τον Πλαταμώνα, την Κόρινθο, την Κωνσταντινούπολη και σε ναυάγια από τις δαλματικές ακτές, έμεναν για χρόνια στην άκρη, χωρίς κανείς να τους δώσει ιδιαίτερη αξία.
«Αυτά τα θρύψαλα που ήταν παρατημένα, ως σκουπίδια, γράφουν ολόκληρη ιστορία. Σώζονται σε πολύ μικρά κομμάτια και δεν μπορείς να τα καταλάβεις. Όταν όμως σκύψεις πάνω τους με προσοχή και με τα χρόνια συσσωρεύεται και η εμπειρία, σιγά σιγά σου αποκαλύπτουν τα μυστικά τους», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο αρχαιολόγος-μουσειολόγος Αναστάσιος Αντωνάρας.
Αυτά τα «μυστικά» τους παρουσιάζει ο κ. Αντωνάρας στο 33ο Αρχαιολογικό Συνέδριο για τις ανασκαφές στη Μακεδονία και τη Θράκη, που ολοκληρώνεται το Σάββατο 24 Απριλίου 2021, με την ανακοίνωσή του «Γυάλινες καντήλες μεταβυζαντινών χρόνων τύπου Cesendelli. Ανασκαφικά ευρήματα και απεικονίσεις σε έργα τέχνης». Μπορεί η οικονομική κρίση και στη συνέχεια ο κορονοϊός να «πλήγωσαν» τις ανασκαφικές έρευνες, ωστόσο «έδωσε σε όλους ένα χρονικό περιθώριο να κοιτάξουμε προς τα μέσα. Να αξιολογήσουμε παλιό υλικό, να δούμε πιο αναλυτικά πράγματα που παλιότερα μπορεί να τα είχαμε δει εν τάχει», εξηγεί ο κ. Αντωνάρας. Με αυτήν την αναλυτική ματιά, ο κ. Αντωνάρας ανασύστασε σχεδιαστικά σε ένα σχήμα εκατοντάδες μικρά θρυψαλάκια, βρήκε την περιοχή απ’ όπου προέρχονται και το ονοματεπώνυμό τους. «Αυτό το σχήμα της καντήλας το συνδέω με μια συγκεκριμένη εποχή στη Βενετία. Με εξαγωγές της Βενετίας στην Οθωμανική Αυτοκρατορία», σημειώνει ο κ. Αντωνάρας. Το όνομά τους: cesendelli all Turchesca. Με τον τουρκικό, δηλαδή τρόπο. «Στη Βενετία τον 16ο-17ο αιώνα έφτιαχναν cesendelli all Siciliana, all Turchesca, all Romana, ανάλογα τις περιοχές για τις οποίες προορίζονταν».
Τα περισσότερα από αυτά τα κομματάκια βρέθηκαν στη Θεσσαλονίκη, καθώς ως μεγάλο εμπορικό κέντρο που ήταν υπήρχε εδώ μεγάλο πελατολόγιο από εκκλησίες που μπορούσαν να τα πληρώσουν. Πολλά βρέθηκαν και από έναν ναό στο Κάστρο του Πλαταμώνα, ο οποίος ανακαινίστηκε κάπου στα τέλη του 16ου αιώνα. «Πρέπει σε εκείνη τη φάση να τον εξόπλισαν με πολλές τέτοιες καντήλες», σημειώνει ο κ. Αντωνάρας, ο οποίος συσχετίζει στοιχεία και αναφορές από το Κρατικό Αρχείο της Βενετίας με αρχαιολογικά ευρήματα της Μακεδονίας. Τα περισσότερα είναι πρασινωπά, υπάρχουν όμως και δύο φτιαγμένα από ένα πολύ ακριβό και σπάνιο κρύσταλλο, που έχουν και διάκοσμο μπλε και λευκό, τα οποία βρέθηκαν στον Πλαταμώνα και δείχνουν την ευμάρεια του παραγγελιοδότη. Η μόνη καντήλα που έχει ανασυσταθεί εκτίθεται στην αίθουσα «Βυζάντιο μετά το Βυζάντιο» στη μόνιμη έκθεση του Μουσείου Βυζαντινού πολιτισμού.
Οι εργασίες της επιστημονικής συνάντησης, που θα ολοκληρωθούν αύριο Σάββατο 24 Απριλίου 2021, μεταδίδονται ζωντανά από τον σύνδεσμο: https://www.auth.gr/video/29067