Η νέα αρχιτεκτονική των προστίμων βασίζεται κατά κύριο λόγο στη βαρύτητα της παράβασης και στο πλήθος των θιγόμενων εργαζόμενων, ενώ σημαντικό ρόλο διαδραματίζει επίσης ο συνολικός αριθμός απασχολούμενων, αποκλειστικά όμως μόνο όσων εργάζονται στον ελεγχόμενο τόπο εργασίας (δηλαδή στην έδρα, στο υποκατάστημα, στο παράρτημα κ.λπ.), η επανειλημμένη επιβολή κυρώσεων για παρόμοιες παραβάσεις, το καθεστώς απασχόλησης (πλήρης, μερική ή εκ περιτροπής απασχόληση) αλλά και η υπαιτιότητα (ο βαθμός ευθύνης για την τέλεση της παράβασης).

Ο συνδυασμός των παραγόντων αυτών οδηγεί και στα νέα κάθε φορά πρόστιμα. Η απόφαση που αναδιαμορφώνει ριζικά το σύστημα που ίσχυε μέχρι πρότινος, στις περισσότερες περιπτώσεις, οδηγεί σε μικρότερα πρόστιμα, υπέρ των επιχειρήσεων με μεγάλο αριθμό εργαζόμενων. Σύμφωνα όμως με το Υπ. Εργασίας τα πρόστιμα γίνονται δικαιότερα, απλούστερα και αποτρεπτικά για μελλοντικές παραβάσεις.

Τα πρόστιμα διαφοροποιούνται ανάλογα με το είδος της παράβασης αλλά και τον αριθμό των εργαζομένων στην επιχείρηση. Έτσι, για παράδειγμα, υπάρχουν οι γενικές παραβάσεις που αφορούν το σύνολο του προσωπικού όπως είναι η εκπρόθεσμη κατάθεση συμπληρωματικού ή ετήσιου πίνακα προσωπικού και ωρών εργασίας, με πρόστιμα μεταξύ 500 και 3.000 ευρώ. Στην περίπτωση της μη καταβολής δεδουλευμένων αποδοχών μέσω τραπεζικού λογαριασμού, το πρόστιμο ορίζεται μεταξύ 1.000-4.000 ευρώ κ.α. Σε αυτές τις περιπτώσεις μάλιστα, δεν παίζει ρόλο το πλήθος των θιγόμενων εργαζομένων αλλά το συνολικό προσωπικό, αποκλειστικά στον ελεγχόμενο τόπο εργασίας. Συνολικά, στις περιπτώσεις παραβάσεων που δεν αφορούν μόνο έναν ή κάποιους εργαζόμενους, τα πρόστιμα κυμαίνονται από 300 έως 8.000 ευρώ (ανάλογα αν η επιχείρηση απασχολεί από 1-10 ή πάνω από 251 άτομα στον ελεγχόμενο τόπο εργασίας).

Αλλά και για τις ατομικού χαρακτήρα παραβάσεις, που θίγουν ατομικά τον κάθε εργαζόμενο, θεσμοθετούνται συγκεκριμένα ποσά, τα οποία πολλαπλασιάζονται ανάλογα με τον αριθμό των εργαζομένων που εμπλέκονται σε κάθε διακριτή παράβαση. Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, πλέον, όλοι οι Επιθεωρητές Εργασιακών Σχέσεων με ασφάλεια δικαίου θα επιβάλλουν το ίδιο πρόστιμο. Να σημειωθεί ότι μόνο το πρόστιμο για την αδήλωτη εργασία παραμένει σταθερό, στο ίδιο ύψος των 10.500 ευρώ, όπως πρόσφατα επανανομοθετήθηκε, ήτοι με δυνατότητα έκπτωσης στις 2.000 ευρώ.

Σύμφωνα με την υπουργική απόφαση, κατηγοριοποιούνται οι παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας και καθορίζονται μέθοδοι υπολογισμού των επιβαλλόμενων προστίμων από τους Επιθεωρητές, με τη συνεκτίμηση των προβλεπόμενων κριτηρίων. Για την επιβολή διοικητικών κυρώσεων (προστίμων), συνεκτιμώνται τα εξής κριτήρια: Η σοβαρότητα της παράβασης, ο αριθμός εργαζομένων, η επανειλημμένη επιβολή κυρώσεων για παρόμοιες παραβάσεις, o αριθμός των εργαζομένων που θίγονται, το μέγεθος της επιχείρησης, το καθεστώς απασχόλησης, η υπαιτιότητα. Ανάλογα με το μέγεθος της επιχείρησης, βάσει του αριθμού των εργαζομένων της στον ελεγχόμενο τόπο εργασίας, οι επιχειρήσεις κατατάσσονται σε μικρές επιχειρήσεις (1-10 εργαζόμενοι), σε μεσαίες επιχειρήσεις (11-20, 21-50 εργαζόμενοι) και σε μεγάλες επιχειρήσεις (51-150, 151-250 και 251 και άνω εργαζόμενοι). Ειδικότερα:

α. Σε επιχείρηση/εργοδότη που απασχολεί από 1 έως 10 άτομα προσωπικό το συνολικό πρόστιμο για κάθε παράβαση ορίζεται από 300 ευρώ έως 1.800 ευρώ.

 β. Σε επιχείρηση/εργοδότη που απασχολεί από 11 έως 20 άτομα το συνολικό πρόστιμο για κάθε παράβαση ορίζεται από 400 έως 2.000 ευρώ.

γ. Σε επιχείρηση/εργοδότη που απασχολεί από 21 -50 άτομα προσωπικό το συνολικό πρόστιμο ορίζεται από 800 έως 3.000 ευρώ.

δ. Σε επιχείρηση/εργοδότη που απασχολεί από 51 -150 άτομα το συνολικό πρόστιμο ορίζεται από 1.000 έως και 4.000 ευρώ.

ε. Σε επιχείρηση/εργοδότη που απασχολεί από 151 -250 άτομα προσωπικό το πρόστιμο ορίζεται από 1.500 έως 6.000 ευρώ για πολύ υψηλές παραβάσεις.

στ. Σε επιχείρηση/εργοδότη που απασχολεί από 251 και άνω άτομα το πρόστιμο ορίζεται: από 2.000 έως 8.000 ευρώ. Σε περιπτώσεις υπαιτιότητας τα πρόστιμα προσαυξάνονται από 5% έως 20%.

 ΒΗΜΑ ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΙΣΩ

Πάντως η βουλευτής επικρατείας, τομεάρχης Εργασίας του ΣΥΡΙΖΑ Έφη Αχτσιόγλου έκανε λόγο για ένα ακόμη μεγάλο βήμα προς τα πίσω στην προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων, με αποφάσεις της κυβέρνησης της ΝΔ. Σύμφωνα με την πρώην υπ. Εργασίας, με την απόφαση, τα πρόστιμα για παραβιάσεις ωραρίων και αδήλωτες υπερωρίες μειώνονται έως και 15 φορές, οι μεγάλες επιχειρήσεις που παραβιάζουν την εργατική νομοθεσία αντιμετωπίζονται πλέον όμοια με τα μικρά συνοικιακά μαγαζιά, ενώ οι συστηματικοί παραβάτες της εργατικής νομοθεσίας αντιμετωπίζονται ευνοϊκότερα.