Ο επιτετραμμένος της Αυστρίας πρίγκιπας Αιμίλιος Φύρστενμπεργκ σε έκθεσή του στις 21.09.1912 προς τον υπουργό Εξωτερικών της Αυστρίας Μπέρχτολντ ανέφερε ότι η Ελλάδα διαθέτει ισχυρή ναυτική δύναμη και ότι: «Ο Τούρκος έχει ως ναυτικός «αντιτάλαντον» και δεν ημπορεί ποτέ να γίνει φίλος της θαλάσσης... ο Έλλην είναι γεννημένος ναύτης που αισθάνεται σαν το σπίτι του τόσον εις την θάλασσαν όσο και εις την ξηράν... ότι ο Ελληνικός Στόλος στρέφεται αποκλειστικώς εναντίον της Τουρκίας και προορίζεται να απελευθερώσει τους ελληνικούς πληθυσμούς των Μικρασιατικών παραλίων» (βιβλ. 1, σελ. 232).
Με την κατάληψη της Λήμνου από τον Κουντουριώτη, το λιμάνι του Μούδρου έγινε μία ισχυρή ναυτική βάση. Την εποχή εκείνη απελευθερώθηκαν η Ίμβρος, η Τένεδος και ο Άγιος Ευστράτιος. Στις 3 Δεκεμβρίου 1912 έγινε η ναυμαχία της Έλλης όπου το θωρηκτό μας Αβέρωφ με τα τρία παλιά θωρηκτά Ύδρα, Σπέτσες και Ψαρά που τα είχε αγοράσει πριν 30 χρόνια ο Χαρίλαος Τρικούπης ανάγκασαν τον τουρκικό στόλο που αποτελούνταν από θωρηκτά Τουργκούτ Ρέις, Χάιρεντιν Μπαρμπαρόσα Ασάρ Τεφίκ και Μεσσουδιέ να υποχωρήσουν στα στενά του Ελλησπόντου με μεγάλες απώλειες.
Τον αποκλεισμό του τουρκικού στόλου στο Αιγαίο όμως τον διέσπασε ένα τουρκικό καταδρομικό το Χαμιδιέ στις 02.01.1913, όπου με σφοδρή κακοκαιρία πέρασε τα στενά και βγαίνοντας στο Αιγαίο έφτασε στη Σύρο και βύθισε ένα πλοίο μας, το Εύδρομο Μακεδονία. Με την ενέργειά τους αυτή οι Τούρκοι πίστευαν ότι ο Ελληνικός στόλος θα απομακρύνονταν από τη Λήμνο για βοήθεια και έτσι με την ισχυρή δύναμη του στόλου τους θα κατάφερναν να την καταλάβουν. Ο αρχηγός όμως του στόλου μας Παύλος Κουντουριώτης αντιλήφθηκε την ενδεχόμενη αυτή εξέλιξη και επέστρεψε στο λιμάνι του Μούδρου με το θωρηκτό Αβέρωφ και τα τρία αντιτορπιλικά Ύδρα, Ιέραξ και Αετός. «Η ορθότης της εκτιμήσεως της καταστάσεως του Έλληνος αρχηγού δεν εβράδυνε να φανεί. Την πρωίαν της 5ης Ιανουαρίου 1913 τα περιπολούντα προ του Ελλησπόντου αντιτορπιλικά Λέων και Ασπίς είδαν περί ώραν 8:20 π.μ. στήλας καπνών εντός των Στενών και μετά από λίγο ανεγνώρισαν τα θωρηκτά Χάιρεντιν Μπαρμπαρόσα, Τουργκούτ Ρέις, Μεσσουδιέ και το καταδρομικό Μετζιτιέ, εκπλέοντα εν γραμμή παραγωγής εκ των Στενών... Ο Τουρκικός στόλος μόλις έκαμψε την έξοδον των Στενών, έλαβε πλεύση προς τα ανοικτά της Τενέδου και εκείθεν προς την Ν.Α. άκραν της νήσου Λήμνου Ειρήνη...» (βιβλ. 2, σελ. 318).
Η απόσταση που χώριζε τους δύο στόλους ανατολικά της Λήμνου όλο και μίκραινε και όταν έφτασε τα 8.800 μέτρα στις 11.30 π.μ. τα τουρκικά θωρηκτά άρχισαν να ρίχνουν άστοχα πυρά κατά του Αβέρωφ. Η απάντηση του Αβέρωφ κατά του θωρηκτού Μπαρμπαρόσα ήταν τρομερή, διότι τα 16 βλήματά του έπληξαν σοβαρά την τουρκική ναυαρχίδα σκοτώνοντας όλο σχεδόν το πλήρωμά του. Την ίδια τύχη είχαν και τα θωρηκτά τους, Μεσσουδιέ και Τουργκούτ Ρέις. Έτσι τα τουρκικά πλοία, γερμανικής κατασκευής με τις σοβαρές βλάβες που υπέστησαν, άλλαξαν πορεία και κατευθύνθηκαν προς την Τένεδο και από εκεί στον Ελλήσποντο. Έτσι «έληξεν η ναυμαχίαν της Λήμνου με την νίκην στέψασαν και πάλιν τα ελληνικά όπλα ... αι ζημίαι τας οποίας υπέστησαν και τα τρία εχθρικά θωρηκτά και αι απώλειαι του προσωπικού των υπήρξαν τόσο σημαντικαί ώστε ουδέποτε πλέον μέχρι τέλους του πολέμου ετόλμησαν να εκπλεύσουν των Στενών...» (βιβλ. 2, σελ. 319).
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
1) «Η ΔΟΞΑ ΚΑΙ Ο ΔΙΧΑΣΜΟΣ», Πολυχρόνη Κ. Ενεπεκίδη, έκδ. Σ. Ι. Ζαχαρόπουλος, Αθήνα,1992
2) «Νεότερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν ‘ ΗΛΙΟΥ ‘», Τόμος 12, Αθήνα,1957

Από τον Στέφανο Παπαγεωργίου