Συνέντευξη στον Αποστόλη Ζώη

«Η πολιτεία πρέπει να δώσει μεγαλύτερο προβάδισμα στην έρευνα και στην καινοτομία ενισχύοντας τόσο τα ιδρύματα έρευνας αλλά και τις επιχειρήσεις που θα ήταν διατεθειμένες να προσλάβουν ερευνητικό προσωπικό και να επενδύσουν στην έρευνα δίνοντας και καθαρά φορολογικά κίνητρα. Αυτό θα σταματούσε τη μόνιμη διαρροή νέων ταλαντούχων ανθρώπων προς το εξωτερικό». Αυτά δηλώνει σήμερα στην «Ε.τ.Δ.» ο επίκουρος καθηγητής στο ΤΕΙ Θεσσαλίας κ. Κώστας Πετρωτός στο πλαίσιο του διαγωνισμού Ecotrophelia.

 

Η συνέντευξη

* Στο πλαίσιο του διαγωνισμού Ecotrophelia 2013 που διοργάνωσε ο Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων (ΣΕΒΤ) στις 29 Ιουλίου το Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων του ΤΕΙ Θεσσαλίας σε συνεργασία με το Εργαστήριο Μηχανικής Τροφίμων και Βιοσυστημάτων (www.fabe.gr) του Τμήματος Μηχανικής Βιοσυστημάτων κατέλαβε στην τελική φάση του διαγωνισμού την 3η θέση με αντίστοιχο χρηματικό έπαθλο, για το προϊόν που ανέπτυξε με την επωνυμία «δια ελιάς και αέρος». Τι αποτελεί αυτή η επιτυχία για σας; Τι σηματοδοτεί αυτή η επιτυχία;

-H επιτυχία αυτή σηματοδοτεί την επιτυχή έκβαση μίας πολυετούς αρμονικής συνεργασίας επιστημονικών ομάδων με συμπληρωματικότητα στα αντικείμενά τους της ομάδας του συναδέλφου Καθηγητή Ιωάννη Γιαβάση που είναι Μικροβιολόγος Βιοτεχνολόγος Τροφίμων και ειδικός διεθνούς εμβέλειας στις Βιομηχανικές Ζυμώσεις με τη δική μου ερευνητική ομάδα που έχει αναπτύξει τεχνικές διαχωρισμού πολύτιμων υλικών με βιολειτουργικές ιδιότητες και περιβαλλοντικό όφελος όπως στη συγκεκριμένη περίπτωση οι πολυφαινόλες της ελιάς ενσωματώνοντας νέες καινοτόμες τεχνολογίες όπως π.χ. νανοτεχνολογία. Επιπλέον, η συνεργασία αυτή επεκτάθηκε και με συμμετοχή τοπικών επιχειρήσεων όπως οι εταιρίες ΤΣΙΑΝΑΒΑΣ και POLYHEALTH A.E. και το γεγονός αυτό δίνει προοπτική δημιουργίας προστιθέμενης αξίας στο ερευνητικό εγχείρημα το οποίο θα βρεί τον δρόμο του για τη διεθνή αγορά και η καινοτομία δεν θα μείνει στο «ράφι» αλλά θα ωφελήσει την περιοχή μας και την οικονομία.

* Μπορείτε να αναφερθείτε επακριβώς τι είναι αυτό το «διά ελιάς και αέρος;»

- Πρόκειται για ένα σαλάμι αέρος δηλαδή ένα κρεατοσκεύασμα υψηλής προστιθέμενης αξίας που παράγεται με ζύμωση από χοιρινό κρέας αλλά δεν περιέχει ούτε ίχνος από τα συντηρητικά που συνήθως αναγράφονται στην ετικέτα των συμβατικών προϊόντων αυτής της κατηγορίας που κυκλοφορούν στη διεθνή αγορά. Συγκεκριμένα στη συνταγή του «δια ελιάς και αέρος» δεν περιέχονται καθόλου νιτρώδη όπως στα συμβατικά σαλάμια και καθόλου άλατα του ασκορβικού οξέος αλλά αυτά υποκαθίστανται πλήρως με φυσικό αντιοξειδωτικό εκχύλισμα που παράγεται από τα φυτικά νερά του ελαιοτριβείου και έχει αντιοξειδωτικές και αντιμικροβιακές ιδιότητες ανώτερες από τα χημικά συντηρητικά και πρόσθετα χωρίς να έχει τις αντίστοιχες παρενέργειες. Συγκεκριμένα, τα νιτρώδη που προτίθενται στα συμβατικά σαλάμια σαν αντιμικροβιακά και ενισχυτικά του ερυθρού χρώματος σχηματίζουν με την κατανάλωση τους νιτροζαμίνες στον ανθρώπινο οργανισμό που αποτελούν υπ’ αριθμόν ένα παράγοντα για πρόκληση καρκίνου του στομάχου. Επιπλέον, η προστιθέμενη σκόνη εκχυλίσματος πολυφαινόλης ενεργοποιεί τα χρήσιμα γαλακτικά βακτήρια δημιουργώντας προϋποθέσεις για καλύτερη χώνευση στο στομάχι του καταναλωτή και στον γαστρεντερικό σωλήνα ενώ εξουδετερώνει τυχόν βλαβερούς παθογόνους και αλοιογόνους μικροοργανισμούς όπως τα κλωστρήδια και οι ψευδομονάδες. Τέλος , το προϊόν έχει σημαντική αντιοξειδωτική προστασία όσον αφορά την τάγγιση του λίπους του και πολύ ωραία γεύση λόγω των αρωμάτων της καλύτερης ζύμωσης που παράγει η ενισχυμένη από την πολυφαινόλη γαλακτική χλωρίδα.

* Πώς ξεκίνησε αυτή η προσπάθεια; Ποια ήταν τα κίνητρα;

- Η προσπάθεια αυτή ξεκίνησε με άλλο στόχο αρχικά. Συγκεκριμένα εδώ και μία επταετία το Εργαστήριο Μηχανικής Τροφίμων και Βιοσυστημάτων του Τμήματος Μηχανικής Βιοσυστημάτων του ΤΕΙ Θεσσαλίας άρχισε μία ερευνητική προσπάθεια η οποία είχε σαν σκοπό την ολική αξιοποίηση των φυτικών νερών του διαχωριστή decanter των ελαιοτριβείων με σκοπό την αποφυγή παραγωγής κατσίγαρου. Η προσπάθεια αυτή στόχευε στον διαχωρισμό των υψηλής προστιθέμενης αξίας πολυφαινολών με σκοπό να χρησιμοποιηθούν ως φυσικά αντιοξειδωτικά σε τρόφιμα και για παραγωγή συμπληρωμάτων διατροφής λόγω των αποδεδειγμένων επιστημονικά θετικών επιδράσεων στην ανθρώπινη υγεία σαν προστατευτικά ενάντια στις καρδιαγγειακές παθήσεις και στην πρόληψη του καρκίνου. Στην πορεία της ερευνητικής προσπάθειας αναπτύχθηκε μία βελτιωμένη «πράσινη» τεχνολογία διαχωρισμού και παραγωγής τελικού προϊόντος σε μορφή σταθερής σκόνης με νανοδιασπορά των πολυφαινολών ώστε να εμφανίζουν υψηλή δραστικότητα. Παράλληλα, άρχισε και η συνεργασία με την ερευνητική ομάδα του συναδέλφου βιοτεχνολόγου κ. Ι. Γιαβάση και δοκιμάστηκε το προϊόν σαν προσθήκη σε γιαούρτι στα πλαίσια ενός μικρού ερευνητικού προγράμματος που χρηματοδότησε η ΓΓΕΤ (ΔΡΑΣΗ ΚΟΥΠΟΝΙΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΓΙΑ ΜΜΕ). Από τις πρώτες δοκιμές παρατηρήθηκε ότι κάτι περίεργο συμβαίνει με τη δράση της πολυφαινόλης στα γαλακτικά βακτήρια που αντί να καταστέλλονται από την παρουσία της διεγείρονταν και παρήγαγαν υψηλές συγκεντρώσεις γαλακτικού οξέως επιταχύνοντας τη διαδικασία παραγωγής του γιαουρτιού και προστατεύοντάς το από το ανεπιθύμητο ξίνισμα κατά τη συντήρησή του. Τα συμπεράσματα αυτά που ήταν πρωτοφανή σε διεθνή επίπεδο κατοχυρώθηκαν με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας και έγινε η αναλογική σκέψη να χρησιμοποιηθούν οι πολυφαινόλες και σε ζυμούμενα αλλαντικά με γαλακτικές καλλιέργειες με αποτέλεσμα να προκύψει μετά από δύο χρόνια επιπλέον έρευνα το «διά ελιάς και αέρος» που βασίζεται στην αρχική αυτή ανακάλυψη για τη θετική δράση των πολυφαινολών και ιδιαίτερα των νανοενθυλακωμένων στα γαλακτικά βακτήρια και την αντίστοιχα αντιμικροβιακή δράση τους εναντίον παθογόνων και αλλοιογόνων μικροβίων.

* Επιστήμονες ελληνόπουλα με καταπληκτικές σπουδές εγκαταλείπουν τη χώρα μας για εργασία σε χώρες, κυρίως της Κεντρικής Ευρώπης. Μήπως η επιτυχία αυτή του ΤΕΙ Θεσσαλίας έχει πολλπλά μηνύματα προς κάθε κατεύθυνση; Ότι π.χ. η πολιτεία θα πρέπει να δει και να αντιμετωπίσει με διαφορετικό μάτι την έρευνα στην Ελλάδα;

- Η πολιτεία πρέπει να δώσει μεγαλύτερο προβάδισμα στην έρευνα και στην καινοτομία ενισχύοντας τόσο τα ιδρύματα έρευνας αλλά και τις επιχειρήσεις που θα ήταν διατεθειμένες να προσλάβουν ερευνητικό προσωπικό και να επενδύσουν στην έρευνα δίνοντας και καθαρά φορολογικά κίνητρα. Αυτό θα σταματούσε τη μόνιμη διαρροή νέων ταλαντούχων ανθρώπων προς το εξωτερικό.

* Ποιες συμβουλές θα δίνατε στους απόφοιτους των πανεπιστημίων της χώρας μας; Να μείνουν και να παλέψουν ή να αναζητήσουν άλλους δρόμους στο εξωτερικό;

- Οι συμβουλές μου προς τους αποφοίτους των πανεπιστημίων της χώρας μας είναι να ζήσουν την εμπειρία του εξωτερικού να μάθουν τον τρόπο σκέψης τους και να επιστρέψουν στην πατρίδα για να δώσουν εδώ την προστιθέμενη αξία.