Γράφει ο Δημήτρης Βάλλας
Το δίλημμα για το εάν πολλοί το χρήμα εμίσησαν προτιμώντας τη δόξα ή το αντίστροφο παραμένει ακόμα και σήμερα ενεργό ως φιλοσοφικό ερώτημα και μάλλον ανά τους αιώνες είναι δύσκολο να απαντηθεί.
Στις σημερινές μας όμως ιστορικές ιχνηλασίες, τότε ,για όσους είχαν κάνει τις επιλογές τους φαίνεται ότι είχε απαντηθεί.
Εμίσησαν λοιπόν τη δόξα και προτίμησαν το χρήμα. Ένα χρήμα που όμως για να φτάσει στα ταμεία τους απαιτούσε συμβιβασμούς με ένα καθεστώς αν μη τι άλλο δύσκολο για την εποχή του. Μια προτίμηση όμως που κατατρέχει τις τότε επιλογές μέχρι σήμερα, άσχετο αν έχουν λησμονηθεί…
Πάμε λοιπόν για μεγάλες εταιρίες που παραμένουν οικονομικοί κολοσσοί και που όμως τότε είχαν συνεργαστεί με τον Χίτλερ και το ναζιστικό καθεστώς με μοναδικό σκοπό το κέρδος.
Οι περισσότεροι ίσως γνωρίζουν για τις τρεις μεγάλες εταιρίες που συνεργάστηκαν με τους Ναζί:
Τη Hugo Boss που σχεδίασε τις χαρακτηριστικές μαύρες στολές των SS και τα καφέ πουκάμισα της νεολαίας του Hitler .
Τη Volkswagen που σχεδίασε το Beetle με εντολή του Χίτλερ. Καθώς και η IBM η οποία σχεδίασε τις διάτρητες κάρτες που είχαν χρησιμοποιηθεί για τη συστηματοποίηση της εξόντωσης των λαών με γνώμονα τη φυλή ή την τάξη.
Όμως δεν ήταν μόνο αυτές οι εταιρίες που λειτούργησαν συνεργατικά με τους Ναζί - άλλες επιχειρήσεις παγκόσμιας εμβέλειας ακόμα και σήμερα αναγνωρίσιμες πούλησαν - θα έλεγε κάποιος - και την ψυχή τους στο διάβολο με διαφορετικούς τρόπους.
Ας δούμε λοιπόν για ιστορικούς λόγους και τους υπόλοιπους που καταγράφονται στη διεθνή βιβλιογραφία και όχι μόνο…
Είχαμε συνεργασία της Chase Bank (νυν JP Morgan Chase), με τους Ναζί και μάλιστα ένας από τους βασικούς μετόχους της, ο JD Rockefeller, είχε χρηματοδοτήσει άμεσα ναζιστικά πειράματα ευγονικής πριν τον πόλεμο. Μεταξύ 1936 και 1941, η Chase και άλλες τράπεζες των ΗΠΑ βοήθησαν τους Γερμανούς να συγκεντρώσουν περισσότερα από 20 εκατομμύρια δολάρια σε ισοτιμία του δολαρίου, ποσό πάνω από 1,2 εκατομμύρια δολάρια σε προμήθειες - εκ των οποίων η Chase εισέπραξε το σημαντικο ποσό των 500.000 δολαρίων που ήταν πολλά χρήματα για την εποχή.
Ο Henry Ford ήταν δεδηλωμένος αντισημίτης. Η Ford χορηγεί την εποχή εκείνη ακόμα και εφημερίδα κατηγορώντας τους Εβραίους για τον Α" Παγκόσμιο Πόλεμο, μάλιστα το 1938 τιμήθηκε με το Μεγαλόσταυρο της γερμανικής Eagle, το υψηλότερο μετάλλιο της Ναζιστικής Γερμανίας που χορηγούνταν στους ξένους πολίτες.
Η επιχείρηση της Ford στη Γερμανία παρήγαγε το ένα τρίτο των στρατιωτικών φορτηγών που χρησιμοποιούνταν από τον γερμανικό στρατό κατά τη διάρκεια του πολέμου, είναι δε σημαντικό ό,τι ένα μεγάλο μέρος της εργασίας γινόταν από τους κρατουμένους.
Η Kodak, δεν δίστασε να χρησιμοποιήσει εργασία "σκλάβων" στο γερμανικό υποκατάστημα της επιχείρησης που λειτουργούσε κατά τη διάρκεια του Β 'Παγκοσμίου Πολέμου. Θυγατρικές της Kodak στις ουδέτερες ευρωπαϊκές χώρες έκαναν επιχειρηματικές συμφωνίες με τους Ναζί, παρέχοντάς τους τη δυνατότητα της αγοράς των προϊόντων τους κερδίζοντας έτσι το πολύτιμο ξένο νόμισμα. Επεκτάθηκε επίσης στην κατασκευή πυροκροτητών και σε άλλα στρατιωτικά αγαθά για τους Γερμανούς.
Το 1941, η Fanta έκανε το ντεμπούτο της στη γερμανική αγορά. Ο Max Keith δεν ήταν ο φίλος των Ναζί, αλλά οι προσπάθειές του να κρατήσει τη λειτουργία την Coca-Cola ζωντανή στα μέσα του πολέμου, σήμαινε ότι η Coca-Cola έπρεπε να εισπράττει από κάπου κέρδη, πράγμα που θα έδινε την ευκαιρία να αντέξει την οικονομική πίεση της εποχής και θα μπορούσε να επιστρέψει στη διανομή του κυρίως χυμού της Coca-Cola στην Ευρώπη, αμέσως μόλις ο πόλεμος τελείωνε .
Η Allianz είναι η δωδέκατη μεγαλύτερη εταιρία χρηματοοικονομικών υπηρεσιών στον κόσμο. Ιδρύθηκε στη Γερμανία το 1890, δεν αποτελεί έκπληξη ότι ήταν η μεγαλύτερη ασφαλιστική εταιρία στη Γερμανία, κατά την άνοδο των ναζί στην εξουσία. Ο γενικός διευθυντή της Allianz, Kurt Schmitt, ήταν επίσης υπουργός Οικονομικών του Χίτλερ, και η εταιρία είχε ασφαλίσει τις εγκαταστάσεις και το προσωπικό στο Άουσβιτς.
Εταιρίες - συνεργάτες των Ναζί ακόμα και η Bayer, αν και πασίγνωστη εταιρία για την προέλευσή της, ως θυγατρική του κατασκευαστή που έκανε το Zyklon B, αέριο που χρησιμοποιείται στα ναζιστικά στρατόπεδα και στους θαλάμους αερίων.
Η ελβετική χημική εταιρία Ciba και η Sandoz συγχωνεύονται για να σχηματίσουν την Novartis, η διασημότερη για τα φάρμακά της, Ritalin. Το 1933, το υποκατάστημα του Βερολίνου της Ciba παραδίδει για να καούν όλοι οι εβραϊκής καταγωγής υπάλληλοί της περιλαμβανομένου του διοικητικού συμβουλίου. Οι εταιρίες αυτές κατασκεύαζαν τα χρώματα, τα φάρμακα και τα χημικά για τους Ναζί κατά τη διάρκεια του πολέμου. Η Novartis για να καθησυχάσει την ενοχή της προσπάθησε να επανορθώσει με το να συνεισφέρει 15 εκατομμύρια δολάρια προς ένα ελβετικό ταμείο για την αποζημίωση των θυμάτων των Ναζί.
Το 2000, η Nestle κατέβαλε πάνω από 14,5 εκατομμυρία δολάρια σε αποζημιώσεις για το ότι είχε καταναγκαστικούς εργάτες, και βασίζονταν ουσιαστικά σε εργάτες-σκλάβους που βρέθηκαν να είναι εκεί . Τα ποσά απαιτήθηκαν απο τους επιζώντες του Ολοκαυτώματος και εβραϊκών οργανώσεων. Η εταιρία παραδέχτηκε ότι κατείχε μια εταιρία το 1947 και ότι είχε χρησιμοποιήσει καταναγκαστική εργασία κατά τη διάρκεια του πολέμου .
Η BMW έχει παραδεχθεί τη χρήση έως και 30.000 αναγκαστικών εργατών κατά τη διάρκεια του πολέμου. Οι αιχμάλωτοι πολέμου ήταν εργάτες σκλάβοι και τρόφιμοι των στρατοπέδων συγκέντρωσης, χρησιμοποιούνταν εκεί που παράγονταν κινητήρες για την Luftwaffe.
Το 1946 στην General Electric επεβλήθη πρόστιμο από την κυβέρνηση των ΗΠΑ, λόγω δόλιων δραστηριοτήτων σε καιρό πολέμου.
Σε συνεργασία με την Krupp, μια γερμανική εταιρεία κατασκευής, η General Electric σκόπιμα και τεχνητά αύξησε την τιμή του καρβιδίου βολφραμίου, ένα υλικό που ήταν ζωτικής σημασίας για την κατεργασία μετάλλων που είναι αναγκαίο για την πολεμική προσπάθεια. Αν και επέβαλαν σαν τελικό πρόστιμο μόλις 36.000 δολάρια στο σύνολο, η General Electric είχε κερδίσει περίπου 1,5 εκατομμύριο δολάρια από αυτή την απάτη και μόνο το 1936, δυσχεραίνοντας επίσης την πολεμική προσπάθεια των αντιπάλων υπέρ των Ναζί.
