Του Γιώργου Ρούστα
Ακόμη να επουλωθούν οι πληγές που άφησαν στον θεσσαλικό κάμπο οι φωτιές που ξέσπασαν κυρίως το διήμερο Πέμπτη και Παρασκευή σε σιτοκαλαμιές κι άλλες χορτολιβαδικές εκτάσεις, αφού η ΔΕΗ θα συνεχίζει για πολλές μέρες ακόμη την αποκατάσταση των καμένων στύλων, ενώ η Πυροσβεστική προσπαθεί να ανασυγκροτήσει τις δυνάμεις της, καθώς οι απανωτές φωτιές δοκίμασαν τις ανθρώπινες αντοχές των ανδρών της.
Την ίδια στιγμή βρίσκεται σε εξέλιξη ένας επικοινωνιακός πόλεμος με στόχο να πειστούν οι αγρότες ότι η τακτική τους να καίνε τις καλαμιές και τα χωράφια τους, με την ελπίδα πως θα κάψουν και τις μυκητολογικές ασθένειες, οι οποίες φέτος ήταν σε έξαρση, είναι λάθος και έχει οδυνηρά αποτελέσματα για όλους, μα πάνω απ’ όλα για τους ίδιους.
Και μπορεί ο Γεωπονικός Σύλλογος με ανακοίνωσή του να ταυτίζεται με την πλειονότητα ότι η καύση καλαμιών δεν προσφέρει τίποτα, εν τούτοις ο Φώτης Γραβάνης, ομότιμος καθηγητής Φυτοπροστασίας στο Τ.Ε.Ι. Θεσσαλίας επίσημα και ορισμένοι άλλοι γεωπόνοι ανεπίσημα προτείνουν, υπό προυποθέσεις και αφού ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα πυροπροστασίας την καύση των σιτοχωραφιών.
ΜΕΤΡΟΥΝ ΠΛΗΓΕΣ
Σε εξέλιξη βρίσκεται από τη ΔΕΗ η διαδικασία αντικατάστασης των καμένων στύλων της Επιχείρησης, οι οποίοι έπεσαν θύματα της πύρινης λαίλαπας που ξέσπασε τις προηγούμενες μέρες στον κάμπο. Όπως όλα δείχνουν η διαδικασία θα τραβήξει σε μάκρος, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις ανάγκες των καλλιεργητικών φροντίδων και των ποτισμάτων. Όσον αφορά στο ερώτημα «αν θα μπορούσαν οι στύλοι να μην είναι ξύλινοι αλλά από κάποιο άλλο πιο ανθεκτικό στη φωτιά υλικό», η Επιχείρηση απαντά κατηγορηματικά «όχι», καθώς το ξύλο βοηθά τους εναερίτες τεχνικούς της ΔΕΗ να αναρριχηθούν στα καλώδια του συστήματος, σε περίπτωση βλάβης.
Στην Πυροσβεστική Υπηρεσία η χθεσινή μέρα χαρακτηρίστηκε ως «η ανάπαυση του πολεμιστή», αφού οι φωτιές δεν ήταν τόσο πολλές όσο τις προηγούμενες μέρες, ενώ η διεύθυνσή της υπενθυμίζει με κάθε τρόπο τους κινδύνους που προκύπτουν από την κακή συνήθεια των αγροτών, κάθε φορά που φυσά δυνατά να βάζουν φωτιές στα χωράφια τους. Μάλιστα το διήμερο Πέμπτη 26 Ιουνίου και την Παρασκευή 27 του μήνα, οι ταυτόχρονες εστίες πυρκαγιάς σε Φάρσαλα, Νίκαια και Αγιόκαμπο αποδυνάμωσαν την Υπηρεσία και μια ολόκληρη πόλη, όπως η Λάρισα έμεινε με ένα μικρό αυτοκίνητο για επιφυλακή. Η Πυροσβεστική Υπηρεσία υπενθυμίζει στους αγρότες πως η τακτική αυτή είναι επικίνδυνη και επιζήμια και για τους ίδιους, καθώς αν συλληφθεί κάποιος να το κάνει, εκτός από το ποινικό κομμάτι θα χάσει και την επιδότηση που δικαιούται. Προσθέτει δε ότι αν κάποιος επιθυμεί να προβεί σε καύση του χωραφιού ή του οικοπέδου του, οφείλει να ενημερώσει την ΠΥΛ, υποβάλλοντας τη σχετική αίτηση, προκειμένου να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα πυροπροστασίας.
ΕΚΚΛΗΣΗ ΑΓΟΡΑΣΤΟΥ
Μετά και τις τελευταίες πυρκαγιές, οι οποίες σύμφωνα με πληροφορίες ξεκίνησαν από καύση γεωργικών υπολειμμάτων, ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας κ. Κώστας Αγοραστός απευθύνει έκκληση να σταματήσουν οι καύσεις αυτές, υπενθυμίζοντας στους καλλιεργητές τις συνέπειες που έχει η λανθασμένη πρακτική της καύσης των καλαμιών στο έδαφος, στο περιβάλλον και στην υγεία των ανθρώπων. «H γη δεν μας ανήκει κι αυτό πρέπει να το καταλάβουν όλοι. Οι φωτιές που βάζουν κάποιοι για να κάψουν γεωργικά υπολείμματα καταστρέφουν το έδαφος, αφού η οργανική ύλη εξαντλείται. Έτσι το έδαφος χάνει τα θρεπτικά συστατικά του και υποχωρεί. Συνιστούμε στους καλλιεργητές να μην καίνε τις καλαμιές, παρά να τις κόβουν και να οργώνουν τα χωράφια τους. Πέραν όμως όλων των άλλων, οι καύσεις αυτές προκαλούν εκτεταμένες πυρκαγιές με μεγάλες συνέπειες στον άνθρωπο και την περιουσία του. Χρειάζεται απ’ όλους σύνεση και υπευθυνότητα καθώς με κάθε πυρκαγιά οι συνέπειες στο περιβάλλον, στην οικονομία, στη ζωή μας είναι ανυπολόγιστες», τονίζει ο κ. Κώστας Αγοραστός.
Η Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής τονίζει ότι η πρακτική της καύσης των γεωργικών υπολειμμάτων δεν προσφέρει τίποτε το θετικό, αλλά αντιθέτως προκαλεί σημαντικές επιπτώσεις στη γονιμότητα του εδάφους με την καταστροφή της οργανικής ουσίας. Έτσι μειώνονται οι μελλοντικές αποδόσεις και η διηθητικότητα του νερού. Εκτός αυτών έχει πολλαπλώς αποδειχθεί ότι η καύση δεν καταπολεμάει τα έντομα του αραβοσίτου (πυραλίδα, σεζάμια, πράσινο σκουλήκι κ.λπ.) που διαχειμάζουν στο έδαφος. Με τη φωτιά καταστρέφεται η πανίδα και η χλωρίδα του εδάφους καθώς και πολύτιμο γενετικό υλικό. Παράλληλα, από την καύση εξοντώνονται οι πληθυσμοί των ωφελίμων εντόμων που διαχειμάζουν στο έδαφος, τα οποία λόγω του πολύ μικρού μεγέθους τους είναι ευάλωτα στη φωτιά. Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι να μην επηρεάζονται οι πληθυσμοί των εχθρών της καλλιέργειας, με συνέπεια την αύξηση των προσβολών στην επόμενη καλλιεργητική περίοδο. Επίσης, μεγάλης σημασίας είναι και οι επιπτώσεις στην υγεία κυρίως ευπαθών ομάδων πληθυσμού εξαιτίας των αναπνευστικών και άλλων προβλημάτων που προκαλεί η καύση των καλαμιών. Τέλος, η καύση είναι συχνή αιτία πρόκλησης πυρκαγιών. Η Πυροσβεστική Υπηρεσία έχει προβεί σε μηνυτήριες αναφορές σε πολλές περιπτώσεις καύσης φυτικών υπολειμμάτων σύμφωνα με τις ισχύουσες Πυροσβεστικές Διατάξεις. Επίσης η καύση απαγορεύεται από τους Κανόνες Ορθής Γεωργικής Πρακτικής, τις κοινοτικές οδηγίες, αλλά και την αναθεώρηση της KAΠ οπότε αν διαπιστωθεί, ο ΟΠΕΚΕΠΕ αφαιρεί τις επιδοτήσεις από τον παραβάτη καλλιεργητή.
Ο ΓΕΩΠΟΝΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
Στο ίδιο μήκος κύματος και η δήλωση του προέδρου του Γεωπονικού Συλλόγου Δημήτρη Σοφολόγη, ο οποίος επικαλείται τη διατήρηση της καλής γεωργικής και περιβαλλοντικής κατάστασης των εδαφών, η οποία αποτελεί υποχρέωση των παραγωγών, σύμφωνα με την κοινοτική νομοθεσία. Οι αγρότες δεν θα πρέπει να προβαίνουν στην πρακτική της καύσης των φυτικών υπολειμμάτων. Εξάλλου ο ΟΠΕΚΕΠΕ, με την εγκύκλιο 80165/20-07-2012 στο πλαίσιο της πολλαπλής συμμόρφωσης αναφέρει την εφαρμογή του μέτρου της καύσης, μετά από άδεια της ΔΑΟΚ και σύμφωνη γνώμη της Πυροσβεστικής μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις ενώ σε περιοχές Natura δεν ισχύει η περίπτωση εξαιρετικών περιπτώσεων. Θεωρούμε –συνεχίζει ο κ. Σοφολόγης- πως είναι αρκετά δύσκολο να αποδεχτούμε χωρίς εμπεριστατωμένη επιστημονική μελέτη, πως όλη θεσσαλική πεδιάδα φέτος αποτελεί εξαιρετική περίπτωση για να προβούν οι αγρότες σε καύση των φυτικών υπολειμμάτων. Θεωρούμε επίσης πως υποχρέωση των παραγωγών και των γεωπόνων πρέπει να είναι η αειφορική διατήρηση των υψηλών αποδόσεων των καλλιεργειών σε βάθος δεκαετιών, καθώς τα πάρα πολύ χαμηλά επίπεδα οργανικής ουσίας και η εκτεταμένη διάβρωση των εδαφών αποτελούν ήδη μεγάλο πρόβλημα της υποβάθμισης των εδαφών. Αξίζει ακόμα να αναφέρουμε πως όπως φαίνεται από τη νέα ΚΑΠ και την κλιματική αλλαγή, η καλλιέργεια των σιτηρών και οι αυξημένες αποδόσεις τους θα αποτελέσουν σημαντικό στόχο. Εκτός λοιπόν των πολύ δυσμενών συνεπειών της καύσης της καλαμιάς στο περιβάλλον, στην υγεία των ανθρώπων από την τέφρα και τους αέριους ρύπους (οξείδια αζώτου και CO2), τους κινδύνους πυρκαγιάς, σκοπός των Ελλήνων παραγωγών είναι να διατηρούν τα χωράφια τους, γόνιμα.
Φ. ΓΡΑΒΑΝΗΣ: ΥΠΟ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ
Αντιθέτως ο καθηγητής στο ΤΕΙ Λάρισας κ. Φώτης Γραβάνης αναφέρει πως υπό προυποθέσεις μπορεί η καύση των καλαμιών να αποδειχτεί μια καλή επιλογή.
Οι προυποθέσεις αυτές είναι σίγουρα να προηγηθεί ένας συντονισμός του ενδιαφερόμενου με τις αρμόδιες υπηρεσίες (Περιφέρεια, Δήμος, Πυροσβεστική κλπ) για να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα πυροπροστασίας, ενώ το κυρίαρχο στοιχείο αφορά αποκλειστικά στην επιμέρους περίπτωση. Η καύση δεν είναι λύση για την αντιμετώπιση όλων των ασθενειών του σίτου, αλλά κυρίως της σεπτορίασης, η οποία έπληξε φέτος τις καλλιέργειες της Θεσσαλίας. Για τη συγκεκριμένη και μόνο ασθένεια αναφέρει τα εξής: «Επειδή το παθογόνο παραμένει ως σαπρόφυτο στα υπολείμματα της προσβεβλημένης καλλιέργειας μετά τον αλωνισμό και έτσι αποτελεί πηγή παραγωγής των αρχικών μολύνσεων κατά την επόμενη καλλιεργητική περίοδο, προτείνεται η ενσωμάτωση της καλαμιάς με όργωμα ή η καύση της. Για τον ίδιο ως άνω λόγο, προτείνεται η κατά το δυνατόν όψιμη σπορά ώστε η καλλιέργεια να διαφεύγει ένα μεγάλο μέρος των αρχικών μολύνσεων που γίνεται από παραγόμενα σπόρια του διαχειμάζοντος σαπροφυτικά παθογόνου. Επειδή το παθογόνο μεταφέρεται και με τον σπόρο σποράς, προτείνεται η σπορά πιστοποιημένου και καθαρού σπόρου και κατά προτίμηση επενδεδυμένου με κατάλληλο μυκητοκτόνο.
Η ΑΛΛΗ ΛΥΣΗ...
Με αφορμή το μεγάλο πρόβλημα με τις ανεξέλεγκτες πυρκαγιές που ξέσπασαν στον κάμπο, η εταιρία Γκουγκουλιάς (7ο χλμ Λάρισας- Βόλου) δημοσίευσε –μέσω της «Ε»- ότι διαθέτει το κατάλληλο μηχάνημα για την αποφυγή πυρκαγιών στις σιτοκαλαμιές. Σύμφωνα με εκπρόσωπό της «το μηχάνημα αυτό κουμπώνει στον γεωργικό ελκυστήρα και εξαφανίζει τις καλαμιές, δίνοντας τη δυνατότητα στον παραγωγό να τις χρησιμοποιήσει ακόμη και ως α΄ύλη. Τα αποτελέσματα του μηχανήματος αυτού είναι πολύ καλά, κυρίως μετά τη σπορά, ενώ μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στη βαμβακοκαλλιέργεια. Το ενδιαφέρον των αγροτών μετά την αγγελία στην εφημερίδα ήταν μεγάλο, αλλά κάποιοι προβληματίζονται με την τιμή αγοράς του. Πρέπει να το δούνε ως μια μορφή επένδυσης για το χωράφι τους» καταλήγει.
