Με την πολιτική ηγεσία του Υπ. Οικονομίας να οριοθετεί την λήξη της ισχύος του νόμου Κατσέλη (ν. 3869/10)  στο τέλος του 2018, μετά από εννέα χρόνια αδιάλειπτης λειτουργίας του αλλά και ταυτόχρονα να  προαναγγέλλει ένα νέο προστατευτικό πλαίσιο της κύριας κατοικίας, τα δεδομένα για χιλιάδες δανειολήπτες του νομού που βρήκαν ή προσδοκούσαν να βρουν "καταφύγιο" στις ευεργετικές διατάξεις του, αλλάζουν… 

  Ήδη το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης και η Ένωση Ελληνικών Τραπεζών έχουν ξεκινήσει διαβουλεύσεις για τη διαμόρφωση του νέου πλαισίου και τον καθορισμό των νέων κριτηρίων με βάση τα οποία θα παρέχεται προστασία στην πρώτη κατοικία. Στόχος με τα νέα κριτήρια να αποφευχθούν από τη μια, όπως επιθυμεί η κυβέρνηση, κοινωνικές αναταράξεις από σημαντική μάζα δανειοληπτών που αδυνατεί σήμερα να εξοφλήσει τα δάνειά της και από την άλλη να δοθεί η δυνατότητα στις τράπεζες να φέρουν στα γκισέ τους κατά πρώτον τους στρατηγικούς κακοπληρωτές και κατά δεύτερον να εντάξουν σε μακροχρόνιες ευνοϊκές ρυθμίσεις χιλιάδες δανειολήπτες που μέχρι σήμερα "κρύβονταν" κάτω από την "ομπρέλα" προστασίας που προσέφερε ο νόμος.

Πρωτίστως να σημειώσουμε πως ο νόμος Κατσέλη, με τις όποιες τροποποιήσεις έγιναν επί υπουργίας Δένδια και Σταθάκη, βαίνει σε κατάργηση εξαιτίας της άρνησης των "θεσμών" να συναινέσουν σε παράταση της ισχύος του. Και αυτό γιατί θεωρούν πως ενώ θεσπίστηκε για να καλύψει έκτακτες και προσωρινές ανάγκες δανειοληπτών λόγω της οικονομικής κρίσης, κινδυνεύει να μετατραπεί σε μόνιμο βάρος των τραπεζών και υπέρ των κακοπληρωτών.

Ο προφανής στόχος με το νέο νομικό καθεστώς που θα ισχύσει από τις αρχές του 2019 θα είναι να μπει "φρένο" στην προστασία της πρώτης κατοικίας  γεγονός που θα λειτουργήσει πιεστικά για όσους τουλάχιστον απέφευγαν να πληρώνουν κρύβοντας την πραγματική τους περιουσία. Παρενθετικά να σημειώσουμε πως από το 2010 έως και χθες  4.750 δανειολήπτες και οφειλέτες του νομού Λάρισας ζήτησαν την προστασία του νόμου, ενώ τουλάχιστον 2.000 υποθέσεις εκκρεμούν ακόμη στο Ειρηνοδικείο, οι οποίες μέχρι να εκδικαστούν, οι τράπεζες δεν επιτρέπεται να εκπλειστηριάσουν ακίνητα ή να λάβουν μέτρα σε βάρος τους.

ΕΩΣ 100.000 ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΗ

Βέβαια όπως κατά καιρούς αναφέραμε, οι διοικήσεις των τραπεζών προκειμένου να απελευθερωθεί σημαντική μάζα δανειοληπτών που έχει υπαχθεί στο νόμο Κατσέλη και για να αποφευχθούν νέες αιτήσεις πρότειναν να μειωθεί το ύψος της αντικειμενικής αξίας της προστατευόμενης πρώτης κατοικίας κάτω από 100.000 ευρώ και αυτό γιατί εκτιμούν πως στα επίπεδα αυτά κινούνται πλέον οι πραγματικές εμπορικές αξίες των στεγαστικών δανείων που δεν εξυπηρετούνται. Με την προϋπόθεση αυτή συνηγορούσαν μάλιστα και υπέρ της παράτασης της ισχύος του νόμου. Να σημειώσουμε πως μέχρι τις 31/12/2018 ο νόμος προστατεύει την πρώτη κατοικία εφόσον η αντικειμενική της αξία δεν υπερβαίνει τα 180.000 ευρώ για έναν ενήλικα (ποσό που προσαυξάνεται ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση του οφειλέτη σε 220.000 ευρώ για ζευγάρι, 240.000 ευρώ για οικογένεια με ένα τέκνο, 260.000 ευρώ για οικογένεια με δύο τέκνα και 280.000 ευρώ για οικογένεια με τρία τέκνα).  

ΕΠΙΔΟΤΗΣΗ ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΩΝ

Από την άλλη μεριά η κυβέρνηση προκρίνει τη λύση της προστασίας της πρώτης κατοικίας αξίας μέχρι 180.000 ευρώ τουλάχιστον και μάλιστα σκοπεύει, όπως ανακοινώθηκε προ ημερών από τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομίας Στ. Πιτσιόρλα, να καταβάλει από 1/1/2019 το ίδιο το δημόσιο μέχρι το 95% της αξίας των δόσεων του δανείου για το 50% των οικογενειών που το δικαστήριο επέβαλλε κάποια ρύθμιση. Ανάλογη επιδότηση προβλέπεται και σήμερα για νοικοκυριά με εισόδημα ως 24.000 ευρώ (τρίτεκνες- πολύτεκνες οικογένειες), ωστόσο πρόκειται για θεσμοθετημένη διαδικασία στο πλαίσιο του νόμου Κατσέλη ενώ το νέο μοντέλο προϋποθέτει γενναίες ρυθμίσεις εκ μέρους των τραπεζών π.χ. “πάγωμα” στο 50% του δανείου κι αποπληρωμή του 50% σε βάθος χρόνου, όπου και θα παρεμβαίνει το Κράτος με την επιδότηση, γεγονός που καθιστά αμφίβολη την αποτελεσματική προστασία της πρώτης κατοικίας. Αυτό που σημειώνουν νομικοί είναι ότι το πρόβλημα της άρσης του ν. Κατσέλη δεν αφορά μόνο σε "κόκκινα" στεγαστικά, αλλά και σε επαγγελματικά δάνεια μικρομεσαίων, που χορηγήθηκαν με εξασφάλιση την πρώτη κατοικία τους. Το πρόβλημα γίνεται ακόμα πιο σύνθετο, αν αναλογιστεί κανείς ότι ο νόμος αντιμετώπιζε συνολικά τις οφειλές σε τράπεζες, εφορίες κι ασφαλιστικά ταμεία, κάτι που δεν πρόκειται να συνεχιστεί από την επόμενη χρονιά. Σε κάθε περίπτωση ωστόσο πριν από το τέλος του έτους οι διαπραγματεύσεις κυβέρνησης-θεσμών θα οδηγήσουν σε κάποιες λύσεις, που μένει να φανεί αν προστατεύσουν τις ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες.  Για την ώρα τίποτα δεν μπορεί να προδικαστεί…

ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΑΠΟ ΤΡΑΠΕΖΕΣ

Πάντως ανεξαρτήτως του τι τελικά θα συμφωνηθεί οι τράπεζες σκοπεύουν να στείλουν νέες επιστολές στους δανειολήπτες που έχουν υπαχθεί στον νόμο Κατσέλη υποσχόμενες "κουρέματα" δανείων και ευνοϊκές ρυθμίσεις αντίστοιχες με αυτές που εκδικάζουν τα δικαστήρια σε πραγματικά οικονομικά αδύναμους δανειολήπτες.  Δεν είναι άλλωστε τυχαία η αναφορά-πρόσκληση του αντιπροέδρου της κυβέρνησης και υπ. Οικονομίας Γιάννη Δραγασάκη στις τράπεζες να αναλάβουν πρωτοβουλίες ώστε να μειωθεί ο όγκος των υποθέσεων που είναι στοιβαγμένος στα ειρηνοδικεία. Μάλιστα ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «αν η τράπεζα εκτιμά και μπορεί να προβλέψει ότι το δικαστήριο θα αποφασίσει μια άλφα απόφαση, μπορεί αυτό να το προτείνει κατευθείαν στον δανειολήπτη. Δεν χρειάζεται να πάει στο Δικαστήριο για να διαπιστωθεί ότι μπορεί να γίνει και πρέπει να γίνει κούρεμα 20-30% ή οποιουδήποτε ποσοστού».

Το αν υπάρξει ή όχι ανταπόκριση από μέρους των δανειοληπτών μένει να φανεί, καθώς σε αντίστοιχες περιπτώσεις δανειοληπτών καταναλωτικών δανείων ανταποκρίθηκε, παρά τα γενναιόδωρα "κουρέματα", μικρός αριθμός. Και αυτό γιατί μια τέτοια συνθήκη προϋποθέτει ο δανειολήπτης να πεισθεί ότι είναι πιο συμφέρουσα μια εξωδικαστική ρύθμιση με "κούρεμα" ενός ποσοστού από το να περιμένει την εκδίκαση της υπόθεσής του. Από την άλλη δεν μπορεί να παραγνωρίσει κανείς πως για το 2019 οι τράπεζες έχουν υπολογίσει τουλάχιστον 30.000 πλειστηριασμούς με την ηλεκτρονική πλατφόρμα να έχει ήδη φορτωθεί με 22.546!

Σε κάθε περίπτωση το θέμα προστασίας της πρώτης κατοικίας είναι ενεργό αλλά ανοιχτό. Ποιο θα είναι το διάδοχο πλαίσιο και ποιες οι άμυνες στο επερχόμενη "χιονοστιβάδα" πλειστηριασμών, ουδείς γνωρίζει αυτή τη στιγμή. Πάντως πλαίσιο προστασίας, με τον έναν ή άλλο τρόπο θα υπάρχει και μετά τις 31/12/2018.   

Σημ. Οι αιτήσεις υπαγωγής στον ν. Κατσέλη από την έναρξη της εφαρμογής του στο Ειρηνοδικείο Λάρισας

Του Γιώργου Νούλη

Η κυβέρνηση αγνοεί τους δανειολήπτες…

ΕΚΠΟΙΖΩ: ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΤΑΡΓΗΘΕΙ Ο ΝΟΜΟΣ

Δυσάρεστη έκπληξη σε καταναλωτικές οργανώσεις προκάλεσε η απόφαση της κυβέρνησης να καταργήσει το νόμο Κατσέλη (ν. 3869/10) και να τον αντικαταστήσει με άλλο νόμο, χωρίς μάλιστα να προκύπτει με σαφήνεια αν και με τι κριτήρια θα προστατεύεται η κύρια κατοικία των οφειλετών.

"Η πρόθεση αυτή της Κυβέρνησης, όπως σημειώνει η ΕΚΠΟΙΖΩ προκαλεί σοβαρά ερωτήματα για δύο βασικούς λόγους:

Πρώτον, επειδή η αιτιολόγησή της δεν λαμβάνει υπόψη τον σκοπό και τη λειτουργία του νόμου Κατσέλη. Ο νόμος αυτός δεν σχεδιάστηκε αποκλειστικά και μόνο για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της υπερχρέωσης σε περίοδο κρίσης, όπως δήλωσε ο Αντιπρόεδρος και Υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης. Αντίθετα, ο νόμος Κατσέλη:

1. Δεν περιορίζεται στην προστασία της κύριας κατοικίας αλλά αντιμετωπίζει την υπερχρέωση και ουσιαστικά την πτώχευση φυσικών προσώπων. Τα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη έχουν παρόμοιους νόμους ήδη πολύ πριν από μας.

2. Σχεδιάστηκε και ψηφίστηκε για την αντιμετώπιση του προβλήματος της υπερχρέωσης που προϋπήρχε στην χώρα μας αμέσως μετά την απελευθέρωση της καταναλωτικής πίστης και φυσικά επιδεινώθηκε κατά την διάρκεια της κρίσης.

3. Υπήρξε το μοναδικό αξιόπιστο και αποτελεσματικό εργαλείο για την αντιμετώπιση της υπερχρέωσης όλα αυτά τα χρόνια της κρίσης, δεδομένης της παντελούς έλλειψης άλλων διεξόδων.

4. Η προστασία της κύριας κατοικίας υφίσταται με την προϋπόθεση ότι καταβάλλει ο οφειλέτης την εμπορική αξία του ακινήτου. Συνεπώς δεν “χαρίζεται” στον δανειολήπτη, αντίθετα, αυτός καλείται να “ξαναγοράσει” το ακίνητό του καταβάλλοντας δόσεις για κάποιο χρονικό διάστημα.