Ο διεθνούς φήμης επιστήμονας επισημαίνει ότι η πανδημία που βιώνει όλος ο πλανήτης αποτελεί μοναδικό φαινόμενο στη σύγχρονη ιατρική ιστορία, καθώς έχει επιφέρει τις μεγαλύτερες ιατρικές συνεργασίες παγκοσμίως σε καιρό ειρήνης, προκειμένου να γίνουν κατανοητές όλες οι πτυχές της νόσου COVID-19 που προκαλεί, να αναζητηθούν οι καλύτερες θεραπευτικές επιλογές και τα εμβόλια εναντίον της.
Επίσης, τονίζει ότι αν και υπάρχουν κάποιες μελέτες που δείχνουν στοιχεία μετάλλαξής του, στην ουσία ο ιός παραμένει ο ίδιος, όμως άλλαξε η συμπεριφορά όλων μας απέναντί του!
Συγκεκριμένα, ο Διευθυντής της Πνευμονολογικής Κλινικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ιωαννίνων αναφέρει πως «ανάμεσα στον Μάρτιο και τον Αύγουστο είναι καλύτερη η γνώση της συμπεριφοράς του SARS-CoV-2 και πιο εκτεταμένη η χρήση μάσκας».
Επιπλέον δε, υπογραμμίζει, ότι «η μείωση του μέσου όρου της ηλικίας των ασθενών που διαγιγνώσκονται οφείλεται στη διαφορετική συμπεριφορά των διαφορετικών ηλικιακών ομάδων, με τους νέους να μην τηρούν απόλυτα τα μέτρα προστασίας, την ίδια ώρα που οι περισσότερο ηλικιωμένοι λαμβάνουν περισσότερες προφυλάξεις. Αυτές οι διαφορές στην καθημερινή συμπεριφορά, σε συνδυασμό με τη διενέργεια μεγάλου αριθμού ελέγχων που ανιχνεύουν μόλυνση σε ασυμπτωματικούς συνανθρώπους μας, ιδιαίτερα νέους, ερμηνεύουν σε μεγάλο βαθμό την παρούσα εικόνα στη χώρα μας (αρκετά κρούσματα ημερησίως, χωρίς πολλούς συμπολίτες μας να νοσηλεύονται σε νοσοκομεία ή/και σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας)».
Τέλος, ο κ. Κωστίκας επισημαίνει ότι η υπευθυνότητα όλων αποτελεί προϋπόθεση για την ασφαλή μετάβαση της κοινωνίας μας στη μετα-κορονοϊού εποχή που δεν είναι πολύ μακριά!
Αναλυτικά η συνέντευξη έχει ως εξής:

* Κύριε Κωστίκα, ποια είναι η άποψή σας για τον SARS-CoV-2 και την πανδημία που έχει αλλάξει τη ζωή στον πλανήτη;
-Zούμε μια πρωτόγνωρη εμπειρία για την ανθρωπότητα, την έκταση της οποίας κανείς από μας δεν είχε φανταστεί στις αρχές του έτους. Όταν ανασκοπήσαμε τις πρώτες δημοσιεύσεις στην καθιερωμένη βιβλιογραφική ενημέρωση της Κλινικής μας στις αρχές Φεβρουαρίου, υπήρχαν 40 χιλιάδες κρούσματα κυρίως στην Κίνα και είχαν χαθεί λιγότεροι από 1.000 συνάνθρωποί μας. Μέσα σε λίγες εβδομάδες, μέσα από κάποιες συγκυρίες ανθρώπινων συναναστροφών και αεροπορικών μετακινήσεων ρουτίνας, ο νέος κορονοϊός SARS-CoV-2 διαδόθηκε σε ολόκληρο τον πλανήτη, προκαλώντας τη νόσο COVID-19, για να διευκρινίσουμε για τους αναγνώστες σας και την ορολογία που χρησιμοποιούμε. Η συγκεκριμένη πανδημία, πέρα από τις σημαντικές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία και την οικονομία, αποτελεί μοναδικό φαινόμενο στη σύγχρονη ιατρική ιστορία, καθώς έχει επιφέρει τις μεγαλύτερες ιατρικές συνεργασίες παγκοσμίως σε καιρό ειρήνης, προκειμένου να κατανοήσουμε όλες τις πτυχές της νόσου και να αναζητήσουμε θεραπευτικές επιλογές, αλλά και τα πολυαναμενόμενα εμβόλια. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του SARS-CoV-2 είναι η υψηλή μεταδοτικότητά του σε συνδυασμό με το γεγονός ότι μεγάλο ποσοστό των συνανθρώπων μας που μολύνεται, ιδιαίτερα οι νεότεροι σε ηλικία, παραμένουν ασυμπτωματικοί ή ολιγοσυμπτωματικοί. Αυτή η "λανθάνουσα" περίοδος είναι εκείνη κατά την οποία ο άνθρωπος που έχει μολυνθεί δεν το γνωρίζει και συνεχίζει να συναναστρέφεται φίλους και γνωστούς, με αυξημένο κίνδυνο μετάδοσης του ιού. Αυτή είναι και η μεγάλη διαφορά του από τον πρώτο κορονοϊό SARS (που αναφέρεται πλέον ως SARS-CoV-1), ο οποίος εμφανίστηκε το 2002 και επεκτάθηκε σε 30 χώρες, μολύνοντας μόλις 8.422 ανθρώπους και προκαλώντας 916 θανάτους.

* Αυτήν την περίοδο βιώνουμε ένα δεύτερο κύμα της πανδημίας στην Ελλάδα και στην Ευρώπη γενικότερα. Υπάρχουν ομοιότητες και διαφορές από την αρχή της πανδημίας όταν και επιβλήθηκαν γενικά lockdown στη χώρα μας και σε πολλά άλλα κράτη στον κόσμο;
-Η χώρα μας έλαβε από την αρχή, πολύ νωρίτερα από τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, πολύ αποτελεσματικά μέτρα και αυτός είναι ο κυριότερος λόγος για τον οποίο βιώσαμε ένα ηπιότερο πρώτο κύμα. Δεν υπάρχει καμία άλλη ερμηνεία τύχης, καλοκαιρίας ή άλλων συγκυριών, καθώς αντίστοιχα παραδείγματα ευρωπαϊκών χωρών με αντίστοιχους πληθυσμούς, όπως η Ελβετία, η Αυστρία, η Τσεχία, το Βέλγιο, η Ιρλανδία, η Σουηδία ή η Πορτογαλία, που επέλεξαν λιγότερο εκτεταμένους περιορισμούς ή και επέβαλαν lockdown πιο καθυστερημένα, είχαν όχι μόνο περισσότερα κρούσματα, αλλά και περισσότερους ασθενείς σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ), όπως και περισσότερους θανάτους. Το δεύτερο κύμα ήδη μετράει μεγαλύτερο αριθμό κρουσμάτων ημερησίως, ωστόσο θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η διεξαγωγή πολύ μεγαλύτερου αριθμού ελέγχων κλινικών δειγμάτων (έχουμε ξεπεράσει τις 900.000), που συνδυάζεται παράλληλα με τη (σχεδόν) ελεύθερη μετακίνηση πληθυσμών στο εσωτερικό της χώρας και το ελεγχόμενο άνοιγμα των συνόρων στους συμπατριώτες μας που επαναπατρίζονται και τους τουρίστες. Το σημαντικότερο, ωστόσο, επόμενο βήμα στην πανδημία είναι η διεξαγωγή μεγάλου αριθμού ελέγχων κλινικών δειγμάτων, ώστε να κατορθώσουμε να περιορίσουμε κατά το δυνατόν τη διασπορά του ιού, με τα ελάχιστα δυνατά περιοριστικά μέτρα στις μετακινήσεις και τη λειτουργία των εκπαιδευτικών μας ιδρυμάτων και των επιχειρήσεων και οργανισμών.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΚΡΟΥΣΜΑΤΑ, ΛΙΓΟΤΕΡΟΙ ΣΤΙΣ ΜΕΘ
*Πείτε μας κάποια νέα επιδημιολογικά χαρακτηριστικά που έχετε εντοπίσει. Η επιθετικότητα του ιού στον ανθρώπινο οργανισμό, τα συμπτώματα, η ζημιά που προκαλεί, η νοσηρότητά του έχουν αλλάξει σε σχέση με την περίοδο που πρωτοεμφανίστηκε;
-Υπάρχουν κάποιες μελέτες που δείχνουν στοιχεία μεταλλάξεων του ιού, ενώ η παρατήρηση που αναφέρετε είναι αντίστοιχη και σε άλλα μέρη του πλανήτη: περισσότερα κρούσματα με λιγότερες νοσηλείες σε ΜΕΘ. Το αισιόδοξο σενάριο θα ήταν η "αποδυνάμωση" του ιού. Οι πιο σημαντικές διαφορές άλλωστε, ανάμεσα στον Μάρτιο και τον Αύγουστο είναι η καλύτερη γνώση της συμπεριφοράς του SARS-CoV-2 και η πιο εκτεταμένη χρήση μάσκας. Προσωπικά πιστεύω ότι η μείωση του μέσου όρου της ηλικίας των ασθενών που διαγιγνώσκονται οφείλεται στη διαφορετική συμπεριφορά των διαφορετικών ηλικιακών ομάδων, με τους νέους να μην τηρούν απόλυτα τα μέτρα προστασίας, την ίδια ώρα που οι περισσότερο ηλικιωμένοι λαμβάνουν περισσότερες προφυλάξεις. Αυτές οι διαφορές στην καθημερινή συμπεριφορά, σε συνδυασμό με τη διενέργεια μεγάλου αριθμού ελέγχων που ανιχνεύουν μόλυνση σε ασυμπτωματικούς συνανθρώπους μας, ιδιαίτερα νέους, ερμηνεύουν σε μεγάλο βαθμό την παρούσα εικόνα στη χώρα μας (αρκετά κρούσματα ημερησίως, χωρίς πολλούς συμπολίτες μας να νοσηλεύονται σε νοσοκομεία ή/και σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας). Φυσικά, με δεδομένο τον χρόνο των 2-14 ημερών επώασης του ιού και το γεγονός ότι οι ασθενείς που θα εμφανίσουν βαρύτερη νόσο και αναπνευστική ανεπάρκεια κατά κανόνα επιδεινώνονται μετά τις 5-7 ημέρες από την επαφή τους με τον ιό, θα πρέπει να είμαστε σε διαρκή επαγρύπνηση. Η παγκόσμια εμπειρία είναι ότι αρκούν πολύ λίγες εβδομάδες για να φτάσει μια χώρα τα συστήματα υγείας της σε πολύ οριακό σημείο, ώστε να κινδυνεύσουν πολλές ανθρώπινες ζωές. Το βέβαιο είναι ότι έχουμε να αντιμετωπίσουμε τον ίδιο ιό και οι φθινοπωρινοί και χειμερινοί μήνες είναι εξαιρετικά πιθανόν ότι θα είναι δύσκολοι.

*Υπάρχει μεγάλη ανησυχία για την αύξηση, αλλά και διασπορά των κρουσμάτων σε αρκετές περιοχές της Ελλάδας, συμπεριλαμβανομένων των Θεσσαλικών Νομών, όπου εφαρμόζονται πλέον έκτακτα περιοριστικά μέτρα. Πώς πρέπει να αντιμετωπίσει την κατάσταση ο κόσμος;
-Η απάντηση είναι απλή... Θα πρέπει να είμαστε όλοι υπεύθυνοι και να εφαρμόσουμε τα μέτρα ατομικής προστασίας, με κυριότερα όλων την τήρηση των αποστάσεων, τη σωστή χρήση της μάσκας και την καλή υγιεινή των χεριών. Μερικές χρήσιμες συμβουλές:
> Τα 2 μέτρα απόστασης σε ανοικτούς καλά αεριζόμενους χώρους περιορίζουν σε σημαντικό βαθμό τη διασπορά σωματιδίων από το αναπνευστικό, ωστόσο είναι διαφορετική η μετάδοση ανάλογα με τις δραστηριότητές μας. Για παράδειγμα, όταν μιλάμε έντονα, φωνάζουμε ή τραγουδάμε η πιθανότητα μετάδοσης είναι μεγαλύτερη και ίσως χρειάζονται μεγαλύτερες αποστάσεις. Οι αποστάσεις δεν μας προφυλάσσουν το ίδιο σε μη αεριζόμενους κλειστούς χώρους, όπου είναι απαραίτητη η χρήση μάσκας.
> Οι μάσκες μετά τη χρήση τους θα πρέπει να πετάγονται (αν είναι μιας χρήσης, οι λεγόμενες "χειρουργικές" ή "ιατρικές") ή να φυλάσσονται σε αδιάβροχο σακουλάκι για να πλυθούν στο σπίτι (αν είναι υφασμάτινες). Η προστασία είναι διαφορετική ανάλογα με τον τύπο της μάσκας, με τις υφασμάτινες να παρέχουν μικρότερη (ή και καθόλου) προστασία, ιδιαίτερα εάν δεν είναι διπλής ύφανσης και δεν διαθέτουν φίλτρο. Θα πρέπει να αντικαθιστούμε τις μάσκες όταν υγραίνονται και να μην αγγίζουμε το πρόσθιο τμήμα τους.
> Η χρήση των μασκών σε κλειστούς χώρους είναι απαραίτητη. Να διευκρινίσουμε ότι κάθε είδους πλαστικές "προσωπίδες" ή "ασπίδες" προσώπου δεν είναι καθόλου αποτελεσματικές για τη μείωση της μετάδοσης του ιού. Χρησιμοποιούνται αποκλειστικά ως επιπρόσθετο μέτρο για την προστασία των ματιών, πάντοτε σε συνδυασμό με μάσκα. Είναι απαραίτητο να το γνωρίζουν αυτό ιδιαίτερα οι επαγγελματίες του χώρου της εστίασης και διασκέδασης, για τη σωστή προστασία του προσωπικού και των πελατών τους.
> Κάθε φορά που αλλάζουμε μάσκα, αλλά και μετά από κάθε συναναστροφή με συνανθρώπους μας, πέρα από το στενό οικογενειακό μας περιβάλλον, θα πρέπει να πλένουμε τα χέρια μας με σαπούνι ή να χρησιμοποιούμε αντισηπτικό. Αποφεύγουμε σε κάθε περίπτωση να αγγίζουμε με τα χέρια μας τη μύτη, το στόμα και τα μάτια μας, όταν ερχόμαστε σε επαφή με άλλους ανθρώπους, καθώς αυτές είναι οι κύριες οδοί μετάδοσης του ιού.
> Τέλος, ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο εξαερισμός των χώρων με φρέσκο αέρα, που μπορεί να ελαττώσει την πιθανότητα μετάδοσης του ιού, χωρίς να υποκαθιστά τη χρήση της μάσκας σε κλειστούς χώρους.

*Η νέα σχολική χρονιά βρίσκεται στο σημείο εκκίνησης και οι περισσότεροι Έλληνες έχουν επιστρέψει από τις διακοπές στις δουλειές τους. Τι πιστεύετε ότι πρέπει να γίνει για να περάσει όσο πιο «ανώδυνα» γίνεται αυτή η χρονιά που φαίνεται ότι θα είναι πολύ δυσκολότερη από την προηγούμενη σε υγειονομικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο;
-Πέρα από την τήρηση των μέτρων, θα πρέπει να εφαρμόσουμε ό,τι θα κάναμε τις αντίστοιχες φθινοπωρινές-χειμερινές περιόδους των προηγούμενων ετών. Θα πρέπει να εμβολιαστούν σωστά και σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού τους όλοι όσοι ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες με αντιγριπικό και, ανάλογα με τις ενδείξεις, με τα αντιπνευμονιοκοκκικά εμβόλια, ώστε να περιορίσουμε κατά το δυνατόν τη νοσηρότητα από τη γρίπη και τις λοιμώξεις του αναπνευστικού από πνευμονιόκοκκο. Τα παιδιά, αλλά και οι ενήλικες, θα πρέπει, ακόμα και όταν έχουν ελάχιστα συμπτώματα να μην έρχονται σε επαφή με ηλικιωμένους ή/και ανοσοκατασταλμένους ενήλικες.
Ιδιαίτερα σημαντική είναι η διεξαγωγή εκτεταμένου ελέγχου με τεστ για τον κορονοϊό. Πέρα από όσους εμφανίζουν πυρετό ή συμπτώματα με το αναπνευστικό ή την ιχνηλάτηση των επαφών γνωστών κρουσμάτων, ίσως θα είναι απαραίτητη η διενέργεια δειγματοληπτικών ελέγχων, ιδιαίτερα σε χώρους υψηλού συγχρωτισμού, όπως τα σχολεία. Ιδιαίτερα σημαντική, ωστόσο, παραμένει η ατομική ευθύνη, με τον καθένα που εμφανίζει ήπια συμπτώματα ιογενούς λοιμώξεως από το αναπνευστικό να απομονώνεται κατά το δυνατόν και να χρησιμοποιεί μάσκα και μέτρα ατομικής υγιεινής μέχρι την αποδρομή των συμπτωμάτων και να επικοινωνεί με τον γιατρό του, ιδιαίτερα αν πάσχει από κάποιο χρόνιο νόσημα. Είναι η εποχή κατά την οποία καμία ιογενής λοίμωξη δεν είναι «αθώα».

*Ιδιαίτερα για την υποχρεωτική χρήση μασκών στα σχολεία από τους μαθητές, τι έχετε να πείτε στους γονείς που ακούνε πολλά και διάφορα το τελευταίο διάστημα;
-Το απολύτως βέβαιο είναι ότι πρέπει να ανοίξουν τα σχολεία. Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση, αν και αποτελεσματική στο Πανεπιστήμιο, δεν μπορεί να εφαρμοστεί – τουλάχιστον ακόμη – με μεγάλη επιτυχία στις σχολικές ηλικίες, ενώ και η καθημερινότητα των οικογενειών με παιδιά πρέπει να επανέλθει στην κανονικότητά της. Ο κίνδυνος για τα ίδια τα παιδιά είναι πολύ περιορισμένος, χωρίς να είναι μηδενικός, όπως μας έχει δείξει ο μικρός αριθμός διασωληνωμένων εφήβων και παιδιών. Το σημαντικότερο, ωστόσο, στοιχείο είναι ότι τα παιδιά αποτελούν τους σημαντικότερους φορείς συνέχισης της επιδημίας, καθώς τα περισσότερα από αυτά που θα μολυνθούν θα εμφανίσουν ελάχιστα ή/και καθόλου συμπτώματα, με κίνδυνο μεγάλης διασποράς της νόσου τόσο στους συμμαθητές τους και στις μεγαλύτερες ηλικίες (καθηγητές, γονείς, συγγενείς κ.λπ.) και στις ομάδες αυτές ο κίνδυνος είναι σημαντικότερος. Κατά συνέπεια, απαραίτητες προϋποθέσεις είναι η καθολική χρήση μασκών, οι αποστάσεις και ο καλός εξαερισμός των αιθουσών.
Σύμφωνα με την Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία και τις διεθνείς οδηγίες, η χρήση μάσκας είναι ασφαλής σε παιδιά ηλικίας άνω των 2 ετών. Μερικές απαραίτητες διευκρινίσεις:
> Οι χειρουργικές/ιατρικές και οι υφασμάτινες μάσκες δεν δημιουργούν προβλήματα στην αναπνοή, με ελάχιστες εξαιρέσεις εκείνες των ασθενών με πολύ σοβαρές παθήσεις του αναπνευστικού, οι οποίοι φυσικά και διατρέχουν το μεγαλύτερο κίνδυνο εάν νοσήσουν με COVID-19. Οι τελευταίοι, εάν δεν μπορούν να χρησιμοποιούν μάσκα θα πρέπει να αποφεύγουν τον συγχρωτισμό σε κλειστούς χώρους αν δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν μάσκα.
> Η χρήση της μάσκας προστατεύει από τη διασπορά σωματιδίων από τον πάσχοντα στο περιβάλλον, παρέχοντας έτσι προστασία από τη λοίμωξη COVID-19, αλλά και από άλλες ιογενείς λοιμώξεις, όπως η γρίπη. Η προστασία που παρέχουν είναι περιορισμένη και δεν μπορεί να υποκαταστήσει τις αποστάσεις, την υγιεινή των χεριών και τον σωστό αερισμό των κλειστών χώρων. Ιδιαίτερα οι υφασμάτινες μάσκες παρέχουν ακόμα πιο περιορισμένη προστασία από τις χειρουργικές/ιατρικές, απλά είναι πιο εύχρηστες και οικονομικές, καθώς μπορούν να πλυθούν και να επαναχρησιμοποιηθούν. Εκεί ακριβώς έγκειται και η μεγαλύτερη παγίδα, γιατί η επαναχρησιμοποίηση της μάσκας που έχει υγρανθεί ή/και έρθει σε επαφή με σταγονίδια από πάσχοντα είναι πηγή μετάδοσης του ιού.
> Η χρήση της μάσκας χωρίς γνώση των κανόνων εφαρμογής δεν είναι ασφαλής. Πριν τη χρήση απολυμαίνουμε τα χέρια μας, ποτέ δεν αγγίζουμε το πρόσθιο τμήμα της μάσκας, την αφαιρούμε από τα λαστιχάκια ή τα κορδόνια και όχι από μπροστά, την πετάμε σε κάδο απορριμμάτων μετά τη χρήση (αν πρόκειται για χειρουργική) ή την αποθηκεύουμε σε καθαρό σακουλάκι (αν είναι υφασμάτινη). Τα παιδιά μαθαίνουν εύκολα και μπορούν να εφαρμόσουν τη μάσκα σωστά. Υπάρχουν σχήματα με τις οδηγίες σε πολλές ιστοσελίδες, όπως εκείνη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO).
> Στα παιδιά συνιστάται η χρήση υφασμάτινης μάσκας, με όλους τους κανόνες που αναφέρθηκαν. Προσοχή θα πρέπει να δίνεται στο γεγονός ότι τα μικρότερα παιδιά θα πρέπει να χρησιμοποιούν μάσκες μικρότερου μεγέθους.
> Δεν συνιστάται χρήση της μάσκας σε έντονη άσκηση, η οποία θα πρέπει να πραγματοποιείται με τήρηση αποστάσεων.

ΕΜΒΟΛΙΟ
*Ακόμη δεν έχει βρεθεί αποτελεσματική θεραπεία για την ασθένεια COVID-19, ενώ δεν ξέρουμε πότε θα είναι έτοιμο κάποιο από τα εμβόλια που ετοιμάζονται σε διεθνές επίπεδο. Τι μέλλει γενέσθαι τελικά με τον νέο κορονοϊό κ. καθηγητά; Ήρθε για να μείνει, ή πιστεύετε ότι θα εξαλειφθεί όπως έγινε με τον SARS;
-Ο SARS-CoV-2 είναι πιθανό ότι θα είναι μαζί μας για αρκετούς μήνες, λόγω των χαρακτηριστικών του, που προαναφέρθηκαν: υψηλή μεταδοτικότητα, μεγάλος χρόνος επώασης, πολλοί ασυμπτωματικοί κοινωνικά ενεργοί φορείς (π.χ. νέοι και παιδιά). Εάν οι αισιόδοξες προβλέψεις επιβεβαιωθούν και έχουμε αποτελεσματικό εμβόλιο προς το τέλος του έτους, ή στην αρχή του 2021, η διάρκεια της πανδημίας θα περιοριστεί σημαντικά. Ωστόσο, θα ήταν πολύ αισιόδοξο το σενάριο του να μην ανησυχούμε πολύ για τη νόσο COVID-19 πριν το τέλος του 2021. Μέχρι τότε, ας είμαστε όλοι υπεύθυνοι, ας εμβολιαστούμε όταν θα έρθει ασφαλές και αποτελεσματικό εμβόλιο και ας προστατεύσουμε τους πιο ευπαθείς με σωστή συναναστροφή μαζί τους.

*Τι σημαίνει η διακοπή των κλινικών μελετών σε ό,τι αφορά στην παρασκευή εμβολίου κατά της νόσου COVID-19 από γνωστή φαρμακευτική εταιρεία λόγω εντοπισμού μιας σημαντικής παρενέργειας σε άνθρωπο;
-Η προσωρινή διακοπή κλινικών μελετών για τη διερεύνηση θεμάτων ασφάλειας της παρέμβασης (π.χ. φάρμακο, εμβόλιο κ.λπ.) δεν είναι σπάνιο φαινόμενο στην ανάπτυξη φαρμάκων και εμβολίων.
Η στάση των υπευθύνων της μελέτης δείχνει απλά ότι η ασφάλεια (και η αποτελεσματικότητα) του εμβολίου ελέγχεται ενδελεχώς και κατά συνέπεια ένα εμβόλιο όταν διατεθεί για ευρεία εφαρμογή θα είναι ασφαλές.
Προσωπικά, ως επαγγελματίας υγείας, θα κάνω εμβόλιο που θα έχει συμπληρώσει επιτυχώς τις φάσεις των κλινικών δοκιμών δείχνοντας ικανοποιητική ασφάλεια και αποτελεσματικότητα.
Εξαιρετική είναι η θέση από τους Barry R. Bloom και συνεργάτες στο New England Journal of Medicine στην ερώτηση "Πότε θα έχουμε εμβόλιο;"... Θα έχουμε ένα ασφαλές και αποτελεσματικό εμβόλιο για τη νόσο COVID-19, όταν τα αποτελέσματα των κλινικών μελετών, σε συνδυασμό με τη σωστή ενημέρωση του κοινού κατά τη φάση διεξαγωγής των μελετών, δημιουργήσουν το αναγκαίο κλίμα εμπιστοσύνης και οδηγήσουν στη δημιουργία οδηγιών εμβολιασμού που θα κατανοήσει και υιοθετήσει η μεγάλη πλειοψηφία του γενικού πληθυσμού.

*Υπάρχουν κάποιες πολύ σημαντικές νεότερες εξελίξεις ή μεταβολές σε ερευνητικό-επιστημονικό επίπεδο που σχετίζονται με τις πνευμονολογικές παθήσεις (άσθμα, ΧΑΠ κ.ά.), σε συνδυασμό και με τη βίαιη «εισβολή» του SARS-CoV-2 στον τομέα των αναπνευστικών λοιμώξεων;
-Θα ήθελα να κάνω μια ιδιαίτερη μνεία για τους ασθενείς με χρόνιες αναπνευστικές παθήσεις, όπως το άσθμα και η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια. Κάποιοι από αυτούς τους ασθενείς, όπως εκείνοι με συχνές παροξύνσεις ή/και σοβαρή νόσο, είναι ασθενείς υψηλού κινδύνου. Είναι αναγκαίος ο σωστός εμβολιασμός τους, η διακοπή του καπνίσματος (που αποτελεί παράγοντα αυξημένου κινδύνου για την κακή έκβαση των ασθενών με COVID-19) και η τακτική και σωστή λήψη της θεραπευτικής τους αγωγής. Είναι η ώρα της σωστής συνεργασίας με τον πνευμονολόγο τους, για να εφαρμόσουν το απαραίτητο σχήμα θεραπευτικής αγωγής, με το οποίο θα επιτύχουν τον καλύτερο δυνατόν έλεγχο των παθήσεών τους.

Συνέντευξη στον Φώτη Καραγιάννη