Του Φίλιππου Ζάχαρη
Μόνο 1,62% των ανηλίκων σκέφτεται ως δικαίωμα της βιομηχανίας του Διαδικτύου να καθορίζει την Πολιτική Απορρήτου της και τους Όρους Χρήσης της. Οι ανήλικοι –όπως και πολλοί ενήλικοι – αναγνωρίζουν ελάχιστα δικαιώματα στη βιομηχανία του Διαδικτύου, με πρώτο τη δυνατότητα επέμβασής της όταν παραβιάζονται οι Όροι Χρήσης και η Πολιτική Απορρήτου της από τους χρήστες, όπως αποκάλυψε η Δράση Saferinternet.gr, με αφορμή τη Ευρωπαϊκή Ημέρα Προστασίας Προσωπικών Δε δομένων (28/12014), αλλά και την Ημέρα Ασφαλούς Διαδικτύου 2014, (11 Φεβρουαρίου).
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ημέρα Ασφαλούς Διαδικτύου εορτάστηκε για πρώτη φορά στις 6 Φεβρουαρίου 2004 σε 16 χώρες, υπό το συντονισμό του έργου SafeBorders και το πρόγραμμα Safer Internet της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ενώ το 2005 ανέλαβε τα ηνία το Πανευρωπαϊκό Δίκτυο Εθνικών Κέντρων Ενημέρωσης και Επαγρύπνησης INSAFE, και σήμερα ο αριθμός των χωρών έχει ξεπεράσει τις 100 παγκοσμίως.
Τα αποτελέσματα της παραπάνω έρευνας βασίζονται σε ανοιχτό online ερωτηματολόγιο που πραγματοποίησε το Saferinternet.gr εντός του 2013. Η άποψη των ανηλίκων φέρνει στο φως ιδιαιτέρως αποκαλυπτικά στοιχεία: Σύμφωνα με το 16,94% των ανηλίκων που απάντησαν στην έρευνα, η βιομηχανία πρέπει να έχει το δικαίωμα να παρεμβαίνει στο προφίλ, τις αναρτήσεις αλλά και το περιεχόμενο των χρηστών της, όταν η συμπεριφορά τους παραβιάζει τους Όρους Χρήσης και την Πολιτική Απορρήτου που έχει θέσει η ίδια.
Την ίδια στιγμή, ωστόσο, μόνο το 1,62% των ανηλίκων σκέφτεται ως δικαίωμα της βιομηχανίας να μπορεί να καθορίζει την εν λόγω Πολιτική Απορρήτου και τους Όρους Χρήσης! Ποσοστό 13,25% των ανηλίκων αναγνωρίζουν το δικαίωμα της βιομηχανίας να αποθηκεύει και να διαχειρίζεται τα δεδομένα των χρηστών της αλλά πάντα με τη συγκατάθεσή τους. Μόλις το 0,74% των ανηλίκων θεωρεί πως η βιομηχανία μπορεί να εκμεταλλεύεται εμπορικά τις υπηρεσίες που παρέχει και να βγάζει κέρδος, ενώ μόνο ένα 3,68% δίνει ως δικαίωμα στη βιομηχανία να χρησιμοποιεί και να προωθεί διαφημιστικό περιεχόμενο.
Τέλος, ένα 6,48% των ανηλίκων θεωρούν πως η ελευθερία της έκφρασης και η απαγόρευση της λογοκρισίας είναι δικαίωμα της βιομηχανίας, ενώ ένα μικρό ποσοστό της τάξεως των 4,12% πιστεύει πως η βιομηχανία έχει δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί του περιεχομένου της.
Tα παιδιά, καθώς φαίνεται, όπως επισημαίνεται από την Δράση saferinternet.gr, δυσκολεύονται να αντιληφθούν την έννοια των δικαιωμάτων της βιομηχανίας. Δεν κατανοούν ότι η Πολιτική Απορρήτου και οι Όροι Χρήσης αποτελούν ένα ψηφιακό συμβόλαιο, το οποίο έχουν κάθε δικαίωμα οι εταιρίες να επιλέξουν. Από εκεί και πέρα, οι χρήστες μπορούν να το διαβάσουν και να συναινέσουν σε αυτό, κάνοντας μετέπειτα χρήση των υπηρεσιών που παρέχονται, ή απλά να μη συναινέσουν και να μην κάνουν χρήση. Όπως και στον πραγματικό κόσμο εξάλλου: εάν δεν μας αρέσει ένα συμβόλαιο που διαβάζουμε από κάποια εταιρία (που έχει κάθε δικαίωμα να αποφασίζει πώς θα παρέχει τις υπηρεσίες της, στο πλαίσιο του νόμου), δεν το υπογράφουμε και δεν προχωράμε σε σύναψη κάποιας συναλλαγής.
Επιπλέον, παρ’ όλο που χρησιμοποιούν κατά κόρον δωρεάν υπηρεσίες, δεν αντιλαμβάνονται ότι τίποτα δεν είναι δωρεάν, και ότι, εάν οι υπηρεσίες αυτές δεν πληρώνονται, από κάπου αλλού πρέπει να βγουν τα «προς το ζην», όπως π.χ. από τα ίδια τα προσωπικά δεδομένα των χρηστών και από τη διαφήμιση. Περαιτέρω, το ζήτημα της πνευματικής ιδιοκτησίας αναδεικνύεται για άλλη μια φορά μείζον στο Διαδίκτυο, του οποίου τη σημασία τα παιδιά φαίνεται να αγνοούν.
