Γράφει ο Φάνης Γέμτος*
Η Barilla ως μια διεθνής εταιρεία με περιβαλλοντικές ευαισθησίες προώθησε την εφαρμογή του προγράμματος που ανέπτυξε στην Ιταλία και σε άλλες χώρες όπου έχει αναπτύξει παραγωγικές δραστηριότητες. Μια από αυτές ήταν και η χώρα μας. Δημιουργήθηκε μια ομάδα από προσωπικό του Τμήματος Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής και αγροτικού Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και σε συνεργασία και με το ΙΕΤΕΘ/ΕΚΕΤΑ ανέλαβαν να υλοποιήσουν το πρόγραμμα αυτό στην Ελλάδα. Το πρόγραμμα ξεκίνησε το Φθινόπωρο του 2012 με λίγα αγροτεμάχια και συνεχίστηκε με επιτυχία τα επόμενα δύο έτη. Βρέθηκαν παραγωγοί που επιθυμούσαν να συνεργαστούν. Τους ζητήθηκε να χωρίσουν ένα αγροτεμάχιο στη μέση. Στο ένα μέρος ο παραγωγός ακολούθησε την τεχνική της καλλιέργειας που χρησιμοποιεί και στο άλλα μισό εφαρμόστηκε η τεχνική της καλλιέργειας με βάση το δεκάλογο που αναπτύχθηκε στην Ιταλία και τη βοήθεια του λογισμικού υποβοήθησης αποφάσεων τοGranoduro.net. Μάλιστα για να έχουμε τοπικά στοιχεία καιρού το 2013 εγκαταστάθηκαν τρεις μετεωρολογικοί σταθμοί που ήταν συνδεδεμένοι με το λογισμικό και συνέβαλλαν στη ακριβέστερη λειτουργία του συστήματος. Τη λειτουργία του λογισμικού ανέλαβε ένας νεαρός γεωπόνος που σπούδασε στην Ιταλία και μπορούσε να το χειριστεί με προοπτική στο μέλλον να μεταφραστεί στα Ελληνικά.
Το πρόγραμμα λειτούργησε με ιδιαίτερη επιτυχία τα τρία χρόνια σε τρία αγροκτήματα την πρώτη χρονιά για τις πρώτες δοκιμές, σε δέκα τη δεύτερη και σε άλλα πέντε τη τρίτη. Κατά τη διάρκεια του προγράμματος η ομάδα παρακολούθησης επέβλεπε όλες τις εργασίες που γίνονταν. Με βάση τα φαινολογικά στάδια του φυτού και τις παρατηρήσεις ορίστηκαν οι καλλιεργητικές φροντίδες. Γενικά περιορίστηκε η εφαρμογή λιπασμάτων και κυρίως αζώτου. Εκτός από περιπτώσεις που έχουμε συνεχή καλλιέργεια σιτηρών που περιορίζουν τα αποθέματα αζώτου στο έδαφος σε όλες τις άλλες αμειψισπορές και κυρίως όταν προηγούνται ποτιστικές ανοιξιάτικες καλλιέργειες δεν εφαρμόστηκε βασική λίπανση. Στο στάδιο του αδελφώματος (Ιανουάριος) μόνο όταν το αδέλφωμα δεν ήταν ικανοποιητικό τότε συνιστούσαμε εφαρμογή λιπάσματος κάτι που ουσιαστικά συνέβη μόνο σε μία περίπτωση. Η επιφανειακή αζωτούχος λίπανση έγινε κατά κύριο λόγο σε δύο δόσεις μια το Φεβρουάριο και μια το Μάρτιο. Είναι γεγονός ότι η ποιότητα του σκληρού σίτου και κυρίως η περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες εξαρτάται από την επάρκεια του αζώτου στο φυτό τη περίοδο που γεμίζει ο καρπός,στα τέλη Απριλίου και αργότερα. Με τη τακτική που ακολουθείται από τους παραγωγούς τα τελευταία έτη, να εφαρμόζεται δηλαδή όλο το λίπασμα σε μια δόση το Φεβρουάριο, είναι εύλογο ότι το άζωτο δεν επαρκεί για να καλύψει τις ανάγκες των φυτών μετά τον Απρίλιο με αποτέλεσμα πολλές χρονιές η ποιότητα του Ελληνικού σκληρού σίτου να είναι χαμηλή με περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες πολύ κάτω του 12,5% που είναι το ελάχιστο επιθυμητό από τη βιομηχανία. Ιδιαίτερα για φυτείες που ποτίζονται το Απρίλιο είναι ιδιαίτερα σημαντικό να κάνουμε τη λίπανση αργότερα ή με τη χρήση λιπασμάτων αργής αποδέσμευσης του αζώτου για να επιτύχουμε υψηλή ποιότητα που θα πληρωθεί επί πλέον από τη βιομηχανία παραγωγής ζυμαρικών.
Πριν την σπορά, καθορίστηκε η ποσότητα του σπόρου με βάση τα χαρακτηριστικά της ποικιλίας και το βάρος του σπόρου. Οι ποσότητες που προτάθηκαν ήταν γενικά πολύ χαμηλότερες από τις ποσότητες που έσπερναν οι παραγωγοί. Έγινε επίσης προτροπή για τη χρησιμοποίηση αποκλειστικά πιστοποιημένου σπόρου. Σε ορισμένα χωράφια εφαρμόστηκε ακαλλιέργεια (απ’ ευθείας σπορά) με τη χρήση της ειδικής σπαρτικής για ακαλλιέργεια που έχει προμηθευτεί το Εργαστήριο Γεωργικής Μηχανολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας μέσω ενός προγράμματος ΘΑΛΗΣ.
Με βάση τις προειδοποιήσεις από το λογισμικό του Granoduro.netεφαρμόστηκαν ψεκασμοί για τη σεπτόρια ή οποία κατά γενική ομολογία προκάλεσε πολλές ζημιές στα σιτάρια τα δύο τελευταία έτη.
Το τελικό αποτέλεσμα αξιολογήθηκε με συγκομιδή χωριστά του κάθε τμήματος του χωραφιού και χωριστό ζύγισμα που απέδειξε ότι το προτεινόμενο σύστημα διαχείρισης έδωσε στις περισσότερες περιπτώσεις καλύτερη παραγωγή και καλύτερη ποιότητα αλλά κυρίως θετικό οικονομικό αποτέλεσμα και μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Αναλυτικά τα αποτελέσματα του προηγούμενου έτους έχουν αναρτηθεί στο δικτυακό τόπο του Εργαστηρίου στοagreng.agr.uth.gr, όπου μπορεί να το βρει ο ενδιαφερόμενος αναγνώστης.
Το πρόγραμμα ήταν ιδιαίτερα επιτυχημένο και η συνεργασία της Barilla με την Ομάδα του Π.Θ απέδειξε ότι η επιμελημένη καλλιέργεια αποδίδει οικονομικά για τον παραγωγό. Η επιτυχία του προγράμματος επιβραβεύτηκε κατά κάποιο τρόπο από την επίσκεψη του Luca Barilla, αντιπροέδρου της εταιρείας που επισκέφτηκε τις μονάδες της εταιρείας στη χώρα μας και αφιέρωσε χρόνο για να επισκεφτεί ένα από τα χωράφια του προγράμματος στο Περίβλεπτο.
*Ο Φάνης Γέμτος, είναι ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
