σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης και γι’ αυτό υποστηρίζεται από πολλά χρηματοδοτικά εργαλεία, όπως, από το Ταμείο Ανάπτυξης και Ανθεκτικότητας, το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης που θα καλύψει πέραν της λιγνιτικής μετάβασης και την απεξάρτηση των μη διασυνδεδεμένων νησιών από τα ορυκτά καύσιμα, το νέο ΕΣΠΑ και γενικότερα όλα τα χρηματοδοτικά προγράμματα της Ε.Ε. αλλά και τις χρηματοδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.
Ο σύμβουλος του Πρωθυπουργού για θέματα ενέργειας, κλίματος, περιβάλλοντος και κυκλικής οικονομίας και διευθυντής ε.τ. της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Γιώργος Κρεμλής, παρουσιάζει στην «Ε» το εθνικό σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα και την εθνική στρατηγική κυκλικής οικονομίας.
ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ
Σύμφωνα με τον κ. Κρεμλή “η κυκλική οικονομία, αποτελεί εμβληματική προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), όντας μαζί με την πράσινη μεγέθυνση, τη γαλάζια και την ψηφιακή οικονομία, που στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της πανδημίας και ενόψει μιας Covid resilience υποστηρίζονται και από το νέο χρηματοδοτικό μέσο Next Generation EU καθώς και από τα άλλα Ταμεία της Ε.Ε. Οι αρχές της προφύλαξης και της πρόληψης με τη διαθέσιμη επιστημονική τεκμηρίωση οδηγούν στη διαπίστωση ότι κλιματική αλλαγή, περιβαλλοντική υποβάθμιση και δημόσια υγεία είναι κρίκοι μιας αλυσίδας, που αν είναι -ή κάποιος από αυτούς είναι- προβληματικοί μπορεί να οδηγήσουν σε πανδημίες ή να τις ενισχύσουν λόγω της υποβάθμισης των οικοσυστημάτων αλλά και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης -αιωρούμενα σωματίδια- που μπορεί να διασπείρει τους ιούς.
Τα διακυβεύματα αυτά η διεθνής κοινότητα τα αντιμετωπίζει με τη Συμφωνία των Παρισίων και τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης (SDGs), ενώ η Ε.Ε. με την ακόμα πιο φιλόδοξη Πράσινη Συμφωνία και τον «νόμο για το κλίμα».
H μετάβαση σε μία κλιματικά ουδέτερη οικονομία έως το 2050 αποτελεί πλέον ειλημμένη δέσμευση της Ε.Ε., βάσει της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας -η οποία προβλέπει ότι η Ευρώπη θα είναι η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος έως το 2050- και του προτεινόμενου νέου «ευρωπαϊκού κλιματικού νόμου», που μετατρέπει την πολιτική δέσμευση σε νομική υποχρέωση”.
Ο κ. Κρεμλής θεωρεί ότι «η πρόσφατη αλλαγή ηγεσίας στον Λευκό Οίκο, προφανώς ενισχύει την πολιτική για την προστασία του περιβάλλοντος».
«Στο πρόσφατο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου 2020 αποφασίστηκε ο στόχος μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου να μειωθεί στο 55%, με ενδιάμεσο χρονικό ορίζοντα το 2030, ενώ παράλληλα υπογραμμίστηκε η σημασία της διπλωματίας του κλίματος. Παράλληλα, η ανακοίνωση από τον νέο Πρόεδρο των ΗΠΑ της συμμετοχής στη Συμφωνία των Παρισίων και η ανάθεση της αρμοδιότητας στον έμπειρο John Kerry προοιωνίζει μία πιο αποτελεσματική αντιμετώπιση του παγκόσμιου αυτού διακυβεύματος αφού το περιβάλλον δεν γνωρίζει σύνορα», αναφέρει σχετικά.
ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΠΟΛΙΓΝΙΤΟΠΟΙΗΣΗΣ
Σύμφωνα με τον κ. Κρεμλή «η Ελλάδα ως κράτος μέλος της Ε.Ε. αλλά και αυτοτελώς έχει βάλει τον πήχη πολύ υψηλά χάρη και στην προσωπική δέσμευση του Πρωθυπουργού. Μεταξύ των φιλόδοξων στόχων που έχουν τεθεί ο σημαντικότερος είναι η πρόωρη πλήρης απολιγνιτοποίηση έως το 2028, που ανακοινώθηκε από τον Πρωθυπουργό τον Σεπτέμβριο του 2019 από το βήμα του ΟΗΕ και αποτυπώνεται στο φιλόδοξο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) με ορίζοντα το 2030. Κεντρική θέση στο ΕΣΕΚ κατέχει το κλείσιμο όλων των υφιστάμενων λιγνιτικών μονάδων ως το 2023 και η πλήρης απεξάρτηση από τον λιγνίτη ως το 2028 το αργότερο, απαλλάσσοντας έτσι το ενεργειακό μείγμα της χώρας από το καύσιμο, το οποίο μεταξύ 1990 και 2017 ήταν υπεύθυνο για το 34% των συνολικών εθνικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Παράλληλα, το ΕΣΕΚ θέτει στόχο για διείσδυση των ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας κατά 35% το 2030 (61% στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας) που υπερβαίνει τις αντίστοιχες ευρωενωσιακές δεσμεύσεις. Η απολιγνιτοποίηση, εναρμονισμένη με τους περιβαλλοντικούς στόχους της Ε.Ε., προωθεί την προστασία του περιβάλλοντος, ενισχύει πιο ανταγωνιστικές μεθόδους παραγωγής και βοηθά στην επανεκκίνηση των τοπικών οικονομιών. Επιβάλλει σαφές όραμα για την «επόμενη μέρα» και ολοκληρωμένο σχέδιο (master plan) για τη δίκαιη αναπτυξιακή μετάβαση».
Το όραμα για την «επόμενη μέρα» βασίζεται σε πέντε πυλώνες (καθαρή ενέργεια, έξυπνη αγροτική παραγωγή, βιώσιμο τουρισμό, βιοτεχνία, βιομηχανία και εμπόριο και τεχνολογία & εκπαίδευση) και υποστηρίζεται από οριζόντιες δράσεις (φυσικές και ψηφιακές υποδομές, επανακατάρτιση ανθρώπινου δυναμικού, καθοδήγηση επιχειρηματικότητας και κίνητρα και εναλλακτικές χρήσεις γης).
Η ΕΘΝΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΚΥΚΛΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
Στη Χώρα μας η εθνική στρατηγική κυκλικής οικονομίας που ενσωμάτωσε το πρώτο σχέδιο δράσης της Ε.Ε. εξειδικεύεται τώρα με οδικό χάρτη και συγκεκριμένα μέτρα δράσης που μεταφέρουν το δεύτερο σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία της ΕΕ, που είναι πιο φιλόδοξο και συγκεκριμένο. Το σχέδιο αυτό έχει ευρύτερο πεδίο εφαρμογής, καλύπτοντας και τα νέα αειφόρα πρότυπα παραγωγής και κατανάλωσης, την οικοκαινοτομία και περισσότερα ρεύματα διαχείρισης αποβλήτων, με ιδιαίτερη έμφαση στη διαλογή στην πηγή με χωριστά ρεύματα και υψηλότερα ποσοστά επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης καθώς και με δεσμευτική συλλογή των βιοαποβλήτων από το 2022, έναν χρόνο νωρίτερα από την ενεργοποίηση της ευρωενωσιακής νομικής υποχρέωσης. Η κυκλική οικονομία υποστηρίζεται και από τις πράσινες χρηματοδοτήσεις -greenfinancing- ώστε τόσο τα έργα που χρηματοδοτούνται να είναι κυκλικά από πλευράς τρόπου κατασκευής και υλικών, όσο και οι επιχειρήσεις που αντλούν τα συγκεκριμένα κονδύλια να μετατρέπονται σε κυκλικές στον τρόπο λειτουργίας και παραγωγής των προϊόντων και υπηρεσιών τους.
