να θεωρήσουμε ότι είναι αληθινή. Αν ερμηνεύω σωστά αυτά που γράφτηκαν στη Θεσσαλία δεν θα επιτρέπεται να δίνονται συνδεδεμένες επιδοτήσεις σε καλλιέργειες όπως το καλαμπόκι. Υποθέτω και η μηδική που επίσης χρειάζεται μεγάλες ποσότητες νερού για την παραγωγή της. Μήπως και η βιομηχανκή ντομάτα και τα οπωροφόρα δέντρα, ιδιαίτερα οι καρυδιές που καταναλώνουν πολύ νερό; Μήπως και τα λαχανικά που επίσης καταναλώνουν πολύ νερό; Υποθέτω ότι το βαμβάκι δεν θα περιλαμβάνεται, γιατί είναι σε άλλο καθεστώς. Αν καταλαβαίνω καλά τη λογική των αντιρρήσεων στη Θεσσαλία θα πρέπει να επιστρέψουμε στις ξηρικές καλλιέργειες του 1950, ίσως και στους στόχους για σιτάρκεια; Κάτι που και άλλοι προτείνουν. Μέχρι στιγμής καμία αντίδραση από το ΥΠΑΑΤ ή από την Περιφέρεια.
Τι σημαίνουν αυτά για τη Θεσσαλία; Όπως γνωρίζετε στη Θεσσαλία αρδεύονται θεωρητικά τα 2.500.00 στρέμματα από τα θεωρητικά 5.000.000 στρέμματα που καλλιεργούνται. Τα πόσα πραγματικά καλλιεργούνται είναι ένα πραγματικό ερώτημα, καθώς οι ελληνικές στατιστικές παραμένουν προβληματικές. Υπάρχουν απόψεις ότι σχεδόν μισό εκατομμύριο στρέμματα έχουν πάψει να καλλιεργούνται, καθώς κάποια μετατράπηκαν σε Φ/Β πάρκα, κάποια έγιναν άγονα από τη διάβρωση και κάποια μένουν ακαλλιέργητα γιατί δεν συμφέρει να καλλιεργηθούν όταν δεν υπάρχουν δικαιώματα για επιδοτήσεις. Εκεί όμως που υπάρχει σημαντική αμφισβήτηση είναι αν συνεχίζουν να αρδεύονται τα 2.500.00 στρέμματα. Θεωρητικά από αυτά, τα 700.000 στρέμματα ποτίζονται από επιφανειακά νερά και τα 1.800.000 από αντλήσεις υπογείων υδάτων. Τα επιφανειακά προέρχονται ουσιαστικά από δύο ταμιευτήρες (του Σμοκόβου και του Πλαστήρα) και από τα νερά του Πηνειού. Τα νερά του Πηνειού τροφοδοτούν και έναν ακόμα μεγάλο ταμιευτήρα που έγινε στη θέση της παλαιάς λίμνης Κάρλας και κάποιους μικρούς ταμιευτήρες (παλαιότερα τους λέγαμε κοροϊδευτικά «μπάρες») σε περιοχές της Θεσσαλίας πολύ μικρού μεγέθους. Όλοι αυτοί οι ταμιευτήρες τροφοδοτούνται από νερά του Πηνειού στη διάρκεια του χειμώνα, αλλά κυρίως νωρίς την άνοιξη. Η όλη διαχείριση είναι γενικά κακή. Το νερό κινείται μέσα από ανοιχτούς αγωγούς, κακοσυντηρημένους, με απώλειες που εκτιμώνται στο 25% του νερού που διακινούν. Σημειώνω ότι τα τελευταία χρόνια η Περιφέρεια και το ΥΠΑΑΤ χρηματοδοτούν έργα κλειστών αγωγών διανομής, με τελευταίο εμβληματικό έργο που προωθείται αυτό του ΤΟΕΒ Ταυρωπού. Αυτό είναι μια σημαντική πρόοδος. Οι ταμιευτήρες στην πεδιάδα χρειάζονται και δύο ή τρεις αντλήσεις για να λειτουργήσουν. Από τον Πηνειό προς στους αγωγούς μεταφοράς, από τους τελευταίους στους ταμιευτήρες και τέλος από τους ταμιευτήρες και πάλι σε αγωγούς για να φτάσουν στα χωράφια για το πότισμα. Ένα σημαντικό ενεργειακό κόστος που πληρώνουν κυρίως οι αγρότες μέσω των ΤΟΕΒ. Το νερό του Πηνειού, ενώ τον χειμώνα περισσεύει και χύνεται στη θάλασσα, το καλοκαίρι δεν φτάνει και στερεύει πολύ πριν να φτάσει στη Λάρισα. Αυτό είναι ένα μεγάλο περιβαλλοντικό πρόβλημα που οι «οικολόγοι του όχι σε όλα» δεν προβάλλουν. Η δημιουργία ταμιευτήρων στη Δυτική Θεσσαλία (π.χ. Μουζάκι, Πύλη, Νεοχωρίτη) που προβλέπονται από όλες τις μελέτες που έγιναν θα αποθήκευαν το νερό αυτό και θα κάλυπταν μέρος της θερινής ζήτησης.
Οι 33.000 γεωτρήσεις καλύπτουν το μεγαλύτερο τμήμα των αρδευόμενων εκτάσεων. Ένα μικρό μέρος είναι κρατικές που έγιναν στη δεκαετία του 1970. Οι περισσότερες από τους ίδιους τους αγρότες, αρχικά παράνομες που τελικά όλες νομιμοποιήθηκαν. Ακόμη δεν έχει τελειώσει ο έλεγχος των στοιχείων τους, αλλά βρίσκονται στη διαδικασία. Έγιναν επομένως με δαπάνες των ίδιων των αγροτών που τις συντηρούν και πληρώνουν το ιδιαίτερα υψηλό κόστος άρδευσης. Σημαντικό πρόβλημα είναι η συνεχής ταπείνωση της στάθμης των υπογείων υδάτων που αναγκάζει τους αγρότες να κάνουν ακόμα βαθύτερες γεωτρήσεις για να αντλούν το νερό που χρειάζονται με μεγαλύτερο κόστος άρδευσης. Εκτιμάται ότι στην Ανατολική Θεσσαλία το κόστος άρδευσης με τις γεωτρήσεις φτάνει τα 100 ευρώ/στρ. με τις κανονικές τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος (ειδική τιμή για τις αρδευτικές γεωτρήσεις με επιδότηση). Το μεγαλύτερο πρόβλημα όμως προέρχεται από τη μη βιώσιμη διαχείριση των υπογείων υδάτων. Οι αντλήσεις είναι μεγαλύτερες από τις φυσικές ετήσιες εισροές και για αυτό η στάθμη των νερών κατεβαίνει κάθε χρόνο, ενώ σε κάποιες περιοχές αρχίζουν να στερεύουν. Οι γεωτρήσεις έχουν ξεπεράσει πλέον και τα 300 μέτρα βάθος. Το μεγαλύτερο πρόβλημα προέρχεται από την είσοδο θαλασσινού νερού στους υδροφορείς που κινδυνεύουν να καταστρέψουν γόνιμα καλλιεργούμενα εδάφη από αλάτωση, καθώς δεν γίνεται κανένας έλεγχος της ποιότητας του νερού. Και για αυτόν τον σημαντικό περιβαλλοντικό κίνδυνο οι «οικολόγοι του όχι» δεν έχουν να πουν τίποτα.
Η Θεσσαλία σύμφωνα με τα πιο πάνω αρδεύει τα χωράφια της με μη ορθολογικές μεθόδους. Διότι η διαμόρφωση της πεδιάδας με ορεινούς όγκους γύρω της υποδεικνύει ότι ταμιεύσεις νερού θα έπρεπε να είναι η μέθοδος που έπρεπε να χρησιμοποιείται για εξασφάλιση του νερού ύδρευσης και άρδευσης. Η έλλειψη έργων ταμίευσης οδήγησε στην εύκολη λύση των παράνομων γεωτρήσεων. Το έργα ταμίευσης είναι γνωστά από μελέτες ήδη από την εποχή μετά την Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ακόμα τα τελευταία χρόνια με τα Σχέδια Διαχείρισης Υδάτων που επέβαλε η Ε.Ε. υπάρχουν κατάλογοι με τους ταμιευτήρες που θα μπορούσαν να δημιουργηθούν για να λύσουν το πρόβλημα. Και ενώ όλοι οι πολιτικοί τονίζουν ότι πρέπει να συνεχίσουν να αρδεύονται τα 2.500.000 στρέμματα, δεν έγινε καμία προσπάθεια ωρίμανσης των έργων, δηλαδή να γίνουν μελέτες αξιολόγησης και να τεθούν προτεραιότητες, μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων, τεχνικές μελέτες κ.λπ. Η έλλειψη έργων υποδομής στη Θεσσαλία σε αντίθεση με πολλές άλλες περιοχές της χώρας θα γίνει η αιτία τιμωρίας των Θεσσαλών αγροτών; Η αδυναμία των πολιτικών μας να σχεδιάσουν και εκτελέσουν τα απαραίτητα έργα θα πληρωθεί από τους αγρότες; Τι λένε για το θέμα οι φορείς της Θεσσαλίας;