ΤΥΡΝΑΒΟΣ (Γραφείο «Ε»)

Του Κώστα Τσόλα

Φωτ.: Λεων. Τζέκας

Κάθε εποχή έχει τη δική της ιστορία η οποία χάνεται μέσα στις παραδόσεις που διατηρούνταν από γενιά σε γενιά. Στην ελληνική ύπαιθρο και ιδιαίτερα στον θεσσαλικό χώρο με έντονη αγροτική και κτηνοτροφική παρουσία τους περασμένους αιώνες μέχρι και πρόσφατα οι κάτοικοι κυρίως των ημιορεινών και ορεινών περιοχών φρόντιζαν να αξιοποιούν με τον καλύτερο τρόπο τα δώρα της φύσης.

Και αν σε ό,τι αφορά τον τρόπο εξεύρεσης της κίνησης στα νησιά ήταν ο άνεμος, στην ενδοχώρα ήταν το νερό που έρεε άφθονο από τις πηγές είτε πάνω στα ψηλά βουνά είτε και χαμηλότερα συνεχίζοντας την παράδοση χρόνων. Εκεί πλάι στις πηγές χτίζονταν οι ντριστέλες ή νεροτριβές καθώς επίσης και τα μαντάνια. Παλαιότερα στον ίδιο χώρο υπήρχαν και τα νεροπρίονα. Όλα δούλευαν με την πτώση του νερού το οποίο έπεφτε με ορμή και λειτουργούσε τους μηχανισμούς και πλένονταν τα υφαντά και οι φλοκάτες. Το νερό κινούσε επίσης και τους νερόμυλους για το άλεσμα του σιταριού. Εικόνες που σήμερα χάθηκαν ή που σε κάποιες περιοχές όπου αναπαλαιώθηκαν αυτά τα συγκροτήματα είναι πλέον τουριστικό αξιοθέατο και όχι για χρήση.

Σε ό,τι αφορά όμως τις νεροτριβές ή αλλιώς ντριστέλες πολλές από αυτές εξακολουθούν να λειτουργούν όπως παλιά. Άλλες με σύγχρονους τρόπους, όπως με νερό από γεωτρήσεις όταν οι πηγές στερεύουν και άλλες παραμένουν παραδοσιακά όπως τον παλιό καλό καιρό. Και είναι πολλοί οι πολίτες και των πόλεων που ξεχνούν για λίγο το σύγχρονο πλυντήριο του σπιτιού και επιλέγουν να πλύνουν τα βαριά ρούχα στη νεροτριβή. Άλλωστε το κόστος είναι τόσο φθηνό. Συγκεκριμένα με μια «ντριστελιά» μπορεί κάποιος να πλύνει μέχρι και 10 κουβέρτες με κόστος μόλις 5 ευρώ.

Συναντήσαμε στο Αμούρι Ποταμιάς τον ιδιοκτήτη παλιάς νεροτριβής κ. Γιάννη Αναγνώστου ιδιοκτήτη τρίτης γενιάς μετά τον πατέρα του και τον παππού του. Ο κ. Αναγνώστου μας εξηγεί τον τρόπο και τη διαδικασία του πλυσίματος. Στην ντριστέλα του το νερό έρχεται κατευθείαν με κανάλι από την πηγή «το γυαλί λουτρό» όπως το ονομάζουν οι κάτοικοι του Αμουρίου και της ευρύτερης περιοχής. Στη συνέχεια το νερό διοχετεύεται με το φαρδύ αρχικά και στενό στη συνέχεια χωνί, την καρούτα όπως ονομάζεται, το οποίο ρίχνει με δύναμη το νερό στη νεροτριβή. Εκεί τοποθετούνται τα ρούχα με το απορρυπαντικό από την Ελένη και αφήνονται τα χτυπηθούν με τη δύναμη του νερού μέχρι να καθαρίσουν.

Παράλληλα ο κ. Γιάννης Αναγνώστου αναδεύει για 10 -15 λεπτά τον ρουχισμό ο οποίος στη συνέχεια απλώνεται για να στεγνώσει, από τη σύζυγο του Γιάννη, κ. Ιωάννα.

Μιλώντας στην «Ε» ο κ. Γιάννης Αναγνώστου ξεδιπλώνει την ιστορία της νεροτριβής σημειώνοντας ότι ο παππούς του Γιάννης επί Τουρκοκρατίας αγόρασε το συγκρότημα από έναν Βούλγαρο της Καστοριάς. Τότε οι φλοκάτες αφήνονταν να χτυπηθούν για να ανοίξουν τα φλόκια ακόμα και για 24 ώρες. Εκεί δίπλα υπήρχε το βαφείο όπου γινόταν η βαφή και μετά ο ρουχισμός ήταν έτοιμος για την προίκα της νύφης ή για άλλη χρήση στο σπίτι.

Εικόνες μιας άλλης εποχής που όμως είναι τόσο πολύ κοντά μας.