Της Μαρίας Μίχου
michou@eleftheria.gr
Με την «πλάτη στον τοίχο» αναμένεται να βρεθούν χιλιάδες φορολογούμενοι, καθώς τα αυξημένα τεκμήρια διαβίωσης προκαλούν τεχνητή άνοδο των εισοδημάτων, ιδίως των πολύ χαμηλών, με αποτέλεσμα όχι απλώς να καλούνται να πληρώσουν μεγαλύτερο φόρο, αλλά να καλούνται να πληρώσουν φόρο και κατηγορίες πολιτών που πέρυσι είχαν επιστροφή. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση λαρισαϊκής πολύτεκνης οικογένειας, με έξι παιδιά, που το 2011, με μεγαλύτερο εισόδημα είχε επιστροφή φόρου περί τα 1000 ευρώ, ενώ φέτος, με συρρικνωμένο εισόδημα, καλείται να πληρώσει φόρο περίπου στα 5.000 ευρώ, συμπεριλαμβανομένης της έκτακτης εισφοράς.
Με τα «μαγικά» αυτά επιχειρείται σε πρώτο επίπεδο να «διορθωθεί» η περσινή «γκάφα» με την έλλειψη ανώτατου πλαφόν στο όριο των αποδείξεων που μπορούσαν οι φορολογούμενοι να χρησιμοποιήσουν για φορο-απαλλαγές και σε δεύτερο επίπεδο να αντισταθμιστούν οι απώλειες από τα φορολογικά έσοδα των νομικών προσώπων, που σε μεγάλο ποσοστό τους εμφανίζουν ζημίες –κάτι που σημαίνει ότι τα έσοδα από την προ-πληρωμή φόρου των μεγάλων επιχειρήσεων είναι συρρικνωμένα. Περισσότερο από όλους πλήττονται οι αγρότες και οι άνεργοι, καθώς καλούνται να «αποδείξουν» πώς συντηρούν ακίνητα και οχήματα –και φορολογούνται με το τεκμαρτό εισόδημα, ανεξάρτητα από το εάν έχουν περιοριστεί ακόμη περισσότερο φέτος τα διαθέσιμα εισοδήματά τους.
ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΑΣ
Αξίζει να σημειωθεί ότι με βάση τις πρώτες περίπου 40.000 δηλώσεις φυσικών προσώπων που εκκαθαρίστηκαν ήδη, το 60% των εκκαθαριστικών σημειωμάτων είναι χρεωστικά, το 11% είναι πιστωτικά και το υπόλοιπο περίπου 30% είναι μηδενικά. Για το 2011, στο σύνολο των περίπου 5,5 δηλώσεων, το 20% αντιστοιχούσε σε χρεωστικά εκκαθαριστικά, το 36,8% σε πιστωτικά και το περίπου 42% σε μηδενικά. Αν και η πρώτη φετινή παρτίδα, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να είναι ενδεικτική, γίνεται αντιληπτό το ότι επιχειρείται ανατροπή της περσινής αναλογίας, στο πλαίσιο της αποκαλούμενης «διεύρυνσης της φορολογικής βάσης». Βεβαίως, θα πρέπει να επισημανθεί ότι και η περσινή συμπεριφορά των ίδιων των φορολογούμενων, που δήλωσαν σε πολλές περιπτώσεις ποσά αποδείξεων δαπανών που δεν μπορούσαν να δικαιολογηθούν από τα δηλωθέντα εισοδήματά τους –σε συνδυασμό με τα περσινά, πιο χαμηλά, τεκμήρια διαβίωσης- έχει παίξει το ρόλο της για τη φετινή κατάσταση.
ΕΠΙ ΤΟΥ ΤΕΚΜΑΡΤΟΥ
Το πρόβλημα δημιουργήθηκε κυρίως στις περιπτώσεις που το δηλωθέν εισόδημα κινείται στο αφορολόγητο όριο των 5.000 ευρώ, καθώς σε συνδυασμό με τα αυξημένα τεκμήρια (αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης), δηλαδή τη «χρέωση» για κύρια-δευτερεύουσα κατοικία ανά μ2 και την ύπαρξη αυτοκινήτων μεσαίου κυβισμού, οδηγούν σε πλασματικό, τεκμαρτό, δηλαδή εισόδημα, της τάξης περίπου των 8.000 ευρώ, με αποτέλεσμα αντί ο φόρος να είναι μηδενικός, φτάνει περίπου στα 400 ευρώ. Αυτό συμβαίνει διότι οι φορολογούμενοι εμφανίζουν ποσά αποδείξεων δαπανών στο 25% του εισοδήματος που δηλώνουν, ενώ θα έπρεπε –σύμφωνα και με τους φοροτεχνικούς- να εμφανιστούν αποδείξεις στο 25% του τεκμαρτού εισοδήματος. Η έλλειψη των αποδείξεων για τη διαφορά ανάμεσα στο δηλωθέν και το τεκμαρτό εισόδημα φορολογείται με ένα «πρόστιμο» 10%. Ωστόσο, αυτή η «πρακτική», πρώτον, θεωρεί όλους τους φορολογούμενους a priori φοροδιαφεύγοντες και σε δεύτερο επίπεδο, πάλι καταλήγει στο ίδιο, σχεδόν αποτέλεσμα: τον αυξημένο φόρο. Το μόνο σημείο που μπορεί να καλύψει αυτή τη διαφορά, είναι η περίφημη «ανάλωση κεφαλαίου». Επισημαίνεται ότι ο υπολογισμός του τεκμαρτού εισοδήματος είναι μαχητός, δηλαδή ο φορολογούμενος μπορεί να απευθυνθεί στους εφόρους της ΔΟΥ στην οποία ανήκει, ωστόσο είναι αμφίβολο το κατά πόσο θα γίνουν δεκτές οι αιτιάσεις του.
ΑΓΡΟΤΕΣ
Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο του Οικονομικού Επιμελητηρίου-Τμήματος Θεσσαλίας και φοροτεχνικό, Σπυρίδωνα Βαλιώτη, το μεγαλύτερο πρόβλημα αντιμετωπίζουν οι αγρότες και γενικά οι κάτοικοι των χωριών και οικισμών που το κύριο εισόδημά τους προέρχεται από αγροτικές εργασίες και προϊόντα. Μάλιστα, η επιδότηση για τη συνδεδεμένη παραγωγή προστίθεται στο δηλωθέν εισόδημα (δηλαδή λογίζεται ως εισόδημα), με αποτέλεσμα να αυξάνεται το κλιμάκιο εισοδήματος και, αντιστοίχως, ο φόρος. Τεράστιο πρόβλημα αντιμετωπίζουν οι αγρότες που συμπληρωματικά στο αγροτικό τους εισόδημα προχώρησαν στη δημιουργία φωτοβολταϊκών πάρκων, τα οποία ωστόσο δεν έχουν συνδεθεί ακόμη με το δίκτυο, καθώς αντιμετωπίζονται ως ελεύθεροι επαγγελματίες.
