πανελλήνιου κέντρου του αγροτικού κόσμου, καθιστούν τη Λάρισα καταλληλότερη για έδρα της ενιαίας Γεωπονικής Σχολής του νέου Πανεπιστημίου Θεσσαλίας», τονίζει, μιλώντας στην «Ε», ο πρύτανης του ΤΕΙ Θεσσαλίας, καθηγητής Ξενοφών Σπηλιώτης.
Ο πρώτος αιρετός πρύτανης ενός από τα μεγαλύτερα Τεχνολογικά Ιδρύματα της χώρας, του ΤΕΙ Θεσσαλίας (πρώην Λάρισας), θα κληθεί μαζί τα όργανα διοίκησης να λάβει μιας καθοριστικής σημασίας απόφαση που αφορά στο μέλλον του ΤΕΙ Θεσσαλίας. Αυτό της συγχώνευσης με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (ίσως και με το ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας) στο πλαίσιο των συγχωνεύσεων τριτοβάθμιων ιδρυμάτων όπως επιτάσσει η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας. Να διευκρινισθεί πως οι δανειστές απαιτούν συγχωνεύσεις με βάση οικονομικά κριτήρια ενώ οι διοικήσεις των Ιδρυμάτων προτάσσουν και επικαλούνται ακαδημαϊκά κριτήρια.
Τα Ιδρύματα θα αποφασίσουν από μόνα τους ή πολιτικοί παράγοντες θα παρέμβουν, προκειμένου να «σωθούν» οι τοπικές οικονομίες; Οι διοικήσεις θα αναλάβουν το πολιτικό κόστος του «λουκέτου» ή θα το αναλάβει το Υπουργείο Παιδείας; Τα ερωτήματα αναρίθμητα.
Η διαφορά πάντως με την αυθαίρετη εφαρμογή του «Σχεδίου Αθηνά» είναι ότι σήμερα, οι πρυτανικές αρχές των υπό συγχώνευση Ιδρυμάτων, κάθονται στο τραπέζι του διαλόγου.
Γι’ αυτές τις συζητήσεις, όχι τόσο ως προς τη διαδικασία αλλά ως προς το αποτέλεσμα, ο κ. Σπηλιώτης μιλά σήμερα στην «Ε». Καταθέτοντας, συνοπτικά, την πρόταση για τις προτεινόμενες σχολές, ο πρύτανης δεν είναι και τόσο αισιόδοξος ότι θα επιτευχθεί συμφωνία έτσι ώστε στο μηχανογραφικό του 2019 να συμπεριληφθούν και τα νέα Τμήματα του Θεσσαλικού Πανεπιστημίου.
Η διαβούλευση βρίσκεται σε εξέλιξη, από τον περασμένο Οκτώβριο που ο υπουργός Παιδείας Κων. Γαβρόγλου, ανακοίνωσε από τη Λάρισα – στο πλαίσιο του αναπτυξιακού συνεδρίου της Θεσσαλίας – την απόφασή του για συγχωνεύσεις. Για επέκταση των συγχωνεύσεων σε όλα τα Ιδρύματα της χώρας, για την ακρίβεια.
Η διαβούλευση θα «παγώσει» προσωρινά, όπως φυσιολογικά εκτιμάται ότι θα συμβεί ενόψει και των πρυτανικών εκλογών στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας αλλά η διαδικασία βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη.
Αναλυτικά η συζήτησή μας με τον κ. Σπηλιώτη έχει ως εξής:
* Κύριε Σπηλιώτη, προτού πούμε οτιδήποτε, σε ποιο στάδιο βρίσκονται οι επαφές για τη συγχώνευση των Ιδρυμάτων της Θεσσαλίας; Βρίσκονται όντως σε εξέλιξη ή έχουν «παγώσει»; Δηλαδή τηρείται το χρονοδιάγραμμα, θα αποτυπωθούν οι εξελίξεις στο μηχανογραφικό του 2019;
- «Όπως ίσως είναι γνωστό, συγκροτήθηκε Επιτροπή από το υπουργείο Παιδείας στην οποία συμμετέχουν εκπρόσωποι των δυο Ιδρυμάτων της περιοχή μας, του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (Π.Θ.), του ΤΕΙ Θεσσαλίας (ΤΕΙ/Θ) και του ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας. Αρχικά διατυπώθηκε μια πρόταση από το Π.Θ. και ακολούθως το ΤΕΙ/Θ κατέθεσε τη δική του πρόταση.
Οι διατυπωθείσες προτάσεις από τα 3 Ιδρύματα ευρίσκονται στη διάθεση του Υπουργού, ο οποίος έχει και την πρωτοβουλία των κινήσεων. Σημειώνω ότι το ΤΕΙ/Θ έχει προσκαλέσει επίσημα τον υπουργό Παιδείας στη Λάρισα για δημόσια παρουσίαση και συζήτηση της πρότασής μας και είμαστε σε αναμονή της απάντησής του. Για την τήρηση του χρονοδιαγράμματος, πρέπει να πω ότι σε τέτοιου είδους και μεγέθους εγχειρήματα, συνήθως είναι δύσκολο να τηρηθούν ακριβή χρονοδιαγράμματα. Η αρχική πρόθεση του Υπουργείου να αποτυπωθεί η συνένωση στο μηχανογραφικό δελτίο του 2019, θεωρώ ότι είναι δύσκολο να επιτευχθεί».
* Ασκείται κριτική στο Υπουργείο Παιδείας ότι το εγχείρημα των συγχωνεύσεων δεν προκύπτει από την ανάγκη ακαδημαϊκής αναβάθμισης των Ιδρυμάτων αλλά από απαιτήσεις των δανειστών της χώρας. Δηλαδή αν τα οικονομικά κριτήρια είναι κυρίαρχα τότε θα προκύψουν αλλαγές στις σημερινές δομές αφήνοντας σε δεύτερη μοίρα τα ακαδημαϊκά δεδομένα. Δεν υπάρχει τέτοιος κίνδυνος;
-«Τα μόνα οικονομικά κριτήρια που εγώ προσωπικά μπορώ να διακρίνω και αξιολογήσω, προκύπτουν από την ανάγκη συνενώσεων για δημιουργία μεγαλύτερων και οικονομικά πιο εύρωστων Ιδρυμάτων. Με γενικούς όρους, πολλά και μικρά Ιδρύματα οδηγούν σε κατασπατάληση πόρων αλλά και σε φτωχό ακαδημαϊκό αποτέλεσμα. Συνεπώς δεν φοβάμαι ότι απειλούνται τα ακαδημαϊκά δεδομένα ως αποτέλεσμα οικονομικών λόγων στη συγκεκριμένη συγκυρία. Αντίθετα πιστεύω ότι η ευκαιρία προσφέρεται για αποτελεσματικότερη διαχείριση πόρων προς ένα καλύτερο ακαδημαϊκό αποτέλεσμα.
Η πρόθεση εξάλλου της Πολιτείας, όπως εκφράζεται από τον Υπουργό Παιδείας είναι τα Ανώτατα Ιδρύματα που θα προκύψουν από συνενώσεις, να πριμοδοτηθούν με επιπλέον προσωπικό ώστε τα Τμήματα και οι νέες ειδικότητες που θα στεγαστούν στα νέα Πανεπιστήμια να καταστούν βιώσιμα και ελκυστικά για επιστήμονες, ερευνητές και φοιτητές. Επίσης στις προθέσεις του Υπουργείου είναι να ενσωματώσει και ερευνητικές δομές και Ινστιτούτα που υπάρχουν κατά τόπους στα Πανεπιστήμια, ώστε αυτά να αποκτήσουν μεγαλύτερο ειδικό βάρος, αλλά και οι υπάρχουσες ερευνητικές δομές να αξιοποιηθούν καλύτερα.
Τέλος με τον νέο νόμο για την Παιδεία προβλέπεται ότι τα Πανεπιστήμια θα μπορούν να παρέχουν πιστοποιημένες διετείς σπουδές, εκσυγχρονίζοντας και επικαιροποιώντας τον χώρο της τεχνικής – επαγγελματικής εκπαίδευσης μετά και τη διαφαινόμενη πανεπιστημοποίηση των ΤΕΙ».
* Στην πρόταση που καταθέσατε στο Υπουργείο Παιδείας, υπάρχει πρόβλεψη για τη Στερεά Ελλάδα; Μαζί με τα Θεσσαλικά Ιδρύματα ή χωριστά;
-«Η πρόθεση του Υπουργείου αρχικά ήταν να συζητηθεί η συνένωση των 3 Ιδρυμάτων. Στην πορεία όμως διαπιστώνεται ότι προκύπτουν προβλήματα. Για τον λόγο αυτό το ΤΕΙ/Θ διατύπωσε την πρόταση, η συνένωση να προχωρήσει μόνο σε επίπεδο Περιφέρειας, δηλαδή συνένωση των Π.Θ. και ΤΕΙ/Θ.
Να σημειώσω ότι στην πρόταση του ΤΕΙ/Θ ελήφθησαν υπόψη, εκτός άλλων λόγων, και οι σημαντικές αλληλεπικαλύψεις Τμημάτων και γνωστικών αντικειμένων ανάμεσα στα 2 ΤΕΙ, που δημιουργούν δισεπίλυτα προβλήματα σε ενδεχόμενη συγχώνευσή τους στο ίδιο Ίδρυμα.
Πρέπει επίσης να αναφερθεί ότι η γεωγραφική διασπορά των Τμημάτων του ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας σε 6 πόλεις, που απέχουν πολύ από τα αντίστοιχα κέντρα του Π.Θ. και του ΤΕΙ/Θ, αποτελεί αποτρεπτικό λόγο για συναίνεσή μας στη συνένωση των 3 Ιδρυμάτων».
* Ποια είναι τα βασικά στοιχεία της πρότασής σας για το ΤΕΙ Θεσσαλίας;
-«Αρχικά πρέπει να τονίσω ότι η πρόταση κινείται στο πλαίσιο της πολιτικής που έχει καθορίσει το Υπουργείο Παιδείας με το ν.4485/17. Προβλέπει ανάπτυξη όλων των επιπέδων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, από τα προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης, τις προπτυχιακές μέχρι και τις μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές.
Η πρότασή μας καθορίζει λεπτομερώς τα προγράμματα σπουδών που προτείνεται να λειτουργήσουν στις πόλεις της Θεσσαλίας που δραστηριοποιείται το ΤΕΙ/Θ, στο πλαίσιο του ενιαίου Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Βασικός άξονας της πρότασής μας είναι να συμβάλλουμε θετικά και αναπτυξιακά στη δημιουργία ενός μεγάλου ενιαίου Πανεπιστημίου για τη Θεσσαλία.
Το υποβληθέν σχέδιό μας δεν ανταγωνίζεται ούτε θέτει προϋποθέσεις μεταβολής Σχολών, Τμημάτων ή άλλων δομών του νυν Π.Θ. Αντίθετα, βασικός στόχος της πρότασης είναι να συμβάλει θετικά στο μεγάλο εγχείρημα, με σεβασμό στην ιστορία και τη μέχρι τώρα συμβολή των 2 Ιδρυμάτων στην οικονομική και ακαδημαϊκή ανάπτυξη της Περιφέρειάς μας και όχι μόνο.
Επιπλέον είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι η αγωνία μας στην αποτύπωση της πρότασής μας για το νέο εγχείρημα, έγκειται στο να λειτουργήσουν νέα Τμήματα στη θέση παλαιών που θα καταστήσουν το όλο εγχείρημα ελκυστικό για νέους επιστήμονες και ερευνητές, καθώς επίσης και για φοιτητές και συνεπώς βιώσιμο».
* Μπορείτε να περιγράψετε συνοπτικά τις Σχολές που προτείνετε να λειτουργήσουν;
-«Η πρόταση του ΤΕΙ/Θ, που έγινε ομόφωνα αποδεκτή από τη Σύγκλητο του Ιδρύματος, οικοδομείται γύρω από τις 4 Σχολές που λειτουργούν σήμερα στο Ίδρυμα.
(α) Τη Σχολή Διοίκησης Οικονομίας, στα Τμήματα της οποίας θα προστεθεί το συναφές Τμήμα του Π.Θ. Με την πρότασή μας για δημιουργία ενός νέου Τμήματος Τουριστικών Επιστημών, θεωρούμε ότι δημιουργείται μια ισχυρή Σχολή με 4 Τμήματα.
(β) Τη Σχολή Επαγγελμάτων Υγείας – Πρόνοιας, τα 2 Τμήματα της οποίας προτείνεται να ενσωματωθούν στη Σχολή Επιστημών Υγείας του Π.Θ., με κύριο χαρακτηριστικό τη συμπληρωματικότητα και τη μη επικάλυψη των γνωστικών αντικειμένων.
(γ) Τη Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας, που έχει εξαιρετικά μεγάλη ανάπτυξη και εξαιρετικές υποδομές σε Λάρισα και Καρδίτσα που προτείνεται να συνενωθεί με τη Γεωπονική Σχολή του Π.Θ. Στο σημείο αυτό πρέπει να τονιστεί ότι η πρότασή μας είναι ευρύτερη καθώς προβλέπει και τη συνένωση στο ενιαίο Πανεπιστήμιο της Αβερωφείου Γεωργικής Σχολής, γεγονός που θα συμβάλει στη δημιουργία ενός μεγάλου ερευνητικού και εκπαιδευτικού οργανισμού στον τομέα της αγροτικής παραγωγής και οικονομίας με πολιτιστικές προεκτάσεις.
(δ) Τέλος για τη Σχολή Τεχνολογικών Εφαρμογών όπου υπάρχουν αρκετές επικαλύψεις σε γνωστικά αντικείμενα με την Πολυτεχνική Σχολή του Π.Θ., η πρόταση του ΤΕΙ/Θ προβλέπει την αλλαγή του γνωστικού αντικειμένου των πολυτεχνικών του Τμημάτων με ειδικότητες μηχανικών που δεν θεραπεύονται από την Πολυτεχνική Σχολή του νυν Π.Θ.
Όπως διαπιστώνετε, πρόκειται για μια πρόταση, η οποία με ιδιαίτερη προσοχή, προσπαθεί να αναδείξει και να προωθήσει συνέργειες και συμπληρωματικότητες».
* Για τη Γεωπονική Σχολή, τα τμήματα, τον ρόλο, την ανάπτυξή της ταυτίζεστε με την πρόταση του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας;
-«Οι σημαντικές υποδομές που διαθέτει το ΤΕΙ/Θ σε Λάρισα και Καρδίτσα στον αγροδιατροφικό τομέα, εξυπηρετούν εκτός των άλλων και αρκετές από τις εκπαιδευτικές και ερευνητικές ανάγκες του Π.Θ. Το σημείο στο οποίο διαβλέπω διαφοροποίηση αφορά στο θέμα της έδρας της Σχολής Γεωπονικών Επιστημών του ενιαίου Π.Θ.
Εμείς θεωρούμε ότι οι σημαντικότατες υπάρχουσες υποδομές, σε συνδυασμό και με ιστορικά στοιχεία που αφορούν στην ίδρυση στη Λάρισα του πρώτου γεωπονικού σχολείου στην Ελλάδα, στις αρχές του περασμένου αιώνα, καθώς και η κοινωνική συμβολική της Λάρισας, ως πανελλήνιου κέντρου του αγροτικού κόσμου, καθιστούν τη Λάρισα καταλληλότερη για έδρα της ενιαίας Γεωπονικής Σχολής του νέου Π.Θ.
Βεβαίως αυτό δεν σημαίνει ότι θα θιγούν σε οτιδήποτε τα λειτουργούντα γεωπονικά Τμήματα του Π.Θ. Αντίθετα θα ισχυροποιηθούν αποκτώντας πρόσβαση σε ερευνητικές υποδομές που σήμερα δεν διαθέτουν».
* Με βάση προηγούμενες εμπειρίες από αλλαγές που επιχειρήθηκαν στο χώρο της Ανώτατης Παιδείας, πόσο αισιόδοξος είστε σήμερα;
-«Κύριε Κακάρα, η τελευταία μεγάλη αλλαγή που επιχειρήθηκε στο χώρο είναι γνωστή ως σχέδιο “ΑΘΗΝΑ”. Το σχέδιο επιβλήθηκε βίαια από “πάνω” χωρίς να λάβει υπόψη του σχεδόν καθόλου ακαδημαϊκά κριτήρια. Οι μικροπολιτικές σκοπιμότητες που επικράτησαν τότε αλλοίωσαν τον χαρακτήρα της επιχειρούμενης αλλαγής με τις παρενέργειες του εν λόγω σχεδίου να τις βιώνουμε ακόμη και σήμερα. Στην παρούσα συγκυρία δίδεται η δυνατότητα διαλόγου μεταξύ των Ιδρυμάτων για εξεύρεση κοινού τόπου. Από μόνο του αυτό δεν αποτελεί λύση, αλλά μας επιτρέπει να εντοπίσουμε το πλαίσιο στο οποίο η αντίφασή μας γίνεται ελάχιστη.
Αυτό μπορεί να μας οδηγήσει ενδεχομένως σε μια τεχνικά εφικτή ακαδημαϊκή λύση και αποτελεί την αισιόδοξη πλευρά της υπόθεσης των συνενώσεων. Οι επιφυλάξεις μου αφορούν στον ορισμό από πλευράς Πολιτείας του θεσμικού πλαισίου της υπόθεσης των συνενώσεων. Εννοώ ότι εδώ πρέπει να υπάρξει μια ωριμότητα στο χειρισμό σημαντικών θεμάτων που αφορούν την ένταξη μελών ΔΕΠ των ΤΕΙ στο νέο Πανεπιστήμιο, τις πιθανές μεταβολές στο καθεστώς εργασίας του Διοικητικού προσωπικού των Ιδρυμάτων και πρόβλεψη για την ασφαλή αποφοίτηση των φοιτητών των ΤΕΙ και τον τρόπο που θα ισοτιμήσουν τα πτυχία τους στο μέλλον με πανεπιστημιακά πτυχία.
Η πιστοποίηση των νέων προγραμμάτων σπουδών και τα επαγγελματικά δικαιώματα νέων ειδικοτήτων που θα θεραπεύει το νέο Ίδρυμα, αποτελούν επίσης κομβικά σημεία.
Τέλος πρέπει να επισημανθεί ότι κατά τη μεταβατική περίοδο, θέματα χρηματοδότησης, ένταξης νέου προσωπικού που θα ενισχύσει κυρίως τα νέα πανεπιστημιακά Τμήματα, κατανομής των πόρων μεταξύ των Τμημάτων καθώς και του τρόπου που θα ορισθεί η Διοικούσα Επιτροπή του νέου Πανεπιστημίου για τη μεταβατική περίοδο, αποτελούν κομβικής σημασίας θέματα που θα σηματοδοτήσουν την πορεία και την ευρωστία του Πανεπιστημίου, καθώς και την ισόρροπη ανάπτυξή του τα επόμενα πολλά χρόνια».

  Β. ΚΑΚΑΡΑΣ