ΤΥΡΝΑΒΟΣ (Γραφείο «Ε»)

Του Κώστα Τσόλα

«Ο ποταμός και ο... παραπόταμος», θα μπορούσε να είναι τίτλος κινηματογραφικής ταινίας ή ακόμα και ενός «προχωρημένου» βιβλίου που να μεταφέρει τον αναγνώστη σε τοπία εξωτικά. Δεν είναι όμως ούτε μύθος, ούτε φαντασία. Είναι μια πραγματικότητα. Ο ποταμός είναι ο Πηνειός. Ένα από τα μεγαλύτερα ποτάμια της χώρας με 205 χιλιόμετρα μήκος. Πηγάζει, από τα όρη Λάκμος ή Περιστέρι της Πίνδου και τα Χάσια και Αντιχάσια και χύνεται στον Θερμαϊκό και το Αιγαίο πέλαγος κατ’ επέκταση. Δηλαδή, γενικά συγκεντρώνει τα νερά των ορεινών όγκων γύρω από τον θεσσαλικό κάμπο κι όμως όταν η Αθήνα και άλλες περιοχές της χώρας πνίγονται από τα νερά της βροχής ο αργυροδίνης Πηνειός είναι ακόμα ρυάκι.

Είναι τόση η δίψα του θεσσαλικού κάμπου και των γύρω βουνών που κυριολεκτικά ρουφούν το νερό της βροχής και αφήνουν το ποτάμι σχεδόν στεγνό, ακόμα και τώρα τέλη Οκτωβρίου.

Η άλλη εικόνα έρχεται από τον Τιταρήσιο, τον Ξηριά όπως τον αποκαλούν οι ντόπιοι. Πρόκειται για τον δεύτερο σε μήκος παραπόταμο του Πηνειού, με 54 χιλιόμετρα μήκος, μετά τον Ενιπέα με 84 χιλιόμετρα μήκος. ‘Όνομα και πράγμα, τώρα, ο Ξηριάς, τους περισσότερους μήνες του χρόνου. Κι όμως από προχθές ο παραπόταμος έφερε νερό και μάλιστα πολύ σε αντίθεση με τον ποταμό.

Σε ό,τι αφορά τον Τιταρήσιο με απλά λόγια είναι ο τροφοδότης του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα απ’ όπου αντλείται νερό για την ύδρευση της Λάρισας, του Τυρνάβου, του Αμπελώνα και όλων των γύρω οικισμών, καθώς και για την άρδευση σημαντικού τμήματος του ανατολικού ο βόρειου θεσσαλικού κάμπου.

Όταν ένας τροφοδότης ποταμός του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα φέρνει γρήγορα νερό και γίνεται χείμαρρος, και το νερό χάνεται στη θάλασσα μέσα σε δύο – τρία εικοσιτετράωρα δεν είναι καλός οιωνός. Αντίθετα δείχνει τη «γύμνια» του, αφού δεκαετίες τώρα η αμμοληψία έκανε το καταστροφικό της έργο. Το νερό δεν μένει στην άμμο για να απορροφηθεί και να αποθηκευθεί στον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα, αλλά φεύγει.

Οι εποχές του χρόνου, όπως μάθαμε στο σχολείο, έρχονται με τη σειρά τους. Κάθε εποχή όμως ο κάθε Θεσσαλός βλέπει το ποτάμι του, τον Πηνειό, να χάνεται και να περιμένει τους όποιους «σωτήρες» του να πάρουν πρωτοβουλίες να τον σώσουν. Γιατί τέλη Οκτωβρίου όταν ο Πηνειός είναι ρυάκι και ο παραπόταμός του Τιταρήσιος «κατεβάζει» άφθονο νερό που όμως φεύγει στη θάλασσα, διαπιστώνουμε ακόμα μια φορά ότι ο θεσσαλικός κάμπος κινδυνεύει με ερημοποίηση.