Ωστόσο με κάθε καθυστέρηση στην προώθηση των αλλαγών ελλοχεύει ο κίνδυνος οπισθοδρόμησης και επιστροφής σε ένα σύστημα που εξυπηρέτησε κάποιες περιοχές της υπαίθρου χωρίς να παρέχει ουσιαστική πρωτοβάθμια υγεία αφήνοντας ακάλυπτες τις αστικές περιοχές της χώρας.

Η άποψη της μεγάλης μερίδας των επαγγελματιών υγείας, που κλήθηκαν να καταθέσουν τις απόψεις τους στο πρόσφατο πανελλήνιο συνέδριο του φόρουμ Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Ιατρικής για τη μεταρρύθμιση στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα, τάσσεται -παρά τη σωρεία προβλημάτων- υπέρ της μεταρρύθμισης, προϋπόθεση για την επιτυχία της οποίας τέθηκε η βελτίωση της παρεχόμενης εκπαίδευσης για ένα σύστημα υγείας που δεν θα είναι ιατροκεντρικό.

Οι συμμετέχοντες στην ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα συζήτηση που έδωσε το στίγμα των αναζητήσεων για την επόμενη ημέρα μίλησαν για τους στόχους της μεταρρύθμισης, ανέδειξαν προβλήματα και έθεσαν διλήμματα με τους καθηγητές Κοινωνικής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας της Ιατρικής Σχολής Θεσσαλονίκης κ. Αλ. Μπένο και Γενικής Ιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Χρ. Λιονή να δίνουν το στίγμα των προβληματισμών.

Χαρακτηρίζοντας θετικό στοιχείο την ανάπτυξη των νέων ΤΟΜΥ ως βασικό στοιχείο της μεταρρύθμισης, ο κ. Μπένος δεν έκρυψε τον προβληματισμό του για τη στήριξη των νέων δομών σε προσωρινές χρηματοδοτήσεις μέσω του ΕΣΠΑ αλλά και για την αδυναμία τους να συνδεθούν ακόμα με συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες, ενώ στάθηκε ιδιαίτερα στα προβλήματα με τον θεσμό των οικογενειακών γιατρών και την ανάπτυξη των συμβολαίων με γιατρούς του ΕΟΠΥΥ.

«Εάν δεν λυθούν τα συγκεκριμένα προβλήματα μπορεί να δυναμιτίσουν τη μεταρρύθμιση» υποστηρίζει ο καθηγητής της Ιατρικής Σχολής Θεσσαλονίκης με τον συνάδελφό του Χρ. Λιονή να διαπιστώνει σύγχυση μεταξύ Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και Πρωτοβάθμιας Περίθαλψης αλλά και απουσία της οικογένειας από τη μεταρρύθμιση –ο οικογενειακός γιατρός δεν παρακολουθεί την οικογένεια στο σύνολό της αλλά ατομικά μεμονωμένα μέλη της οικογένειας. Σε άλλο σημείο των παρεμβάσεών του υποστήριξε ότι πρόληψη και προαγωγή υγείας εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται ρητορικά, διέκρινε απουσία της φροντίδας τόσο στις δομές της Πρωτοβάθμιας Περίθαλψης όσο και στα νοσηλευτικά ιδρύματα και αναρωτήθηκε για το σύστημα παραπομπής ασθενών και ασφαλισμένων στους ειδικούς γιατρούς και στις δομές υγείας για να καταλήξει ότι η νέα μεταρρύθμιση χρειάζεται χρόνο και μεγάλες βελτιώσεις για να αποδώσει τα αναμενόμενα αποτελέσματα.

Ο επίκουρος καθηγητής Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Εμ. Σμυρνάκης θεωρεί την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας «κλειδί» για την επίτευξη του στόχου «Υγεία για όλους» επισημαίνοντας ως αναγκαία από τις υπάρχουσες δομές την προώθηση θεμάτων που αφορούν μεταξύ άλλων στην υγιεινή διατροφή, την αναπαραγωγή και τη σεξουαλική φροντίδα, την ανοσοποίηση, τη γήρανση του πληθυσμού και την αντοχή στα αντιβιοτικά.

Από την πλευρά του ο γενικός γιατρός και υποδιοικητής της 7ης ΥΠΕ κ. Στ. Δημητρακόπουλος παραδέχθηκε την ύπαρξη σωρείας προβλημάτων στις ΤΟΜΥ για τη χρηματοδότηση των οποίων υποστήριξε ότι υπάρχει η πολιτική δέσμευση να περάσει πλήρως στον κρατικό προϋπολογισμό μετά την παρέλευση τετραετίας και συμφώνησε με τους καθηγητές ότι οι οικογενειακοί γιατροί είναι κατ’ όνομα οικογενειακοί καθώς δεν παρακολουθούν οικογένειες. Συμπλήρωσε δε ότι κάθε οικογενειακός γιατρός έχει στην ευθύνη τους 2.250 λήπτες υγείας χωρίς να υπάρχουν άλλα στοιχεία όπως η ηλικία, η νοσηρότητα, γεγονός που αποτελεί αντικίνητρο για γιατρούς να εκδηλώσουν ενδιαφέρον για σύμβαση με τον ΕΟΠΥΥ.

Παράλληλα ο υποδιοικητής της 7ης ΥΠΕ αναδεικνύει το πρόβλημα της έλλειψης γενικών γιατρών και καλεί τους πανεπιστημιακούς καθηγητές να παρακινούν τους φοιτητές Ιατρικής να επιλέγουν την ειδικότητα της Γενικής Ιατρικής ζητώντας παρεμβάσεις στην προπτυχιακή εκπαίδευση των γιατρών.

ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΠΦΥ

Την ανάγκη ολοκληρωμένης εκπαίδευσης, που σήμερα δεν παρέχεται με ενιαίο και συνεχή τρόπο ανέδειξε η μεταδιδακτορική επιστημονική συνεργάτης του Εργαστηρίου Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας της Ιατρικής Σχολής Θεσσαλονίκης κ. Μαγδαληνή Γαβανά για να αναφερθεί στις ακαδημαϊκές μονάδες ΠΦΥ που έχουν ρόλο να εκπονούν και να διεξάγουν ταχύρρυθμα προγράμματα εκπαίδευσης επαγγελμάτων υγείας ΠΦΥ και να υποβάλουν προτάσεις στρατηγικού σχεδιασμού για την ανάπτυξη προγραμμάτων.

Με τις ακαδημαϊκές μονάδες ΠΦΥ το σύστημα υγείας, υποστήριξε η ομιλήτρια, θα είναι δυνατή η καταγραφή των αναγκών υγείας του πληθυσμού και ο σχεδιασμός των κατάλληλων παρεμβάσεων για την αντιμετώπισή τους, η διαχείριση των χρονίων νοσημάτων και η ανάπτυξη στοχευμένων δράσεων για την ανίχνευση «κρυμμένων» προβλημάτων υγείας του πληθυσμού.

Τη δική της εμπειρία από τη λειτουργία της 4ης ΤΟΜΥ Ηρακλείου, που λειτουργεί ως ακαδημαϊκή μονάδα, μετέφερε η συντονίστρια της ΤΟΜΥ κα Φωτεινή Αναστασίου, η οποία υποστηρίζει ότι είναι αδύνατο οι γιατροί να διαδραματίσουν ρόλο του γιατρού της γειτονιάς αλλά και να προσδιοριστεί αν καλύπτονται οι ανάγκες της περιοχής καθώς ούτε ο απαιτούμενος αριθμός πολιτών ανά γιατρό έχει συμπληρωθεί ούτε οι ΤΟΜΥ διαθέτουν οριοθετημένο γεωγραφικό όριο για την παρακολούθηση του πληθυσμού.

Η ίδια υποστηρίζει τη διεπιστημονική προσέγγιση των προβλημάτων υγείας αλλά και την αλλαγή της κουλτούρας στην παροχή των υπηρεσιών υγείας προτείνοντας κάθε γιατρός να σχηματίσει ομάδα με νοσηλευτή, επισκέπτρια υγείας και παιδίατρο προκειμένου να συζητούν και να αναζητούν προβλήματα ανά οικογένεια. Ενώ δεν παρέλειψε να αναδείξει και την ανάγκη εκπαίδευσης ακόμα και των διοικητικών στελεχών του Υπουργείου Υγείας και των ΥΠΕ ώστε να αποφεύγονται οι διαφορετικές κατευθύνσεις που πολλές φορές δίνονται για το ίδιο θέμα!

Εντύπωση πάντως προκαλεί και η άποψη προέδρου της Ελληνικής Εταιρίας Κοινωνικής Ιατρικής κ. Αναστάσιου Φιλαλήθη για τη σύνδεση των προβλημάτων στις ΤΟΜΥ με το Υπουργείο Υγείας και τον ΕΟΠΥΥ υποστηρίζοντας μάλιστα ότι οι ΤΟΜΥ θα παραμείνουν αδύναμες όσο δεν διαθέτουν 24ωρη κάλυψη στην παροχή φροντίδας –η προοπτική είναι εύκολα υλοποιήσιμη με τη χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας και της κινητής τηλεφωνίας. Για να συμπληρώσει ότι οι στόχοι της μεταρρύθμισης για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας κινούνται στη σωστή κατεύθυνση, τα βήματα όμως για την επίτευξη των στόχων κρίνονται προβληματικά.

Του Δημ. Κατσανάκη