Είναι γνωστό το τι συμβαίνει σε πάρα πολλές ανεπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες όλο αυτό το διάστημα σε σχέση με τις υποδομές στον χώρο της δημόσιας υγείας και πώς τελικά «κατάφεραν» να αντιμετωπίσουν την πανδημία του κορονοϊού. Οι εκατόμβες νεκρών, οι ομαδικοί τάφοι της Ν. Υόρκης, η επιλογή του ποιος θα παλέψει για να ζήσει ή να πεθάνει πάνω σε ένα κρεβάτι ΜΕΘ, είναι γεγονός.
Την ίδια στιγμή η συζήτηση για την επόμενη μέρα στη μετά τον κορονοϊό εποχή έχει στην κυριολεξία ανάψει σε όλες τις εκφάνσεις της οικονομίας. Έτσι και στον χώρο του εμπορευματοποιημένου αθλητισμού η συζήτηση που μαίνεται αρκετές βδομάδες τώρα, για το αν και πότε πρέπει να επανεκκινήσουν πρωταθλήματα, αθλητικά event (πχ. Φόρμουλα 1, Μαραθώνιοι, κτλ) αποδεικνύει για άλλη μια φορά ότι «είναι πολλά τα λεφτά Άρη»!
Οι προβλέψεις είναι εξαιρετικά δυσοίωνες για του εμπόρους της βιομηχανίας του αθλητικού προϊόντος, και οι σχεδιασμοί που γίνονται έχουν ως πρώτο κριτήριο το μέγεθος της χασούρας και των κεφαλαίων και σε δεύτερη μοίρα τους αθλητές και τους θεατές. Αυτό επιβεβαίωσε και η στάση της UEFA, όπως και των διοργανωτών μεγάλων εμπορικών πρωταθλημάτων (Πρέμιερ Λιγκ, Μπουντεσλίγκα, Λα Λίγκα κτλ) που στο και πέντε ανέβαλαν τις διοργανώσεις τους, και ενώ υπήρχε έντονη ανησυχία μετά και από κρούσματα ποδοσφαιριστών.
Αυτή την πραγματικότητα επιβεβαιώνουν και οι δηλώσεις παραγόντων του ελληνικού αθλητισμού όπου μεταξύ άλλων επισημαίνουν την αλλαγή στα ήδη υπογεγραμμένα χορηγικά συμβόλαια αθλητικών ομοσπονδιών και ομάδων, όπως και την πρόθεση χορηγών να διεκδικήσουν επιστροφή χρημάτων μέσα από ρήτρες συμβολαίων, που πλέον θα είναι ένα νέο ασφαλιστικό προϊόν, που μέχρι τώρα δεν υπήρχε εκτεταμένα, καθώς ήταν απειροελάχιστες οι πιθανότητες για τη μη πραγματοποίηση μεγάλων αθλητικών διοργανώσεων π.χ. Ολυμπιακοί Αγώνες, μεγάλα εμπορικά πρωταθλήματα σε ποδόσφαιρο και μπάσκετ, κτλ. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ΔΟΕ π.χ. είχε εξασφαλισμένο ασφαλιστικό συμβόλαιο ύψους 21 εκατ. ευρώ για μη διεξαγωγή των αγώνων στο Τόκυο που θα τις αποφέρει το μερίδιό της ύψους 870 εκατ. ευρώ. Βέβαια για τους διοργανωτές και τους χορηγούς η χασούρα υπολογίζεται σε πάνω από 33 δισ. ευρώ, γι’ αυτό και τρέναραν την απόφαση αναβολής για πάνω από δύο μήνες εν μέσω πανδημίας, ενώ πιέζουν τις Διεθνείς ομοσπονδίες να τσοντάρουν για τη μείωση της χασούρας.
Το έργο «διεξόδου» από την κρίση και εδώ είναι χιλιοπαιγμένο. Οι παραινέσεις διευθυνόντων συμβούλων και ιδιοκτητών ομάδων προς τους εργαζόμενούς τους, είναι παρόμοιες με εκείνες των άλλων καπιταλιστών σε άλλους εργασιακούς χώρους και των κυβερνήσεών τους, ότι δηλαδή είμαστε όλοι μαζί στο καράβι και να βάλουμε πλάτη για να μην βουλιάξει. Γι’ αυτό και η συζήτηση για μειώσεις συμβολαίων παικτών και προπονητών, για απληρωσιά των υπαλλήλων των ΠΑΕ και ΚΑΕ κτλ. βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη, μαζί φυσικά με μια συζήτηση που άνοιξε (όπως συμβαίνει σε κάθε κρίση υπερσυσσώρευσης) για απαξίωση κεφαλαίων στη βιομηχανία του αθλητικού θεάματος και ιδιαίτερα στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο.
Και αν αυτά συμβαίνουν στον χώρο του εμπορευματοποιημένου αθλητισμού, τι γίνεται στα ερασιτεχνικά; Και όταν λέμε «ερασιτεχνικά» εννοούμε και εκεί που υπάρχει οικονομική συναλλαγή, αλλά ίσως όχι συμβόλαιο, σε πρωταθλήματα μικρότερων κατηγοριών ή σε αθλήματα λιγότερο δημοφιλή.
Όλα αυτά τα χρόνια και μιλάμε για 10ετίες, μας «πιπίλαγαν την καραμέλα» οι διάφοροι κυβερνώντες και υπουργοί Αθλητισμού ότι ο «επαγγελματικός» μπορεί να συνυπάρχει αρμονικά με τον «ερασιτεχνικό» αθλητισμό. Η κατηγοριοποίηση των αθλημάτων οδήγησε τα πιο δημοφιλή απ’ αυτά στην «αγκαλιά» των χορηγών, με διαβαθμίσεις πάντα, ενώ για την πλειοψηφία των υπόλοιπων η ανάπτυξη στηρίχτηκε στις τσέπες των αθλούμενων, των παραγόντων και των οικογενειών τους.
Ο χορηγός έγινε ο διακαής πόθος για κάθε σωματείο, παράγοντα και αθλητή. Σε κάθε βράβευση εκείνοι (οι χορηγοί) είχαν τη «μερίδα του λέοντος», και μάλιστα πιο πάνω και από τους πρωταγωνιστές του κάθε αθλήματος, τους αθλητές και προπονητές. Έτσι το κράτος σταδιακά έφευγε από την υποχρέωση να στηρίξει τις αθλητικές ομοσπονδίες, και ιδιαίτερα μετά το 2004 φτάσαμε σε μια 15ετία στο ναδίρ (από τα 220 εκατ. ευρώ στα 18 εκατ.!!! η ετήσια επιχορήγηση της ΓΓΑ).
Η κρίση της πανδημίας ήρθε για να αποκαθηλώσει και εδώ το μοντέλο ανάπτυξης του αθλητισμού που στηρίζεται στον χορηγό. Γιατί οι χορηγοί δεν δίνουν όπως είναι αντιληπτό τα «ωραία τους λεφτά» αν δεν μπορούν να προβληθούν. Επίσης οι οικονομικοί αυτοί πόροι που ρίχνονται στα διάφορα σπορ και στους ελίτ αθλητές αποτελούν μέρος της στρατηγικής μάρκετινγκ (διαφήμισης) της κάθε εταιρείας και του κάθε μεγαλόσχημου χορηγού. Έτσι εν μέσω πανδημίας ήταν προσφορότερη επένδυση η διαφήμιση της «εταιρικής ευθύνης» στον χώρο της υγείας και γι’ αυτό οι επιχειρηματικοί όμιλοι διαφήμιζαν τις «αγαθοεργίες» τους αγοράζοντας μάσκες και αντισηπτικά, αναπνευστήρες και ό,τι άλλο μπορούσαν να εκμεταλλευτούν στη στιγμή της έξαρσης. Ενώ το πολυδιαφημισμένο πρόγραμμα στήριξης του ελληνικού αθλητισμού από την ΕΟΕ «Υιοθετήστε έναν Αθλητή στον Δρόμο για το Τόκιο» φαίνεται ότι θα αφήσει, για φέτος τουλάχιστον, αρκετά «ορφανά», καθώς αρκετοί «κηδεμόνες» (χορηγοί) προβληματίζονται.
Ήδη σε πολλές Ομοσπονδίες μιλάνε για ακύρωση συμβάσεων με μείωση ή και διακοπή της χορηγίας μέχρι νεωτέρας. Ξαφνικά σταμάτησε ο αθλητισμός να είναι υπέρτατο αγαθό, το σωματείο κύτταρο, και ο αθλητής πρότυπο γιατί κάτι τέτοια άκουγες από τους χορηγούς όταν τους γέμιζαν στεφάνια λουλούδια και αγαλματάκια στις βραβεύσεις.
Απ’ την άλλη, τα αθλητικά σωματεία όχι μόνο δεν ενισχύθηκαν, αλλά κινδυνεύουν με λουκέτο σε συνθήκες πρωτοφανούς οικονομικής ασφυξίας, που καθιστά αδύνατη τη βιωσιμότητά τους για το υπόλοιπο της χρονιάς. Δεν μπορούν να συντηρήσουν ούτε γραφεία ούτε να ικανοποιήσουν λειτουργικές τους ανάγκες. Πρέπει εδώ και τώρα να δοθεί απάντηση:
- Τι θα γίνει με την επαρκή και δωρεάν από το κράτος χορήγηση μέσων ατομικής προστασίας, διαγνωστικών τεστ σε όλα τα αθλητικά κέντρα, επίσημα πανελλήνια πρωταθλήματα, διαιτητές, προσωπικό αγώνων, σε αθλητές και προπονητές;
- Τι θα γίνει με την έκτακτη χρηματοδότηση, αφού τα αναγκαία υγειονομικά πρωτόκολλα που συντάχθηκαν για μια έκτακτη -όπως λέτε- κατάσταση, έχουν κόστος; Ποιος θα πληρώσει; Η πρόσφατη υπαναχώρηση του Υπουργείου μετά τις αντιδράσεις για τα πιστοποιητικά ελέγχου δείχνει το πρόβλημα.
Δεν μπορεί η κυβέρνηση και το Υπουργείο Αθλητισμού να κρύβονται πίσω από το ψηφιοποιημένο Μητρώο. Και οι Ομοσπονδίες και οι δήμοι που έχουν τις εγκαταστάσεις, γνωρίζουν την αθλητική δραστηριότητα και το μέγεθός της καθημερινά.
Οι δημόσιες εγκαταστάσεις δεν έχουν προετοιμαστεί επαρκώς για την «επανεκκίνηση», με ευθύνη όλων των κυβερνήσεων, καθώς εδώ και χρόνια απουσιάζει προγραμματισμός μόνιμων προσλήψεων προσωπικού στα ΕΑΚ και οι ελλείψεις είναι τεράστιες και δεν πρόκειται να καλυφθούν από ορισμένους «κοινοφελήτες του ΟΑΕΔ», όπου και αν προσληφθούν για 8 μήνες.
Οι εξελίξεις αυτές φέρνουν στο προσκήνιο την τεράστια αναντιστοιχία της εποχής με τις παραγωγικές δυνατότητες για την ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών του λαού και στον τομέα της Φυσικής Αγωγής (Φ.Α). και του Αθλητισμού. Φωτίζεται όλα πιο πολύ η πραγματική διέξοδος για τη λύση του προβλήματος, και χρειάζεται οι πρωτοπόροι και εδώ, με την πάλη τους να ανοίξουν τον δρόμο για να μπει στην ημερήσια διάταξη η ανάγκη ο αθλητισμός να είναι δικαίωμα του λαού και ιδιαίτερα της νεολαίας και όχι πολυτέλεια για λίγους. Σε μια κοινωνία όπου συνειδητά και σχεδιασμένα ένα κομμάτι του πλούτου που θα παράγεται θα δαπανάται γι’ αυτόν τον σκοπό. Θα επιστρέφει δηλαδή στον λαό με οργανωμένο και προγραμματισμένο τρόπο από το κράτος.
Ως ΚΚΕ θεωρούμε ότι υπάρχει ανάγκη εδώ και τώρα:
- Να γίνει άμεσα πρόσληψη προσωπικού, με αλλαγή του θεσμικού καθεστώτος για καθαριότητα κατά τη διάρκεια των ωρών λειτουργίας των αθλητικών υποδομών.
- Να ληφθούν όλα τα απαραίτητα μέτρα υγιεινής στις εγκαταστάσεις, με το αναγκαίο υγειονομικό υλικό που θα παρέχεται δωρεάν στους αθλούμενους (μάσκες, γάντια, αλκοολούχα απολυμαντικά διαλύματα).
- Να προσληφθεί άμεσα προσωπικό καθαριότητας και φύλαξης, που θα καλύπτει τις σημερινές έκτακτες ανάγκες.
- Οικονομική ενίσχυση των σωματείων από τη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού και πάγωμα ρύθμισης των οφειλών τους για το 2020. Όλα τα σωματεία που είναι ενεργά και συμμετείχαν στις δραστηριότητες των αντίστοιχων Ομοσπονδιών απασχολώντας εργαζόμενους τον τελευταίο χρόνο να ενταχθούν στα μέτρα ενίσχυσης, χωρίς χρονικούς περιορισμούς.
- Απαλλαγή των σωματείων από την καταβολή των χρηματικών ποσών για τη χρήση των υποδομών, είτε εκείνα ανήκουν στη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού (Εθνικά Κέντρα) είτε στους δήμους.
- Υγειονομική βοήθεια, όση και όπου απαιτείται, από την πολιτεία, στους αθλητές, τους προπονητές και γενικά σε όλα τα πρόσωπα που εμπλέκονται και μετέχουν της αθλητικής δραστηριότητας.
- Να ανακοινωθεί έγκαιρα η κρατική χρηματοδότηση και να ξεκινήσει η επόμενη φάση (περίοδος 2020-2021), χωρίς περικοπές από το παραγωγικό κομμάτι.

Του Πέτρου Κρίκη*

*Ο Πέτρος Κρίκης είναι μέλος του τμήματος Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού
της Κ.Ε. του ΚΚΕ