε:

«Ελληνικέ Λαέ,

Την 5ην πρωινήν της σήμερον αι τουρκικαί ένοπλαι δυνάμεις, άνευ ουδεμίας αφορμής, ουδέ προειδοποιήσεως, ενήργησαν απόβασιν και εισέβαλον εις την νήσον Κύπρον. Κατά πλήρη περιφρόνησιν προς πάσα αρχή του διεθνούς δικαίου και τους υφισταμένους δεσμούς συμμαχίας, τα τουρκικά όπλα στρέφονται κατά των Ελλήνων και των Κυπρίων αδελφών μας. Πλήττονται ζωτικά εθνικά μας συμφέροντα. Παραβιάζονται δικαιώματά μας απορρέοντα εκ διεθνών συνθηκών. Η Ελλάς επιδιώκουσα παγίως την ειρηνικήν συνύπαρξιν και συνεργασίαν μετά των γειτόνων της, εντός του πλαισίου των κανόνων του διεθνούς δικαίου και της αρχής του αμοιβαίου σεβασμού και της μη επεμβάσεως εις τα εσωτερικά των ξένων κρατών, ουδεμίαν ενήργησε πρόκλησιν, ουδέ προέβη εις ενέργειαν τινα θίγουσα την Τουρκίαν ή τα δικαιώματα της Τουρκικής κοινότητας εν Κύπρω.

Αι εις την Κύπρον ένοπλαι δυνάμεις αγωνίζονται προς απόκρουσιν της εισβολής.

Υφιστάμενοι επίθεσιν, ως Έλληνες, πιστοί εις τα παραδόσεις της ιστορίας ημών, είμεθα υποχρεωμένοι να αμυνθώμεν. Θα το πράξωμεν εν επιγνώσει της ιστορικής ευθύνης έναντι του Έθνους ημών και εν τη βεβαιότητι ότι αι Ελληνικαί Ένοπλαι Δυνάμεις έχουν την ικανότηταν και την θέλησιν, όπως αποδείξουν ανά πάσαν στιγμήν εις πάντα επιτιθέμενον το άφρον της ενεργείας του.

Η Ελλάς ενόψει της δημιουργηθείσης καταστάσεως εκήρυξε γενικής επιστράτευσιν.

Έλληνες διατηρήσατε την ψυχραιμίαν σας και την πίστιν εις το δίκαιον και το άφθαρτον της Ελληνικής φυλής και τας λαμπράς παραδόσεις της. Με πλήρη συναίσθησιν των ιστορικών στιγμών καλούμεθα άπαντες, όπως ανταποκριθούμε εις τας προσδοκίας και τα απαιτήσεις του Έθνους.

Ζήτω το Έθνος!».

Παράλληλα με το διάγγελμα του στρατηγού Γκιζίκη και ο αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ μετά την ένοπλη τουρκική πρόσκληση σε δικό του διάγγελμα καλούσε τον Ελληνικό Λαό «Υπερμαχήσετε των θείων και ανθρωπίνων δικαίων μας» ενώ σε κεντρική θέση βρίσκεται και η επιστράτευση αξιωματικών και οπλιτών με τη σχετική προκήρυξη από τον υπουργό Αμύνης.

Σε κεντρική θέση ακριβώς κάτω από το κύριο θέμα βρίσκονται οι εξελίξεις στην Κύπρο. Σύμφωνα με τον τίτλο «Κυπριακά στρατεύματα επιτυχώς αντιμετωπίζουν τους εισβολείς» σε ένα ρεπορτάζ όπου παρατίθεται το πρώτο ανακοινωθέν του Αρχηγείου Ενόπλων Δυνάμεων για την εισβολή:

«Ανακοινωθέν υπ΄ αριθμόν 1.

Παρά τις συνεχιζομένας συνομιλίες εις ΟΗΕ, ΝΑΤΟ και Αμερικανικάς τοιαύτας εις Αθήναν, Άγκυρον, οι Τούρκοι επιχείρησαν σήμερον την πρωίαν επέμβασιν κατά της Κύπρου από αέρος και θαλάσσης. Εβομβάρδισαν τμήματα Κυπριακής Εθνοφρουράς, τας ευρισκομένας εις Κύπρον Ελληνικάς Δυνάμεις βάσει συνθηκών (ΕΛΔΥΚ) και κατοικημένους τόπους. Απώλεια μέχρι στιγμής δύο Κυπριακοί τορπιλάκατοι και τέσσερα τουρκικά αεροσκάφη».

Στο ίδιο ρεπορτάζ περιγράφονται οι εξελίξεις και δίνονται σειρά πληροφοριών με μεσότιτλους:

* Κατερρίφθησαν 6 τουρκικά αεροπλάνα

* Αι ελληνικαί δυνάμεις ελέγχουν την κατάστασιν

* Εβομβαρδίσθη νοσοκομείον εις την Λευκωσίαν

* Ικανοποιητική η εξέλιξις

* Με ηρωϊσμό αγωνίζονται οι Κύπριοι

* Οι Δανοί (στρατεύματα) δεν ανεμίχθησαν εις τη σύγκρουσιν

Σε μονόστηλο στην πρώτη σελίδα συναντάμε ανακοίνωση της ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΜΥΝΗΣ ΛΑΡΙΣΗΣ σύμφωνα με την οποία «Καλούνται άπαντες οι επιστρατευθέντες δια τας μονάδας Πολιτικής Αμύνης Λαρίσης όπως εντός της σήμερον 21 Ιουλίου 1974 ευρίσκονται εις τα σημεία άτινα αναγράφονται επί των εις χείρας των ΦΑΠ ΠΕ» ενώ το πρωτοσέλιδο της ημέρας συμπληρώνται με ρεπορτάζ, που αφορά σε δηλώσεις του υπουργού Εμπορίου Αναστασόπουλου σύμφωνα με τις οποίες «Υπάρχουν υπερεπαρκή αποθέματα τροφίμων» την ώρα που παράλληλα συνεχίζεται ο ομαλός εφοδιασμός της χώρας από το εξωτερικό. Πρόκειται αναμφισβήτητα για δηλώσεις καθησυχασμού του ελληνικού λαού εν μέσω μιας έντονης φημολογίας και έκδηλης αγωνίας και ανησυχίας για ελλείψεις στην αγορά βασικών ειδών διατροφής –αγωνία και ανησυχία απολύτως δικαιολογημένα σε περιόδους κρίσεων και επιστράτευσης.

Τα γεγονότα της Κύπρου όμως και οι εξελίξεις στην Ελλάδα κυριαρχούν και στην τελευταία σελίδα της «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ» της 21ης Ιουλίου 1974. Παρακινητικό το κεντρικό θέμα με τίτλο «Ηνωμένοι οι Έλληνες θα αντιμετωπίσουν την θρασείαν και ιταμήν τουρκικήν πρόκλησιν –Όπως κατά τας ενδόξους ημέρας του 1940» ενώ άλλοι 6 τίτλοι σε μικρότερα ή μεγαλύτερα θέματα δίνουν το στίγμα της επιστράτευσης:

* Συνεπληρώθη ταχέως η επιστράτευσις –Πρωτοφανής ενθουσιασμός των εφέδρων

* Ανεκλήθησαν άδειαι δημοσίων υπαλλήλων, που τάσσονται εις την υπηρεσίαν της πατρίδος

* Αδελφαί του Ε.Ε.Σ. εις την διάθεσιν της πατρίδος

* Έλληνες εργάται εις Δυτικήν Γερμανίαν έρχονται να καταταγούν ως εθελονταί

* Δέησις εις τον Άγιον Αχίλλιον υπέρ κατασχύσεως των Ελληνικών Όπλων

* Η ΔΕΗ ζητεί οικονομία εις την κατανάλωσιν ηλεκτρικού ρεύματος

Στην ίδια κατεύθυνση αλλά μεγαλύτερο σε έκταση το ρεπορτάζ με τίτλο «Ο αντιπλοίαρχος Παππάς και 15 άλλοι αξιωματικοί κατετάγησαν εις το Π.Ν.». στο οποίο αναφέρεται ότι ο απότακτος αντιπλοίαρχος του «Βέλος» Νικόλαος Παππάς ευρισκόμενος εις Λονδίνον ετηλεφώνησε σήμερον εις την ελληνικήν πρεσβεία και εδήλωσε ότι ο ίδιος και 15 απότακτοι σημαιοφόροι επιθυμούν να κατέλθουν εις Αθήνας και να συμμετάσχουν εις την εθνικήν προσπάθεια κατά της Τουρκίας τασσόμενοι παρά το πλευρόν της Ελληνικής Κυβερνήσεως. Το αίτημά των, όπως είναι γνωστό και αναφέρεται στο δημοσίευμα, έγινε αμμέσως αποδεκτό.