Η ΙΣΤΟΡΙΑ
 Ήταν η εξοχική κατοικία της οικογένειας Μελά στην Κηφισιά, που αποτελούσε δημοφιλές παραθεριστικό κέντρο της μεγαλοαστικής κοινωνίας των Αθηνών, τον 19ο αιώνα. Φιλοξένησε από το 1895 -τα τελευταία εννέα χρόνια της ζωή του- τον Παύλο Μελά, τη σύζυγό του Ναταλία –το γένος Δραγούμη- και τα δύο παιδιά τους, τον Μιχαήλ και τη Ζωή. Τα σχέδια της εξοχικής κατοικίας είχε κάνει ο ίδιος ο Παύλος Μελάς γράφοντας επάνω τους και ποιος θα έμενε σε κάθε δωμάτιο. Τον Αύγουστο του 1904, με παρέμβαση του πρωθυπουργού Γεώργιου Θεοτόκη, ο Παύλος Μελάς διορίστηκε αρχηγός των σωμάτων που δρούσαν στην περιοχή του Μοναστηρίου και της Καστοριάς. Αναχώρησε από αυτό το σπίτι, με πάσα μυστικότητα, αποχαιρετώντας μόνο τα παιδιά του.
Πρόκειται για μικρής κλίμακας κτίριο με σαφείς αναφορές στο γραφικό στιλ της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής εξοχικών κατοικιών των μέσων του 19ου αι. Το κτίριο με μικτό εμβαδόν 198 μ2 είναι μονώροφο, κεραμοσκεπές και ελαφρά υπερυψωμένο από το έδαφος. Αποτελείται από ένα μεγάλο καθιστικό με τζάκι και σε διάταξη -αριστερά και δεξιά- βρίσκονται τέσσερα μεγάλα, ψηλοτάβανα δωμάτια, στα οποία διατηρούνται τα αρχικά χρώματα και οροφοδιακόσμηση. Περιβάλλεται από μεγάλο κήπο. Ο Μελάς στις 21 Αυγούστου του 1904 φωτογραφήθηκε από τον Λαρισαίο φωτογράφο Γεράσιμο Δαφνόπουλο, ένοπλος και ένστολος, ενδεδυμένος τον μαύρο κεντητό ντουλαμά. Έστειλε το πρώτο αντίτυπο της φωτογραφίας στη σύζυγό του, «υπό τον όρον να μην ιδή το φως της ημέρας», αλλά να μείνει ως ανάμνηση για την ίδια και τα παιδιά του, αν έχανε τη ζωή του στην αποστολή του. «Θα ήταν «κωμικό» και «μαρτύριο», έγραψε, εάν επέστρεφε άπρακτος, να βλέπει «την φάτσαν του έτσι μασκαρεμένην». Η ίδια φωτογραφία -σε μεγέθυνση- βρίσκεται στην είσοδο της οικίας.