Η ανωτέρη πρόσφατη (2013) φωτογραφία, παρουσιάζει (σε κατάσταση μάλλον εγκατάλειψης και φθοράς) τον "Ξενώνα" της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου, η οποία εκκλησία χαρακτηρίζεται παρεκκλήσι της ενορίας Αγίας Παρασκευής, της και "Μητροπόλεως" των Αμπελακίων ονομαζομένης, όντας δεύτερος ναός εντός της ενοριακής περιοχής της Αγίας Παρασκευής, όπως τέτοιος είναι και το εξωκλήσι του Προφήτη Ηλία. Επίσης και η δεύτερη ενορία του χωριού, του Αγίου Αθανασίου, περιλαμβάνει και αυτή τις εκκλησίες των Αγίων Κηρύκου και Ιουλίττης, καθώς και το εξωκλήσι του Αγίου Νικολάου.
Ο εν λόγω λιθόκτιστος εξ ολοκλήρου νεοκλασικού ρυθμού ξενώνας, κτίστηκε - ιδρύθηκε από τον πολυσχιδούς και πολυμερούς δραστηριότητας αείμνηστο διδάσκαλο Σωκράτη Σολωμό, όταν ήταν επίτροπος της Αγίας Παρασκευής, αποστέλλοντας επιστολές και ζητώντας τη συνδρομή, από τους απανταχού Αμπελακιώτες, ευκατάστατους και μη.
Προορισμός του ήταν (και είναι) η φιλοξενία των προσερχομένων να τελέσουν θεία λειτουργία πιστών, "στη χάρη" του Αγίου Γεωργίου, από τα γύρω χωριά (και όχι μόνον) και οι οποίοι έχοντας συναίσθηση του τι είναι αυτό που πρόκειται να τελέσουν, ευσεβούμενοι, το τελούσαν πλήρες, ήτοι προσερχόμενοι από τον Εσπερινό της Θείας Λειτουργίας, την οποία θα τελούσαν την επαύριο.
Επίσης φιλοξενούσε τον τυχόν μη επιχώριο (Αμπελακιώτη) ιερέα που διοριζόταν εφημέριος στην Αγία Παρασκευή, και ο οποίος, συνήθως, δεν έμεινε επί πολύ σ΄ αυτόν, για τους εξής λόγους: Πρώτον, διότι ήταν στην άκρη του χωριού και όχι μέσα στην ενορία και εν μέσω των ενοριτών της και δεύτερον, διότι το κτίριο εκτός απ΄ την προμνησθείσα φιλοξενία που προσέφερε, προοριζόταν για τη μεγαλοπρεπή και πλουσιοπάροχη δεξίωση που προσέφεραν οι επίτροποι κατά τις δύο ημέρες - εορτές που τιμάται (στα Αμπελάκια) ο Αγιος Γεώργιος, ήτοι τη δεύτερη ημέρα του Πάσχα και την 3η Νοεμβρίου.
Υφιστάμενος όμως και ο ξενώνας τις οδυνηρές συνέπειες και περιπέτειες του τόπου - της Ελλάδας του εικοστού αιώνα, κατά τη διάρκεια που οι... ηρωϊκοί φασίστες του γελοιοδέστατου Ντούτσε, οι μελανοχίτωνες του 120ού και του 112ού τάγματος, ήλθαν να... ξεκουραστούν στα Αμπελάκια ύστερα απ΄ τον νικηφόρο κατά της Ελλάδας αγώνα τους στην Αλβανία, στον ξενώνα εγκατέστησαν την Καραμπιναρία. Ετσι οι Αμπελακιώτες εκτός απ΄ τα μαύρα (σαν την ψυχή τους) φέσια των "καραμπινιέρι", απολάμβαναν και τις ναπολεόντειες καπελαδούρες των Καραμπινιέρων.
Πλην όμως, το πράγμα δεν είχε μόνον την κωμική του πλευρά, αλλά είχε και την τραγική. Διότι, από την πόρτα του ισογείου που φαίνεται στο αριστερό μέρος της φωτογραφίας, ήταν η είσοδος της φυλακής που χρησιμοποιούσαν οι Καραμπινιέροι. Είχε μάλιστα και επιγραφή: PRIGIONE, όπου πλην των προσωρινών κρατουμένων Ελλήνων, εκεί οι Ιταλοί εφυλάκισαν και έναν Αγγλό στρατιώτη που δεν κατόρθωσε να φύγει μετά απ΄ τη μάχη που δόθηκε από τους Αγγλους στα στενά των Τεμπών κατά την προέλαση των Γερμανών.
Συγκεκριμένα, μετά τη ραγδαία κατάρρευση της τότε Σερβίας, οι Γερμανοί σε 24 ώρες, βρέθηκαν στη Θεσσαλονίκη, απ΄ όπου πλευροκόπησαν το Μακεδονικό Μέτωπο της "Γραμμής Μεταξά", Ρούπελ κ.λπ. Ετσι σε 10 ημέρες μετά την 6η Απριλίου 1941 που μας κήρυξαν τον πόλεμο, τη Μεγάλη Παρασκευή, ήτοι περί την 20ήν Απριλίου, έφτασαν στα Τέμπη, τα οποία απ΄ την Ελλάδα και τους Συμμάχους είχαν οριστεί ως "δευτέρα γραμμή αμύνης", και την οποία είχαν αναλάβει να υπερασπιστούν Αγγλοι και Νεοζηλανδοί. Η μάχη διήρκησε όλη την ημέρα, και στο τέλος οι Γερμανοί λόγω της αριθμητικής και παντοειδούς υπεροχής τους, εξανάγκασαν τους Αγγλους να υποχωρήσουν, και να διασπαρούν στον κάμπο αλλά και τον Κίσσαβο, κατευθυνόμενοι στην "τρίτη γραμμή αμύνης" που ήταν οι Θερμοπύλες.
Ολιγάριθμοι απ΄ αυτούς έμειναν περιθαλπόμενοι από Αμπελακιώτες βοσκούς και αγρότες γενικά, επ΄ αρκετόν στον Κίσσαβο, μέχρις ότου με διάφορους τρόπους να διαφύγουν είτε στην Κρήτη (που μάχονταν ακόμα), είτε στη Μέση Ανατολή αργότερα. Κάποιος όμως δυστυχής, για άγνωστους λόγους, δεν κατόρθωσε να φύγει, και για αρκετό καιρό κρυβόταν στον Κίσσαβο. Για λόγους όμως, που παραλείπονται στο παρόν, βρέθηκε στα χέρια των Ιταλών, και φυλακίστηκε στο ισόγειο του ξενώνα του Αγίου Γεωργίου.
Ειδικά δε ως προς τη μάχη της Μεγάλης Παρασκευής που δόθηκε στην περιοχή "Καλαμάκια" των Αμπελακίων και οι Αγγλοι άφησαν τρεις νεκρούς, οι Αμπελακιώτες ευθύς μετά τη μάχη, τους περισυνέλεξαν και τους εκήδευσαν με ιερέα. Μετά δε από τρία χρόνια έκαναν και την εκταφή τους και τα οστά τους τα εναπόθεσαν στο οστεοφυλάκιο του Αγίου Αθανασίου, από το οποίο ευθύς μετά τη λήξη του πολέμου (1945) ήλθε ειδική αποστολή Αγγλων και τα παρέλαβε.
Υ.Γ. Ξενώνα-αρχονταρίκι έχουν και οι εξής εκκλησίας των Αμπελακίων: Ο Αγιος Αθανάσιος, ο Αγιος Νικόλαος και ο Προφήτης Ηλίας.
ΝΑΡΘΗΚΑΣ - ΠΡΟΝΑΟΣ
Πλην της εκκλησίας των Αγίων Κηρύκου και Ιουλίττης που είναι νεόδμητη, του εικοστού αιώνα, οι υπόλοιπες πέντε εκκλησίες των Αμπελακίων διαθέτουν Νάρθηκα, και μάλιστα ευρύχωρο. Ισως δε και μεγαλυτέρων διαστάσεων και χωρητικότητας του κυρίως ναού.
Ως γνωστόν και κατά το Μέγα Τυπικόν της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, ο προορισμός του ήταν εκεί κατά τη θεία λειτουργία παραμονή των "κατηχουμένων", οι οποίοι μετά τη σχετική εκφώνηση του ιερέως: "Οσοι κατηχούμενοι προέλθετε" αποχωρούσαν, και όταν αργότερα και πάλι εκφωνώντας ο ιερέας: "Τας θύρας, τας θύρας", γι΄αυτούς έκλειναν οι θύρες της εκκλησίας. Στους νεότερους όμως χρόνους δεν υπάρχει αυτή η κατηγορία των Χριστιανών.
Προς έπαινον όμως των Αμπελακιωτών και των ιερέων τους, τον Νάρθηκα τώρα τον χρησιμοποιούν για την τέλεση της ακολουθίας της "κατηχήσεως" των νηπίων (κυρίως) που προσάγονται να βαπτισθούν. Ητοι, εκεί αναγιγνώσκονται οι κατηχητικές ευχές υπό του ιερέως, και ο ανάδοχος υπόσχεται και διαβεβαιοί δια καταλλήλων φράσεων την πίστιν του βαπτιζομένου, με αποκορύφωμα την απαγγελία του Συμβόλου της Πίστεως. Και, αφού συν - τελεσθούν όλα τα ανωτέρω, όλοι μαζί εισέρχονται στον κυρίως Ναό, για την "εν Πνεύματι και ύδατι" βάπτιση του κατά τα ανωτέρω κατηχηθέντος", για το Χρίσμα, τη Μετάληψη κ.λπ.
Κείμενο: ΒΑΣ. Θ. ΜΠΑΚΑΣ
Φωτ. ΘΑΝ. ΜΠΕΤΧΑΒΕΣ
