Μαζί τους εγκαταστάθηκαν στην πόλη και τα πέντε παιδιά τους: ο Ιωάννης, ο Αναστάσιος, ο Ανδρέας, ο Νικόλαος και ο Σταύρος. Η απόφασή τους διαχρονικά τους δικαίωσε. Λίγο πριν αποβιώσουν [1] είδαν τα παιδιά τους ως επιστήμονες, να διαδραματίζουν σημαίνοντα ρόλο στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της πόλης.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΦΙΛΙΟΣ

Ο Ιωάννης Φίλιος γεννήθηκε στην Πάτρα [2] το 1860. Διδάκτορας της Νομικής Σχολής Αθηνών, διορίσθηκε κατόπιν εξετάσεων (2 Φεβρουαρίου 1882) ως δικηγόρος στο Πρωτοδικείο και το Ειρηνοδικείο της Λάρισας (ΦΕΚ 77/Α/13-8-1882). Ο διορισμός του επικυρώθηκε στις 29 Μαρτίου 1882 (ΦΕΚ 89/Α/29-8-1882). «Εξ’ αρχής ήρξατο θηρεύων πολιτικήν ισχύν και προς τούτο υπερασπιζόμενος τους πάντας δωρεάν, φύσει δε δραστήριος και νοήμων εντός μικρού χρόνου απήκτησεν τας συμπαθείας μεγάλης μερίδος των συμπολιτών μας και των της λοιπής επαρχίας» [3]. Στις δημοτικές εκλογές για την ανάδειξη του πρώτου αιρετού δημάρχου της Λάρισας (29 Μαΐου 1883), έθεσε υποψηφιότητα ως δημοτικός σύμβουλος με την παράταξη του υποψηφίου δημάρχου Αναστασίου Κ. Αστεριάδη. Δήμαρχος όμως της Λάρισας εξελέγη ο έτερος των υποψηφίων Χρήστος Γεωργιάδης (1833-1886). Ο Ιωάννης Φίλιος εξελέγη πρώτος δημοτικός σύμβουλος με σχετικά μεγάλη πλειοψηφία. Στις 20 Ιουνίου 1883 ο Γεωργιάδης ανέλαβε και επίσημα τα καθήκοντά του, ενώ στην πρώτη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου εκλέχθηκε πρόεδρος ο Ιωάννης Τσαπαλίδης και γραμματέας (πρωτοκολλητής) ο Ιωάννης Φίλιος [4]. Στις 14 Σεπτεμβρίου 1883, ο Ιωάννης Φίλιος διορίσθηκε δεύτερος πάρεδρος στο Ειρηνοδικείο της Λάρισας (ΦΕΚ 372/Α/16-9-1883), ενώ στις 5 Ιανουαρίου 1885 διορίσθηκε δικηγόρος και στο Εφετείο της πόλης (ΦΕΚ 3/Α/12-1-1885).

Στις βουλευτικές εκλογές του Απριλίου 1885 ο Ιωάννης Φίλιος εξελέγη βουλευτής Λαρίσης με την παράταξη του Θεόδωρου Δηλιγιάννη (1824-1905) ο οποίος ορκίστηκε Πρωθυπουργός της χώρας. Εκτός από τον Φίλιο, εκλέχθηκαν βουλευτές Λαρίσης, ο Διονύσιος Γαλάτης, ο Κωνσταντίνος Ισχόμαχος και ο Κωνσταντίνος Μαρκίδης. Η Βουλή όμως ακύρωσε τις εκλογές των τριών τελευταίων (συνεδρίαση 14ης Ιουνίου 1885), δεχόμενη ως μόνη έγκυρη την εκλογή Φίλιου [5]. Κατά τη διάρκεια αυτής της θητείας (από 7 Απριλίου 1885 έως 6 Νοεμβρίου 1886), απέσπασε τον θαυμασμό όλων ανεξαιρέτων των πολιτικών του αντιπάλων για την ευφράδεια, το πάθος του για τα ζητήματα της εκλογικής του περιφέρειας και την ανιδιοτέλειά του. Επανεκλέχθηκε βουλευτής άλλες τρεις φορές. Στις εκλογές του 1890 (από 14 Οκτωβρίου 1890 έως 12 Μαρτίου 1892), στις αντίστοιχες του 1902 (από 17 Νοεμβρίου 1902 έως τις 22 Δεκεμβρίου 1904) [6] και σε αυτές του 1906 (από 26 Μαρτίου 1906 έως 25 Μαρτίου 1910). Απέτυχε να εκλεγεί στις εκλογές της 7ης Φεβρουαρίου 1889 για ελάχιστες ψήφους [7].

Κατά τη διάρκεια των κοινοβουλευτικών του θητειών κατέθεσε πλήθος επερωτήσεων, τροπολογιών και ενστάσεων. Το 1890 επέτυχε την ανασύσταση του Διδασκαλείου Λαρίσης που είχε αναστείλει τη λειτουργία του το 1885, ενώ το 1907 υπέβαλε δύο τροπολογίες (που έγιναν τελικά αποδεκτές), σε ισάριθμα νομοσχέδια της κυβέρνησης: α) για τη διανομή των Στεφανοβίκειων κτημάτων στους Θεσσαλούς αγρότες, β) για την υπαγωγή της επαρχίας Δομοκού στην περιφέρεια του Πρωτοδικείου Λαμίας [8]. Το 1908 κατέθεσε επερωτήσεις στον τότε Υπουργό επί των Οικονομικών για τις αδιαφανείς και παράτυπες διαδικασίες που έλαβαν χώρα κατά την εγκατάσταση των επίμορτων καλλιεργητών στο Εθνικό κτήμα «Καστρί» (πρώην Στεφανοβίκειο) [9].

Ήδη από τα πρώτα χρόνια της επαγγελματικής του σταδιοδρομίας (1883-1884), τόσο ο Ιωάννης Φίλιος, όσο και η σύζυγός του Ευανθία, προέβησαν σε αγορές αστικών και αγροτικών ακινήτων στην Λάρισα και την ευρύτερη περιφέρειά της. Η πρώτη κατοικία που αγόρασαν (1883) βρισκόταν στη συνοικία Καϊλιάς της Λάρισας και περιήλθε στην κυριότητά τους εξ αγοράς από τους Οθωμανούς κτηματίες Βελή εφένδη Εμίν (κατά 3/8 εξ αδιαιρέτου), Φερήτ αγά Μουσταφά (κατά 3/8 εξ αδιαιρέτου), Φεγανή Δερβίς εφένδη και Φατμέ, θυγατέρας του Μεχμέτ Εμίν εφένδη και συζύγου Αλή εφένδη Νουχ Μουλά (κατά 2/8 εξ’ αδιαιρέτου) [10]. Η οικία αυτή μετά από τις απαραίτητες επισκευές ενοικιάσθηκε στο Δημόσιο και στεγάστηκαν σ’ αυτήν το Σχολαρχείο και το Γυμνάσιο της Λάρισας. Η δεύτερη κατά σειρά κατοικία βρισκόταν στη συνοικία Σαρασλάρ της Λάρισας. Ήταν ανώγεια και διέθετε επτά δωμάτια, μαγειρείο, φρέαρ και αποθηκευτικούς χώρους. Περιήλθε στην κυριότητά τους την ίδια χρονιά (1883) εξ αγοράς από τον παντοπώλη Αθανάσιο Σταμούλη αντί τιμήματος 66 χρυσών Τουρκικών λιρών (1.483,68 δρχ.) [11]. Στην ευρύχωρη αυτή κατοικία στεγάστηκε το καπνεργοστάσιο της Λάρισας.

(Συνεχίζεται)

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1]. Η Μαρία απεβίωσε στη Λάρισα στις 28 Οκτωβρίου 1892. Βλ. «Νεκρολογία: Μαρία Β. Φίλιου», Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 152 (29 Οκτωβρίου 1892). Ο Βασίλειος απεβίωσε πλήρης ημερών το 1893. Βλ. «Νεκρολογία: Βασίλειος Φίλιος», Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 200 (27 Σεπτεμβρίου 1893). Και οι δύο ετάφησαν στο Α’ Δημοτικό (Παλαιό) Νεκροταφείο της Λάρισας.

[2]. Στα «Θεσσαλικά Χρονικά» (Αθήνα 1935, σ. 288δ.) εσφαλμένα αναφέρεται ότι καταγόταν από την Ήπειρο.

[3]. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 124 (10 Μαρτίου 1892).

[4]. Γενικά Αρχεία του Κράτους, Αρχεία Νομού Λάρισας (ΓΑΚ/ΑΝΛ), Πρακτικά Δημοτικού Συμβουλίου Λαρίσης, φκ. 001 [1882-1883], συνεδρίαση 23 Ιουνίου 1883.

[5]. Πρακτικά Συνεδριάσεων Βουλής (από 9/5/1885 έως 18/7/1885). Εν Αθήναις: εκ του Εθνικού Τυπογραφείου 1885, σ. 57-62. Προκηρύχθηκαν επαναληπτικές εκλογές για τις 14 Ιουλίου 1885.

[6]. Έλαβε 3.900 ψήφους, ενώ ο Κωνσταντίνος Καρακίτης έλαβε 3.707 και ο Ιωάννης Γιαννακίτσας 3.696. Βλ. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 649 (29 Σεπτεμβρίου 1902), φ. 653 (27 Οκτωβρίου 1902) και φ. 657 (24 Νοεμβρίου 1902).

[7]. Πρώτος σε αριθμούς ψήφων εκλέχθηκε ο Ιωάννης Γιαννακίτσας (3.568), δεύτερος ο Νικόλαος Καραστεργίου (3.193) και τρίτος ο Δημήτριος Πιπινόπουλος (3.009). Ο Ιωάννης Φίλιος έλαβε 2.931 ψήφους. Βλ. Όλυμπος (Λάρισα), φ. 44 (13 Φεβρουαρίου 1899).

[8]. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 882 (25 Μαρτίου 1907) και φ. 969 (30 Νοεμβρίου 1908).

[9]. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 969 (30 Νοεμβρίου 1908).

[10]. Συμβόλαια αρ. 1856/1883, 1915/1883 και 2337/1884 του συμβολαιογράφου Λαρίσης Νικολάου Λάσκαρη.

[11]. ΓΑΚ/ΑΝΛ, Αρχείο Συμβολαιογράφου Ανδρέα Ροδόπουλου, φκ. 006 [1883], αρ. 1699 (3 Σεπτεμβρίου 1883). Ο Σταμούλης την είχε αγοράσει λίγες ημέρες νωρίτερα από τον Οθωμανό κτηματία Αμέτ εφένδη Ισμαήλ αντί 49 χρυσών Τουρκικών λιρών (1.127 δρχ.). Βλ. Αρχείο Συμβολαιογράφου Αναστασίου Φίλιου, αρ. 009 [1883], αρ. 3139 (29 Αυγούστου 1883).

* Από τον Αλέξανδρο Χ. Γρηγορίου