Εκτύπωση αυτής της σελίδας

ΛΑΡΙΣΑ ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ, ΧΙΛΙΕΣ ΛΕΞΕΙΣ...

Το καφενείο «Ο Παράδεισος»

Δημοσίευση: 13 Νοε 2022 16:56
Το καφενείο «Ο Παράδεισος» στην ανατολική πλευρά της Κεντρικής πλατείας (γωνία Μ. Αλεξάνδρου  και Κούμα). Λεπτομέρεια από επιστολικό δελτάριο του Ιωάννη Κουμουνδούρου. 1935 περίπου. Το καφενείο «Ο Παράδεισος» στην ανατολική πλευρά της Κεντρικής πλατείας (γωνία Μ. Αλεξάνδρου και Κούμα). Λεπτομέρεια από επιστολικό δελτάριο του Ιωάννη Κουμουνδούρου. 1935 περίπου.

Από τον Νίκο Παπαθεοδώρου
nikapap@hotmail.com

Στο σημερινό κείμενο θα περιγράψουμε τη διαδοχική πορεία που είχε οικοδομικά η γωνία των σημερινών οδών Μ. Αλεξάνδρου και Κούμα στην ανατολική πλευρά της Κεντρικής πλατείας, από την ημέρα της απελευθέρωσης της Λάρισας το 1881 μέχρι και σήμερα.


Κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα στη γωνία αυτή υπήρχαν διάφορα μικρά ανεξάρτητα οικήματα, μεταξύ των οποίων και δύο ισόγεια κτίσματα. Το ένα απ’ αυτά στέγαζε το Συμβολαιογραφείο του Ανδρέα Ροδόπουλου. Ο δικηγόρος Ανδρέας Ροδόπουλος είχε έλθει οικογενειακώς το 1881 από την Πάτρα στη Λάρισα, γιατί οι απολαβές από την εργασία του συμβολαιογράφου την περίοδο εκείνη, λόγω της αποχώρησης των Τούρκων γαιοκτημόνων (μπέηδων), ήταν ιδιαίτερα ελκυστικές. Δίπλα από το Συμβολαιογραφείο του είχε εγκατεστημένα τα τυπογραφεία και τα γραφεία της η εφημερίδα «Σάλπιγξ». Ιδρυτής και αργότερα διευθυντής της υπήρξε ο Μιχαήλ Τσόγκας. Το πρώτο φύλλο της κυκλοφόρησε στις 30 Σεπτεμβρίου 1889[1].
Κάποια στιγμή, πιθανόν μετά την αποχώρηση των Τούρκων από τη Θεσσαλία τον Μάιο του 1898, ολόκληρος ο χώρος με τα οικήματα στη γωνία Μ. Αλεξάνδρου και Κούμα περιήλθαν κατόπιν αγοράς στην ιδιοκτησία του φαρμακοποιού Κωνσταντίνου Μανεσιώτη, ο οποίος τα κατεδάφισε και στη θέση τους έκτισε ένα τεράστιο επίμηκες ισόγειο κτίσμα με πρόσοψη προς την πλατεία. Η πλευρά αυτή είχε οκτώ μεγάλα ανοίγματα (πόρτες) με τοξοειδείς απολήξεις και στους χώρους αυτούς στεγαζόταν εκτός από το συμβολαιογραφείο του Ανδρέα Ροδόπουλου και το Καφενείον-Ζαχαροπλαστείον «Τα Τέμπη» του Λάζ. Αντωνιάδη.
Στη δεκαετία του 1910 ολόκληρος ο τεράστιος αυτός χώρος μεταμορφώθηκε, έγινε εσωτερικά ενιαίος και στέγασε το περίφημο καφενείο «Παράδεισος». Ήταν ένα από τα παλαιότερα και διασημότερα καφενεία της Λάρισας. Όμως οι ενοικιαστές του, μετά την κατασκευή το 1908 του τριώροφου κτιρίου «Πανελλήνιον» στη νότια πλευρά της Κεντρικής πλατείας, το ισόγειο του οποίου διαμορφώθηκε σε καφενείο που διέθετε και θεατρική σκηνή, αισθάνθηκαν την ανάγκη να δημιουργήσουν και αυτοί μέσα στο καφενείο τους και θεατρική σκηνή. Η Λάρισα κατά τα χρόνια αυτά παρουσίαζε σπουδαία θεατρική κίνηση και ενώ ο πληθυσμός της στα 1910 δεν ξεπερνούσε τις 20.000 κατοίκους, μπορούσε να συντηρεί τρεις θιάσους στη διάρκεια του καλοκαιριού διότι διέθετε αρκετά ανεπτυγμένο θεατρόφιλο κοινό[2]. Μία από τις σκηνές με τον τίτλο «Θέατρον Παράδεισος» βρισκόταν κατά το 1910 στο ομώνυμο καφενείο, το οποίο τις βραδινές ώρες το διαμόρφωνε σε θεατρική αίθουσα. Τους θερινούς μήνες, προς την πλευρά της οδού Κούμα διέθετε και υπαίθρια θεατρική σκηνή, προσαρτημένη με το ομώνυμο καφενείο. Στις σκηνές αυτές έδιναν παραστάσεις οι περαστικοί από τη Λάρισα θίασοι. Όλες οι μεγάλες δόξες του ελληνικού θεάτρου της περιόδου του μεσοπολέμου πέρασαν από τον «Παράδεισο» στο διάστημα 1910-1940. Η Κοτοπούλη, η Κυβέλη, η Βερώνη και πολλοί άλλοι θεατρικοί αστέρες ήταν ορισμένοι εξ αυτών[3].
Κατά τη δεκαετία του 1930 το Καφενείο «Παράδεισος» αποτελούσε επιχείρηση των Ζήση Τσουρέλη και Γιάννη Μπέκα. Στην απέναντι γωνία Μ. Αλεξάνδρου και Κούμα υπήρχε το Φαρμακείο των Δημητρίου Επιτρόπου και Φώτη Παπαζήση. Μετά τον θάνατο του Φώτη Παπαζήση διατήρησε για λίγο το φαρμακείο μόνος του ο Επιτρόπου και το 1930 μετακόμισε στη γωνία των οδών Μ. Αλεξάνδρου και Παπακυριαζή. Το παλιό φαρμακείο και ένα διπλανό κτίριο που ήταν πρατήριο βενζίνης, τα πήρε ο Σπύρος Σιμιτσής και δημιούργησε δύο μεγάλες σάλες, μέσα στις οποίες ανέπτυξε το Εστιατόριο «Ερμής». Σε πολλές προπολεμικές φωτογραφίες και κάρτες διακρίνεται καθαρά ο τεράστιος όγκος του καφενείου «Παράδεισος». Στη δημοσιευόμενη φωτογραφία οι λεπτομέρειες του κτιρίου κρύβονται πίσω από τα δένδρα της πλατείας και τα σκίαστρα που ξεκινούν από τις μαρκίζες του καφενείου.
Με τον σεισμό της 1ης Μαρτίου 1941 και του εχθρικούς βομβαρδισμούς, το κτίριο που στέγαζε το καφενείο «Παράδεισος» σχεδόν ισοπεδώθηκε, όπως φαίνεται και από τις γερμανικές φωτογραφίες που διασώθηκαν. Μεταπολεμικά στη θέση αυτή κτίσθηκε το κινηματοθέατρο «Ορφεύς». Η είσοδός του κάλυπτε τη γωνία Μ. Αλεξάνδρου-Κούμα, ο χώρος προς την πλατεία διαμορφώθηκε σε καταστήματα, πάνω από τα οποία στεγαζόταν ο θερινός κινηματογράφος «Ορφεύς», ο οποίος βρισκόταν σε μια εκ διαμέτρου αντίθετη πλευρά με τον άλλο θερινό κινηματογράφο της πλατείας «Τιτάνια», στη δυτική πλευρά της πλατείας.
Αλλά και το κτίριο του κινηματογράφου «Ορφεύς» δεν είχε μεγάλη διάρκεια ζωής. Ολόκληρη η γωνία κατεδαφίσθηκε και δημιουργήθηκε ένα πολυώροφο κτίριο, στο οποίο στεγάζονται σήμερα διάφορα καταστήματα και υπηρεσίες.

 

[1]. Βλέπε: Γρηγορίου Αλέξανδρος, Μιχαήλ Τσόγκας (1854-1909), Ο ιδρυτής της εφημερίδας «Σάλπιγξ» της Λάρισας, εφ. «Ελευθερία», φύλλο της 8ης Ιανουαρίου 2017.
[2]. Μη μας εκπλήσσει η τεράστια επιτυχία του «Θεσσαλικού Θεάτρου». Οι πρόγονοι των σημερινών Λαρισαίων θεατρόφιλων, παρακολουθούσαν πριν εκατό χρόνια μετά μανίας αθηναϊκούς θιάσους καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους και ιδίως τους θερινούς μήνες.
[3]. Εκτός από τον «Παράδεισο» και το «Πανελλήνιον», θερινές θεατρικές σκηνές διέθετε δύο και ο Λόφος της Ακρόπολης. Η μία του Ζήση Δημητρίου δίπλα στο Μπεζεστένι και η άλλη του Μπόκοτα στην «Πλατεία Καλλιθέας». Στον Πέρα Μαχαλά, αριστερά όπως βγαίνουμε από τη γέφυρα, υπήρχε το θέατρο «Απόλλων». Προσκαλούσε όμως θιάσους αμφιβόλου ποιότητας και οι θαμώνες του ήταν κυρίως άνδρες. Συνήθως είχε μεγάλη κίνηση κατά τη διάρκεια της εμποροπανήγυρης όπου έσπαζε ρεκόρ εισπράξεων.