καλύπτει ήδη μεγάλο μέρος των ενεργειακών μας αναγκών, αλλά μπορεί να καλύψει πολύ περισσότερο αξιοποιώντας υλικό που σήμερα δεν χρησιμοποιείται και όχι αναγκαστικά υποκαθιστώντας σημερινές καλλιέργειες. Πολλά υπολείμματα καλλιεργειών υπάρχουν διαθέσιμα σε σημαντικές ποσότητες. Τα υπολείμματα καλαμποκιού είναι πάνω από ένα τόνο το στρέμμα και θα μπορούσαν εύκολα να συγκομιστούν σε κυλινδρικά δέματα με υπάρχοντα εξοπλισμό. Αντιστοιχούν σε περίπου 400 κιλά ισοδύναμου πετρελαίου σε ενέργεια. Οι βαμβακιές είναι 250 κιλά/στρ, ενώ τα υπολείμματα των κλαδεμάτων είναι περίπου 500 κιλά/στρ. Έχω γράψει παλαιότερα για μια ιταλική μηχανή που συγκέντρωνε και θρυμμάτιζε τα υπολείμματα των κλαδεμάτων και τα φόρτωνε σε μεγάλους πλαστικούς σάκους. Εκτός από αυτά υπάρχουν σε πολλές περιοχές φυτείες καλαμιών, ιδιαίτερα στα στραγγιστικά ή αρδευτικά κανάλια που υπάρχουν σε όλη τη Θεσσαλία.
Τον χρόνο που έγραφα τα πιο πάνω μου ήρθε να αξιολογήσω μια εργασία που περιγράφει μια μηχανή συγκομιδής καλαμιών και αναλύει την εργασία της και τις συνθήκες βέλτιστης λειτουργίας και απόδοσης. Η εργασία έγινε στην Κίνα (θα δημοσιευτεί σε κινέζικο περιοδικό στα Αγγλικά) και σκέφτηκα ότι αξίζει τον κόπο να σας δώσω λίγα στοιχεία για τις μηχανές συγκομιδής καλαμιών.
Nα εξηγήσω αρχικά τι είναι η αξιολόγηση μιας επιστημονικής εργασίας. Οι ερευνητές που κάνουν έρευνα βγάζουν αποτελέσματα που συνήθως τα καταγράφουν στις εκθέσεις εκτέλεσης των προγραμμάτων που υποβάλλουν σε αυτούς που τους χρηματοδότησαν. Για να γίνουν τα αποτελέσματα γνωστά στην επιστημονική κοινότητα και να αξιοποιηθούν, δημοσιεύονται σε «έγκριτα περιοδικά». Διότι η έρευνα δεν γίνεται για να γίνεται αλλά για να αξιοποιείται από τη κοινωνία και να προοδεύει. Η δημοσίευση γίνεται μετά από αξιολόγηση. Δύο ανεξάρτητοι κριτές, άγνωστοι στους ερευνητές, αξιολογούν την εργασία και κρίνουν αν είναι επιστημονικά άρτια και είναι χρήσιμο να δημοσιευτεί με ή χωρίς διορθώσεις ή αν πρέπει να απορριφθεί. Όπως αντιλαμβάνεστε τα πάντα αξιολογούνται. Η αξιολόγηση αυτή εξασφαλίζει την εγκυρότητα των αποτελεσμάτων και τη πρόοδο της επιστήμης.
Η μηχανή που βλέπετε στη φωτογραφία έχει στο μπροστά τμήμα οδηγούς που συγκρατούν τα στελέχη και ακολουθεί ένα κοπτικό με παλινδρομικά μαχαίρια (δύο μαχαίρια που κινούνται σε αντίθετη κατεύθυνση) που κόβουν τα στελέχη από τη βάση τους. Στο πάνω μέρος και μπροστά από τη μηχανή , στο ύψος των κορυφών των καλαμιών υπάρχει μια μικρής διαμέτρου ανέμη που ωθεί τα στελέχη προς την μηχανή για να βοηθήσει στη κοπή τους. Μεταξύ της ανέμης και των παλινδρομικών μαχαιρών υπάρχουν τρεις σειρές από αλυσίδες που κινούνται παράλληλα με το έδαφος και ωθούν τα κομμένα στελέχη προς το πλάι της μηχανής όπου και τα αποθέτει. Με τη λειτουργία της η μηχανή κόβει τα στελέχη του καλαμιού και τα αποθέτει στο πλάι της μηχανής για να στεγνώσουν και με χωριστή διαδικασία συγκεντρώνονται ή συσκευάζονται για μεταφορά στο χώρο αποθήκευσης.
Βεβαίως υπάρχουν στην αγορά και πιο σύνθετες μηχανές όπως αυτή που βλέπετε στη δεύτερη φωτογραφία που κόβουν τα στελέχη των καλαμιών και τα συσκευάζουν σε δέματα που μπορούν να μεταφερθούν σε αποθήκες ή σε χώρους όπου θα αξιοποιηθούν.
Είναι προφανές ότι τα καλάμια είναι μια χρήσιμη πρώτη ύλη που μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο για άμεση παραγωγή ενέργειας όσο και για άλλες χρήσεις όπως στην κατασκευή οικοδομικών υλικών. Είναι ένα πολύ χρήσιμο υλικό όπως και μια σειρά από υπολείμματα καλλιεργειών που δυστυχώς τα αφήνουμε ανεκμετάλλευτα. Το καθάρισμα των αρδευτικών / στραγγιστικών καναλιών που γίνεται έστω και καθυστερημένα πολλές φορές είναι χρήσιμο από πολλές πλευρές. Από τη μια πλευρά διευκολύνει τη ροή του νερού επιτρέποντας της απορροή των νερών από έντονες βροχές αποτρέποντας πλημύρες, από την άλλη μειώνει τις απώλειες πολύτιμου νερού από την εξατμισοδιαπνοή. Οι εκτιμήσεις που υπάρχουν θεωρούν ότι 25% του επιφανειακού αρδευτικού νερού χάνεται από τα ανοιχτά δίκτυα μεταφοράς του νερού και από τα συστήματα εφαρμογής του νερού στα χωράφια.
Η κοινή λογική λέει ότι τέτοιες διαδικασίες θα έπρεπε να είναι αυτονόητες και θα έπρεπε να εφαρμόζονται σε όλες τις περιοχές της χώρας προς όφελος των πολιτών. Σήμερα όμως η ανάγκη είναι ακόμα μεγαλύτερη καθώς πρέπει να βρούμε τρόπους να μειώσουμε τη κατανάλωση ενέργειας για να αποφύγουμε τον εκβιασμό της Ρωσίας. Το ερώτημα που προκύπτει είναι ποιος θα αναλάβει να προωθήσει τέτοιες πρακτικές. Η Περιφέρεια και οι ΤΟΕΒ έχουν υποχρέωση να καθαρίζουν τα αρδευτικά/ στραγγιστικά κανάλια επομένως λογικά θα έπρεπε να αποφασίσουν πως θα αξιοποιήσουν τα παραγόμενα υλικά. Κάθε μέρα διαβάζω στις εφημερίδες ότι η Περιφέρεια καθαρίζει αυλάκια για προστασία από πλημμύρες και σωστά κάνει. Τα υλικά που παράγονται που πάνε; Μπορεί κάποιος να τα αξιοποιήσει; Οι μονάδες που παράγουν πελέτες βιομάζας δεν μπορούν να αξιοποιήσουν το υλικό αυτό; Ή μήπως ακολουθείται η λογική των Δήμων που τα κλαδέματα των δένδρων τα αφήνουν αχρησιμοποίητα και περιμένουν να σαπίσουν; Πραγματικά ο Δήμος Λάρισας τα αποθέτει ακόμα στο Μεζούρλο πίσω από το Διαχρονικό Μουσείο όπως τα είδα πριν λίγα χρόνια;
Είναι προφανές ότι πρέπει να συμμαζευτούμε και να αξιοποιήσουμε ό,τι υλικό έχουμε για να καλύψουμε τις ανάγκες με τις μικρότερες δυνατές απώλειες. Ποιος θα πάρει την πρωτοβουλία να ενισχύσει τέτοιες δράσεις; Μην περιμένετε από το Πολιτεία. Αυτή ασχολείται με επιδοτήσεις και αποζημιώσεις μόνο. Μάλλον οι χρήσιμες ενέργειες δεν έχουν άμεσα πολιτικά οφέλη.