Για τον σκοπό, τη σημασία και τη σπουδαιότητα της ημερίδας που πραγματοποιήθηκε πριν από μερικές ημέρες με θέμα: «Αναπτυξιακές και Επιχειρηματικές Προοπτικές στη Θεσσαλία από τη Συμβιωτική Αξιοποίηση Αγροτικών και Βιομηχανικών Στερεών Αποβλήτων για την Παραγωγή Υλικών και Ενέργειας» μίλησαν στην «Ε» οι διδάκτορες χημικοί – μηχανικοί κ. Γιώργος Παπαπολυμέρου και Ξενοφών Σπηλιώτης. Κυρίως στάθηκαν στο ότι η βιομηχανική συμβίωση είναι το μέσο εφαρμογής της κυκλικής οικονομίας ενώ τόνισαν πως καταλυτικό ρόλο θα διαδραματίσει η παρουσία ερευνητικών φορέων και εργαστηρίων, ώστε οι ιδιαιτερότητες της Θεσσαλίας αναφορικά με τους διατιθέμενους πόρους και τα παραγόμενα απόβλητα, να ληφθούν υπόψη στη σχεδιαζόμενη βιομηχανική συμβίωση.
Πιο αναλυτικά ο κ. Παπαπολυμέρου αρχικά μας είπε: «Θα πρέπει να πούμε κατ’ αρχήν ότι τα ερευνητικά εργαστήρια “Χημικής Tεχνολογίας Επιστήμης και Μηχανικής Sυμπεριφοράς των Υλικών” του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών του ΤΕΙ Θεσσαλίας και η ομάδα Βιομαζας και απορριμμάτων με επικεφαλής την καθηγήτρια Α. Ζαμπανιώτου του Τμήματος Χημικών Μηχανικών του ΑΠΘ, εκτός της τυπικής εκπαιδευτικής δραστηριότητας, είναι προσηλωμένα στην ερευνητική αριστεία και την καινοτομία. Στοχεύουν να προσφέρουν ευρύτερα στην κοινωνία πραγματοποιώντας μια εντονότερη σύνδεση μέσω της έρευνας, της καινοτομίας, της συνέργειας με άλλους ερευνητικούς φορείς και μέσω εκδηλώσεων σαν αυτή που αναφέρατε και άλλων εκδηλώσεων είτε στο ΤΕΙ και το ΑΠΘ, είτε αλλού».
Στη συνέχεια ο κ. Σπηλιώτης τόνισε: «Με την κ. Ζαμπανιώτου, είμαστε εκτός από φίλοι και συνάδελφοι, Θεσσαλοί. Δουλεύουμε ο καθένας στον τομέα του, σε διαφορετικά Ιδρύματα επί σειρά ετών, αλλά με κοινό πλαίσιο τη συμβιωτική λειτουργία και την αξιοποίηση αποβλήτων με μετατροπή τους σε χρήσιμους πόρους. Αποφασίσαμε ότι θα πρέπει να οργανώσουμε κάτι, ώστε να πληροφορηθεί ο τεχνικός κόσμος της Θεσσαλίας, οι επιχειρήσεις, η Περιφέρεια οι Δήμοι, οποιοσδήποτε αναπτυξιακός φορέας και φυσικά οι πολίτες ότι τα δύο εργαστήρια διαθέτουν τεχνολογίες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αξιοποίηση του δυναμικού που διαθέτει η Θεσσαλία σε αγροτικά και βιομηχανικά υποπροϊόντα και απόβλητα προς όφελος της κοινωνίας, της νέας οικονομίας και της ανάπτυξης που θα προκύψει, και αναντίρρητα του περιβάλλοντος».
Ζητήσαμε και από τους δύο να μας εξηγήσουν εκτενέστερα τη λογική πάνω στην οποία στηρίζεται αυτή η προσπάθεια και αρχικά ο κ. Σπηλιώτης υπογράμμισε: «Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, υιοθετώντας το μοντέλο της «κυκλικής οικονομίας», θέτει ενιαίο περίγραμμα που περιλαμβάνει τις παραγωγικές διαδικασίες και την κατανάλωση. Η διαχείριση αποβλήτων συναντά τη διαχείριση πόρων, την παραγωγή προϊόντων και την κατανάλωση. Η βιομηχανική συμβίωση είναι το μέσο εφαρμογής της κυκλικής οικονομίας. Σημαίνει κοινή χρήση υπηρεσιών και παροχών, την αξιοποίηση υποπροϊόντων και αποβλήτων ως πόρων μεταξύ των βιομηχανιών, ώστε να δημιουργηθούν νέες αξίες, να μειωθεί το κόστος με ταυτόχρονη βελτίωση των περιβαλλοντικών συνθηκών, αποτρέποντας την κατάχρηση των φυσικών πόρων του πλανήτη».
Από την πλευρά του ο κ. Παπαπολυμέρου είπε: «Στα παραπάνω γίνεται αντιληπτό ότι καταλυτικό ρόλο θα διαδραματίσει η παρουσία ερευνητικών φορέων και εργαστηρίων, ώστε οι ιδιαιτερότητες της περιοχής αναφορικά με τους διατιθέμενους πόρους και τα παραγόμενα απόβλητα, να ληφθούν υπόψη στη σχεδιαζόμενη βιομηχανική συμβίωση στην Περιφέρεια Θεσσαλίας. Αυτό νομίζω ότι είναι το πλαίσιο στο οποίο θα πρέπει να στηριχθεί η προσπάθεια για ανάπτυξη της περιοχής Θεσσαλίας».
Ρωτήσαμε αν πιστεύουν πως το παραπάνω πλαίσιο αρκεί, ώστε να αναπτυχθεί η περιοχή σύμφωνα με τα νέα δεδομένα που ορίζει η ΕΕ με τον επαναπροσδιορισμό της έννοιας της πρώτης ύλης και μας ανέφεραν.
Ο κ. Παπαπολυμέρου: «Φυσικά και όχι. Στην Ελλάδα θα πρέπει να ανακαλύψουμε τον όρο “συνέργεια” μεταξύ των συντελεστών της ανάπτυξης. Στην Ευρώπη η διάδραση μεταξύ πανεπιστημίων, επιχειρήσεων και κυβερνήσεων με σκοπό τη μετατροπή ακαδημαϊκών μοντέλων σε πρακτικά επιτεύγματα, είναι τρέχουσα πραγματικότητα. Στην Ελλάδα ο βαθμός ωριμότητας των τριών παραπάνω συντελεστών μπορώ να πω ότι υστερεί σημαντικά με ευρωπαϊκούς όρους. Το πλαίσιο συζήτησης για τους εμπλεκόμενους φορείς του Τριπλού Έλικα (Πανεπιστημιακά Ιδρύματα, Κυβέρνηση και επιχειρήσεις) θα πρέπει να οριοθετηθεί με σαφήνεια ώστε ο κάθε εμπλεκόμενος φορέας να προσφέρει αυτό που μπορεί και πρέπει, λειτουργώντας συμπληρωματικά, ώστε να προκύπτει οικονομικό και κοινωνικό όφελος. Μόνο έτσι μπορεί να ενισχυθεί η δυναμική της καινοτομίας και να ενθαρρυνθεί υποστηριζόμενη η επιχειρηματικότητα».
Ενώ ο κ. Σπηλιώτης υπογράμμισε: «Στη Θεσσαλία μπορώ να διακρίνω την ύπαρξη δυναμικής από την πλευρά των Τριτοβάθμιων Ιδρυμάτων και μιας κρίσιμης μάζας πρωτοπόρων επιχειρήσεων που επιδιώκουν και χρηματοδοτούν σε πολλές περιπτώσεις έρευνα και ανάπτυξη τεχνολογιών αξιοποίησης ανακυκλώσιμων πόρων. Τουλάχιστον σε ότι αφορά το ΤΕΙ, στα ερευνητικά του εργαστήρια έχουν αναπτυχθεί τεχνολογίες αξιοποίησης αποβλήτων, σε συνεργασία με βιομηχανίες της περιοχής και όχι μόνο (AGROILENERGY, STAFFCOLOURENERGY, ΑΕΙΦΟΡΟΣ, VIOKERAL, MOTOROIL, ΑΛΟΥΜΙΝΙΟ της ΕΛΛΑΔΟΣ), για δημιουργία ανταγωνιστικών προϊόντων με προστιθέμενη αξία. Πολλές δε από τις διαδικασίες που αναπτύχθηκαν έχουν κατοχυρωθεί με διπλώματα ευρεσιτεχνίας. Έχω την αίσθηση ότι Ανώτατα Ιδρύματα, ερευνητικά εργαστήρια και ιδιωτικός τομέας, βρίσκονται ένα βήμα πιο μπροστά από τον δημόσιο τομέα, που δείχνει μια δυστοκία και καθυστέρηση στην υιοθέτηση των νέων πρακτικών και της νέας εποχής που ανατέλλει. Η προσπάθεια λοιπόν κατά τη γνώμη μου πρέπει να επικεντρωθεί στον συντονισμό και των τριών συντελεστών της τριπλής έλικας ώστε να βρεθεί κοινός βηματισμός και συγχρονισμός με τις ευρωπαϊκές πρακτικές».
Για το πώς το έχουν πετύχει στην Ευρωπαϊκή Ένωση ο κ. Παπαπολυμέρου μας είπε: «Στην Ευρωπαϊκή Ένωση από τη στιγμή που έγινε αντιληπτή η σημασία της βιομηχανικής συμβίωσης ως νέου εργαλείου ανάπτυξης, η οποία με τη χρήση της τεχνολογίας μπορεί να οδηγήσει σε νέου τύπου ανάπτυξη, έχουν αναληφθεί σημαντικές πρωτοβουλίες μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα. Τέτοια πρωτοβουλία αποτελεί η ευρωπαϊκή ένωση SPIRE (Sustainable Process Industry through Resource and Energy Efficiency), με την οποία έχουν εντοπιστεί τα κομβικά σημεία για τη συνεργασία αυτή, ώστε να εξασφαλιστεί η επιτυχία του εγχειρήματος της βιομηχανικής συμβίωσης με υιοθέτηση πολιτικών από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ροή χρηματοδότησης για την υλοποίηση αυτών των πρακτικών».
Ο κ. Σπηλιώτης από τη δική του πλευρά τόνισε: «Τα κομβικά σημεία αυτής της σύμπραξης περιλαμβάνουν ζητήματα στα οποία θα πρέπει να εστιάσουν όπως, η βούληση για συνέργεια, η αναζήτηση εναλλακτικών μεθόδων παραγωγής, η σωστή εφαρμογή νομοθετικού πλαισίου, η μείωση των εκπομπών, η απόρριψη βιομηχανικών αποβλήτων στις χωματερές, η εξοικονόμηση πρώτων υλών, η ανάπτυξη τεχνολογιών για την αξιοποίηση αποβλήτων, η διασφάλιση και δημιουργία θέσεων εργασίας που είναι μερικά μόνο από τα σημαντικά κομβικά σημεία που περιλαμβάνει αυτή η σύμπραξη ιδιωτικού – δημόσιου τομέα στην ΕΕ».
Τέλος ρωτήσαμε τον κ. Σπηλιώτη πως θα πραγματοποιηθεί η διάχυση των απόψεων αυτών και μας απάντησε ως εξής: «Τα ερευνητικά κέντρα τα οποία εκπροσωπήθηκαν στην ημερίδα αυτή, θα συνεχίσουν με συνέργειες την ενημέρωση για τις δραστηριότητές τους, αξιοποιώντας και το δυναμικό των εταιρειών με τις οποίες έχουν αναπτύξει συνεργασία μέσω εκπόνησης ερευνητικών προγραμμάτων. Η διάχυση της απαραίτητης γνώσης και πληροφόρησης σε υποψήφιους συνεργάτες (πολίτες, φορείς του δημόσιου και ιδιωτικός τομέας, επιστημονική κοινότητα), είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να θεμελιωθεί η άποψη τα πανεπιστήμια αρωγός της κοινωνίας και βασικός παράγοντας υγιούς ανάπτυξης».
