Εκτύπωση αυτής της σελίδας

ΠΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΕΣ

Καλλιόπη Ι. Κολόμβου

Μία εμβληματική γυναίκα στην κοινωνική ζωή της Λάρισας

Δημοσίευση: 12 Ιουν 2022 19:05
Η οικογένεια του στρατηγού Ιωάννη Άρτη. Στην πρώτη σειρά (κέντρο) η σύζυγός του Καλλιόπη © Αρχείο Αθηνάς Άρτη. Η οικογένεια του στρατηγού Ιωάννη Άρτη. Στην πρώτη σειρά (κέντρο) η σύζυγός του Καλλιόπη © Αρχείο Αθηνάς Άρτη.

Από τον Αλέξανδρο Χ. Γρηγορίου

Στα μέχρι σήμερα δημοσιεύματα για τα πρόσωπα που πρωταγωνίστησαν στην κοινωνική, θρησκευτική, οικονομική, επιχειρηματική και καλλιτεχνική ζωή της Λάρισας των περασμένων αιώνων, αναφερθήκαμε αρκετές φορές σε μία γυναίκα, η οποία άφησε το δικό της αποτύπωμα στην πόλη, μία γυναίκα που άλλαξε στη διάρκεια του βίου της τέσσερις φορές το επώνυμό της και επηρέασε με τις επιλογές της, τις τύχες πολλών οικογενειών της Λάρισας (από το τελευταίο τέταρτο του 19ου μέχρι τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια του 20ού αιώνα). Και φυσικά αναφερόμαστε στην Καλλιόπη Ι. Κολόμβου, μετέπειτα Δημητριάδου, στη συνέχεια Ασημάκη και αργότερα Άρτη. Με αυτό το σημείωμα θα διορθώσουμε τυχόν λάθη και παραλείψεις παλαιοτέρων δημοσιευμάτων.


Τις απαρχές του βίου της θα τις αναζητήσουμε στην οικογένεια του κτηματία Ιωάννη Κολόμβου [1] ο οποίος δραστηριοποιήθηκε στον Τύρναβο το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα. Ο τελευταίος νυμφεύθηκε την Ελένη Δημητριάδη [2], που ήταν αδελφή των εύπορων κτηματιών Χρήστου Δημητριάδη [3] και Κωνσταντίνου Δημητριάδη (γενν. Γιάννενα 1819). Οι δύο τελευταίοι διέμεναν αρχικά στον Τύρναβο και αργότερα στη Λάρισα. Από τον γάμο του ο Ιωάννης Κολόμβος απέκτησε πολλά παιδιά, τα ονόματα όμως ολίγων εξ αυτών διατηρήθηκαν στην τοπική ιστοριογραφία: του Δημητρίου (γενν. 1860), της Ασπασίας (γενν. 1865), του Αλέξανδρου (γενν. 1871) και της Καλλιόπης. Η Καλλιόπη γεννήθηκε στον Τύρναβο το 1876 και σε νηπιακή ηλικία δόθηκε για υιοθεσία στον Κωνσταντίνο Δημητριάδη (αδελφό της μητέρας της) που ήταν άτεκνος. Τότε έλαβε και επισήμως το επώνυμο «Δημητριάδου». Ο Κωνσταντίνος απεβίωσε στη Λάρισα στις 13 Ιουνίου 1886 και ενταφιάστηκε στο νεκροταφείο της συνοικίας Παράσχου (Αγίου Νικολάου). Η σαρκοφάγος που κατασκευάστηκε εκείνη την περίοδο, μεταφέρθηκε το 1910 στο σημερινό Παλαιό Νεκροταφείο. Μετά από τον θάνατό του, η χήρα σύζυγός του Αικατερίνη [4] και η ανήλικη θετή θυγατέρα του Καλλιόπη, κληρονόμησαν το 1/2 από την εταιρική περιουσία του Κωνσταντίνου και του αδελφού του Χρήστου Δημητριάδη. Σύμφωνα με την απογραφή που διενεργήθηκε δύο χρόνια αργότερα (1888), η συνολική εταιρική περιουσία μετά από την αφαίρεση των επισφαλών απαιτήσεων, εκτιμήθηκε στο μυθικό για την εποχή ποσό των 115.599,68 δρχ. [5].
Τον Μάρτιο του 1891 η ανήλικη ακόμα Καλλιόπη Κ. Δημητριάδου αρραβωνιάστηκε τον κατά 34 χρόνια μεγαλύτερό της δικηγόρο Κωνσταντίνο Ασημάκη (γεν. 1843) [6]. Ο γάμος είχε προσδιορισθεί για την Κυριακή 20 Οκτωβρίου 1891 στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου. Μία ημέρα πριν από την τέλεση του μυστηρίου (19 Οκτωβρίου 1891), ο Χρήστος Δημητριάδης μεταβίβασε στη νύφη του Αικατερίνη (σύζυγο του αδελφού του Κωνσταντίνου) 63 ακίνητα (αγροτεμάχια, οικόπεδα, αμπελώνες, δασικές εκτάσεις και μία έπαυλη στην συνοικία Νταρκουρά της Λάρισας) αντί του ποσού των 2.250 δρχ. [7]. Την ίδια ημέρα συντάχθηκε και το προικοσύμφωνο σύμφωνα με το οποίο ο Κωνσταντίνος Ασημάκης έλαβε ως προίκα 350 ακίνητα (συμπεριλαμβανομένων και 62 από τα προαναφερθέντα) αξίας 36.000 δρχ. ενώ έλαβε και σε μετρητά το ποσό των 24.000 δρχ. [8]. Μεταξύ των ακινήτων συμπεριλαμβανόταν και η μεγάλη έπαυλη των τριών ορόφων και των οκτώ δωματίων απέναντι από την εκκλησία του Αγίου Νικολάου, στην οποία διέμενε η οικογένεια του Κωνσταντίνου Δημητριάδη. Η Αικατερίνη μετακόμισε πλέον στην έπαυλη της συνοικίας Νταρκουρά (στο κέντρο της πόλης).
Ο Κωνσταντίνος Ασημάκης απεβίωσε από ανακοπή (έπασχε από σακχαρώδη διαβήτη) στα δικαστήρια της Λάρισας στις 16 Οκτωβρίου 1899 [9]. Η σύζυγός του Καλλιόπη ανέλαβε πλέον την επιμέλεια των τριών παιδιών που είχε αποκτήσει μαζί του: του Γεωργίου (γεν. 1892), της Ελένης (γεν. 1894) και του Βασιλείου (γεν. 1896), αλλά παράλληλα ασχολήθηκε με τη διαχείριση της οικογενειακής περιουσίας. Τη συναντούμε σε πλήθος νομικών εγγράφων να διεκδικεί δικαστικά χρηματικές απαιτήσεις από συνεργάτες και προμηθευτές της Εμπορικής Μετοχικής Εταιρείας των αδελφών Δημητριάδη της οποίας ήταν κάτοχος του 50% (μαζί με τα παιδιά της και τη μητέρα της Αικατερίνη). Τον Οκτώβριο του 1901 εγκατέλειψε την έπαυλη στον Άγιο Νικόλαο και ανέθεσε στον ποτοποιό και αδελφό της Δημήτριο Ι. Κολόμβο να μεριμνήσει για την ενοικίασή της [10].
Η γνωριμία και ο δεύτερος γάμος της με τον αφιχθέντα στην Λάρισα ίλαρχο Ιωάννη Άρτη (1861-1956) [11] πραγματοποιήθηκε το 1902. Παντρεύτηκαν το 1904 και εγκαταστάθηκαν στην πατρική έπαυλη της Καλλιόπης στη συνοικία του Αγίου Νικολάου. Απέκτησαν δύο θυγατέρες: την Ειρήνη (Νίνα) [12] (1905) και τη Λουκία (1912). Η Καλλιόπη Ι. Άρτη απεβίωσε στη Λάρισα στις 5 Μαρτίου 1949 σε ηλικία 73 ετών. Ο οικογενειακός τάφος (μαρμάρινη σαρκοφάγος) του Κωνσταντίνου Δημητριάδη (στον οποίο είναι ενταφιασμένοι η Καλλιόπη Άρτη, ο Ιωάννης Άρτης, η ΝίναΞηραδάκη και ο Γεώργιος Ασημάκης) στο Παλαιό Νεκροταφείο της Λάρισας, διασώζεται μέχρι σήμερα.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1]. Απεβίωσε στη Λάρισα το 1880.
[2]. Απεβίωσε σε βαθύ γήρας στις 28 Ιανουαρίου 1890. Βλ. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 18 (30 Ιανουαρίου 1890).
[3]. Απεβίωσε στη Λάρισα τον Ιανουάριο του 1903. Βλ. «Νεκρολογία», Όλυμπος (Λάρισα), φ. 270 (1 Φεβρουαρίου 1903).
[4]. Απεβίωσε τον Ιούλιο του 1910. Βλ. Μικρά (Λάρισα), φ. 7/461 (14 Ιουλίου 1910).
[5]. Γενικά Αρχεία του Κράτους, Αρχεία Ν. Λάρισας, Συμβολαιογραφικό Αρχείο Αγαθάγγελου Ιωαννίδη, φκ. 023, αρ. 7418 (20 Φεβρουαρίου 1888).
[6]. «Την παρελθούσαν Κυριακή ετελέσθησαν ενταύθα οι αρραβώνες του εν Καρδίτση δικηγόρου κ. Κωνσταντίνου Ασημάκη μετά της χαριτοβρύτου δεσποινίδος Καλλιόπης Κ. Δημητριάδου». Βλ. Σάλπιγξ (Λάρισα), 21 Μαρτίου 1891.
[7]. Αρχείο Ιωαννίδη, φκ. 034, αρ. 12170 (19 Οκτωβρίου 1891).
[8]. Αρχείο Ιωαννίδη, φκ. 034, αρ. 12171 (19 Οκτωβρίου 1891). Επίσης βλ. Δημήτριος Μπάρμπας, «Δύο προικοσύμφωνα της οικογένειας Δημητριάδη, 1891-1896», Θεσσαλικό Ημερολόγιο (Λάρισα), τ. 64 (2013), σ. 341-358.
[9]. «Νεκρολογία», Όλυμπος (Λάρισα), φ. 81 (23 Οκτωβρίου 1899).
[10]. «Ενοικιάζεται η κατά την συνοικία «Παράσχου» και έναντι του Ναού του Αγίου Νικολάου μεγάλη οικία της Καλλιόπης χήρας Κ. Ασημάκη, συγκειμένη εξ οκτώ δωματίων, ήτοι δύο εις τον πρώτον πάτωμα, τρία εις το δεύτερον και τρία εις το τρίτον μεθ’ απάντων των χρειωδών διά να κατοικίση ανέτως οικογένεια. Πληροφορίαι εις το κατάστημα του Δημ. Ι. Κολόμβου». Βλ. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 598 (14 Οκτωβρίου 1901).
[11]. Νικόλαος Παπαθεοδώρου, «Ο στρατηγός Ιωάννης Άρτης», Ελευθερία (Λάρισα), 18 Μαΐου 2016 και 25 Μαΐου 2016.
[12]. Ανάδοχος (νονά) στη βάπτισή της ήταν η Ζωή Ανδρέα Βερυκίου. Βλ. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 825 (12 Φεβρουαρίου 1906). Παντρεύτηκε τον διευθυντή του υποκαταστήματος Λαρίσης της «Τράπεζας Αθηνών» Γεώργιο Ξηραδάκη. Διετέλεσε ενεργό μέλος του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού (παράρτημα Λάρισας) και διοικητικό μέλος του ιδρύματος «Η Φανέλα του Στρατιώτου». Βλ. Κήρυξ (Λάρισα), φ. 3766 (9 Ιουνίου 1940) και φ. 3965 (11 Ιανουαρίου 1941). Απεβίωσε το 1955 σε ηλικία 50 ετών.