Όρθιος ολημερίς από την ώρα που ο ήλιος κοκκινωπός έσκαγε πίσω από τον Άθω ως αργά το βράδυ, που ξανά κοκκινωπός χανόταν πίσω από τον Κίσσαβο και το φεγγαρόφωτο έλουζε με χρυσό τα αιγαιοπελαγίτικα νερά. Όρθιος και αεικίνητος. Ακούραστος, χαμογελαστός, πρόθυμος πάντα να σε εξυπηρετήσει, να σου μιλήσει, να αστειευτεί μαζί σου. Να σου εξηγήσει πως αυτήν η καρέκλα, αυτήν η ομπρέλα, αυτά τα βατραχοπέδιλα που αγοράζεις δεν είναι ό,τι κι ό,τι. Είναι ποιότητας. Για μια ζωή σαν να λέμε. Έμπορος απ’ τους λίγους. Έτοιμος πάντα να σου παίξει το παζάρι που θα του έκανες και στο τέλος έβγαινες και ’συ σαν πελάτης κι αυτός σαν πωλητής ευχαριστημένοι κι οι δυο.
Ο λόγος για τον Ντάφη, τον Γρηγόρη Ντάφη, που ήρθε και γι’ αυτόν ο καιρός να παροπλιστεί. Ο καιρός να κλείσει, με πόνο ψυχής, το μαγαζί του ... είδη θαλάσσης ... ν’ αποχαιρετήσει όλους αυτούς που τον στήριξαν, να τους ευχαριστήσει και επιτέλους ν’ αράξει και να χαρεί τη σύνταξή του. Μια σύνταξη γεμάτη με ένσημα βαριά, βγαλμένα με ιδρώτα, με πολύ αγώνα, με πίκρες, με δουλειά, πολλή δουλειά, με στερήσεις.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΚΑ ΣΤΑ ΚΑΡΑΒΙΑ
Καθόμαστε μπροστά στο μαγαζί του για μια αναμνηστική φωτογραφία και μου εξιστορεί την προσωπική του ιστορία. Το πώς από τα δεκατέσσερά του δούλευε στον Αγιόκαμπο στην τσίγκινη παράγκα του πατέρα του. Το πώς στα δεκαεπτά του, τον Μάρτιο του 1964, έφυγε για τα καράβια. Μου μιλάει για το πρώτο του ταξίδι, για το πώς μόλις μπαρκάρισαν έμαθαν για τον θάνατο του βασιλιά Παύλου, ένα ταξίδι που ξεκίνησε με όνειρα πολλά κι εξελίχθηκε σε επεισοδιακό όταν τους χτύπησε λίγο έξω από την Αγγλία ένα μικρό σουηδικό βαπόρι κι αναγκάστηκαν να πέσουν στη θάλασσα για να σωθούν και να τους περιμαζέψουν μετά από ώρα.
Τι πράμα! Να ξεκινάς να γίνεις ναυτικός και να βυθίζεσαι πριν καν φτάσεις στο πρώτο σου λιμάνι. Κι όχι μόνο αυτό, αλλά όπως αποδείχθηκε αργότερα, η πλώρη του άλλου καραβιού να έχει εισχωρήσει ακριβώς εκεί όπου κοιμόσουνα. Η ζωή όμως τότε δύσκολη. Δεν σε ’παιρνε για πισωγυρίσματα. Έπρεπε να ζήσεις. Και για να ζήσεις έπρεπε να βρεις τρόπο να βγάλεις παράδες. Κι αυτός ήταν ένας καλός τρόπος. 1.800 δραχμές ήταν το μηνιάτικο. Πού αλλού να τα ’βρισκε ο κακομοίρης ο Γρηγόρης που, αν και μυαλό ξουράφι, με τα γράμματα στο σχολειό δεν τα είχε πάει και πολύ καλά.
Γι’ αυτό, λοιπόν, παρά το αρχικό σοκ, συνέχισε, και τελικά όχι για λίγο. Χρειάστηκε να περάσουν χρόνια δέκα για να ξεμπαρκάρει. Κάθε που ολοκληρωνότανε το όποιο ταξίδι, γύρναγε πίσω, αλλά και πίσω δουλειά, να βοηθά στου πατέρα. Και μετά πάλι στο πλοίο. Να φορτώσεις στην Αλεξάνδρεια, στην Αίγυπτο, και να πρέπει να φτάσεις μετά από καμιά εικοσαριά μέρες στη Δανία. Και πού δεν πήγε όμως. Όλη τη γη γνώρισε. Το λέει και καμαρώνει. Και να η ιστορία από τον Παναμά. Και να η άλλη από την Ιαπωνία, και να εκείνη στον Καναδά, στη Συρία, στην Κίνα, στις Ινδίες. Κάθε λιμάνι και καημός, κάθε καημός και δάκρυ που λέει και το γνωστό άσμα. Θυμάται τα πλοία που ανέβηκε. Το «Σίσσουλα», το «Τσάρλις», το «Ελλάς ιν έτερν», το «Πέτιγκο», το «Άιρενς σαξές». Άλλοτε βοηθός μάγειρα, άλλοτε βοηθός θαλαμηπόλου, πότε θαλαμηπόλος και τέλος ναύτης, ως τον Οκτώβρη του ’74 που γυρνά στην Αγιά και, αφού ήδη έχει κάνει στο ενδιάμεσο και το φανταριλίκι, ψάχνεται για το τι θα κάνει στη συνέχεια.
Το ’78 ξεκινά πάλι να δουλεύει. Αγοράζει αρχικά ένα μικρό γερμανικό φορτηγάκι Hanomag κι εργάζεται ως γυρολόγος. Πλανόδιος έμπορος. Γυρνά όλα τα χωριά της Αγιάς, όπως και τα παρακάρλια, και κάνει όνομα... δυνατό. Είδη Προικός ... Νεωτερισμοί ... Ψιλικά «Ντάφης». Δουλειά καθημερινά ως και τις Κυριακές. Οι νοικοκυρές τον περίμεναν. Ήξεραν ποια μέρα θα περάσει και τι ώρα. Καλοκάγαθος και χαρούμενος πάντα, δεν ήταν καθόλου δύσκολο να τις κερδίσει. Δούλεψε καλά, σχεδόν για τρεις δεκαετίες. Πρώτα με το Hanomag, μετά με ένα Mercedes.
ΠΑΝΤΑ ΜΕ ΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ ΚΑΙ ΤΗ ΣΠΥΡΙΔΟΥΛΑ
Παράλληλα χτίζει την οικογένειά του και ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 ανεξαρτητοποιείται από το μαγαζί του πατέρα του και φτιάχνει το δικό του στον Αγιόκαμπο για τους καλοκαιρινούς μήνες. Στον Αγιόκαμπο από τον οποίο ποτέ δεν έλειψε, ερωτευμένος άλλωστε πάντα με τη θάλασσα. «Να σ’ αγναντεύω, θάλασσα, να μην χορταίνω» όπως λέει κι ο Κώστας Βάρναλης «στρωτή και καταγάλανη και μέσα να πλουταίνω».
Δεν άργησε να γίνει κάτι σαν το σήμα κατατεθέν της παραλίας. Και ποιος δεν πέρασε από το μαγαζί του. Και ποιον δεν εξυπηρέτησε ο Γρηγόρης. Εκεί πάντα με την αγαπημένη του γυναίκα, τη Σπυριδούλα, που πίνει νερό στ’ όνομά της, κι ενίοτε με τα δυο του παιδιά, να τον βοηθούν κι αυτά όποτε μπορούσαν.
Τον εκτίμησε ο κόσμος, τον αγάπησε. Κι αγάπησε και την ωραία του, αγνή τρέλα. Καθόμαστε έξω από το μαγαζί του για ’κείνη την αναμνηστική φωτογραφία που λέγαμε και αναπολούμε. Ποιος θα ξεχάσει τα όσα σκαρφιζόταν να κάνει κάθε Αποκριά. Από τον τεράστιο χαρταετό των τεσσάρων μέτρων που πάλευε να σηκώσει στον αέρα ακόμη και με τη βοήθεια φορτηγού, ως τα καλλιστεία ηλικιωμένων, με έπαθλο στον νικητή ένα ζευγάρι μάλλινες κάλτσες! Και να οι ανταποκρίσεις στην «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ», και να οι αναφορές στα ραδιόφωνα και να οι απευθείας συνδέσεις με τα τοπικά και αθηναϊκά κανάλια. Στις 8:00 στο πρωινό με τον Γιώργο Αυτιά, στις 8:30 απευθείας με τον Παπαδάκη, στις 11:00 με την Ελένη Μενεγάκη. Αξέχαστες στιγμές...
Και τώρα Γρηγόρη; του λέω. «Τώρα...; Τώρα τέλος» μου απαντά, με τα μάτια υγρά. «Πέρασαν τα χρόνια Νίκο και ήρθε η στιγμή να σταματήσω. Μα δόξα τον Θεό όλα καλά. Καλά τα καταφέραμε. Υγεία σε όλους εύχομαι. Καλή χρονιά. Ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλους και σε όλες που αυτά τα χρόνια με τίμησαν, και να ’ναι καλά. Εγώ... εδώ κάπου θα γυρνάω. Στη θάλασσα και με τη Σπυριδούλα μου. Με τους δυο μου έρωτες...».