Του Γιάννη Μήτσιου, φυσικού - νομικού
Από τα λεξικά πληροφορούμαστε ότι αριστεία σημαίνει την υπεροχή στην ανδρεία και τη μεγαλοψυχία, την ανδραγαθία και την ηρωική πράξη. Ο όρος και η έννοια ήταν γνωστά από την αρχαιότητα: Στην Ιλιάδα με τον όρο αριστεία αναφέρονται τρεις ραψωδίες: Η Ε (Διομήδης), η Α (Αγαμέμνονας) και η Ρ (Μενέλαος) στις οποίες περιγράφονται οι ανδραγαθίες των τριών ηρώων που μάχονται προς τους Τρώες. Στην εποχή μας χρησιμοποιείται κυρίως σε όσους διακρίνονται στον τομέα των γραμμάτων και των τεχνών, της γνώσης και της επιστήμης.
Τις προάλλες ο υπουργός Παιδείας κ. Αριστείδης Μπαλτάς εξήπληξε πολλούς εκφράζοντας την αντίθεσή του προς την αριστεία. Τα επιχειρήματα στα οποία στήριξε την άρνησή του ήταν δύο: Πρώτο, όσοι την κατανοούν, και ιδιαίτερα σε μικρή ηλικία, θα βασανίζονται σε όλη τους τη ζωή, βιώνοντας το άγχος να μην τη χάσουν. Και δεύτερο ότι τα παιδιά που δεν τα καταφέρνουν θα κουβαλούν σε όλη τους τη ζωή το σύμπλεγμα του αποτυχημένου. Στο σημείο αυτό αξίζει να ειπωθεί ότι η Επιστήμη σήμερα δέχεται ότι η νοημοσύνη δεν είναι ενός αλλά εφτά ειδών. Μία από αυτές είναι η κιναισθητική, που την έχουν ανεπτυγμένη οι αθλητές, ποδοσφαιριστές, χορευτές κ.λπ. Ετσι ο Μέσι π.χ. μπορεί να μην έχει ιδέα από Μαθηματικά ή Χημεία αλλά έχει υψηλότατο δείκτη νοημοσύνης.
Ο κ. υπουργός εισηγείται για την άρση των δυσάρεστων συνεπειών της επάρατης αριστείας την κατάργηση των εισαγωγικών εξετάσεων για την εγγραφή των μαθητών στα πρότυπα πειραματικά Σχολεία, την κατάργηση της λεγόμενης Τράπεζας Θεμάτων και άλλες διευκολύνσεις σε όλες τις βαθμίδες της Εκπαίδευσης. Όλα αυτά είναι εύλογο να προκαλούν κάποιες απορίες και κάποια ερωτήματα. Γιατί, άραγε η αριστεία αποτελεί μειονέκτημα και στίγμα; Μήπως η αριστεία δεν προϋποθέτει σκληρή προσπάθεια από την πλευρά των μαθητών; Δεν αποτελεί αποτέλεσμα της προσπάθειας, της υπευθυνότητας και της εργατικότητας; Τι αντίκρισμα έχει η ευκολία και η άνεση, μήπως διαμορφώνει καλύτερους πολίτες ή ανυψώνει το πνευματικό επίπεδο της κοινωνίας; Για να μην στενοχωρηθεί ο δεύτερος θα πρέπει άραγε να καταργηθεί ο πρώτος; Είναι δυνατόν το κράτος να παίζει τον ρόλο του Ψυχαναλυτή ο οποίος μπορεί να καταργεί το άγχος και τις στενοχώριες των πολιτών; Είναι δυνατόν μια κοινωνία, με αξιοκρατία και δικαιοσύνη να μην επιβραβεύει τον κόπο και τον ιδρώτα των άριστων ώστε να δημιουργούνται πρότυπα προς μίμηση και ευγενής άμιλλα για την άνοδο του πνευματικού και πολιτιστικού επιπέδου ολόκληρης της κοινωνίας;
Η απορρύθμιση του εκπαιδευτικού μας συστήματος είναι βέβαια ότι θα ευνοήσει όσους αποστρέφονται την εργασία και την ευθύνη, την αξιοπρέπεια και το φιλότιμο και βασίζουν την επαγγελματική τους ανέλιξη στην κομματοκρατία, στις πελατειακές σχέσεις και σε ανάλογες διασυνδέσεις. Είναι αλήθεια ότι στην εκπαίδευση υπηρετούν πληθώρα από άξιους δασκάλους, καταρτισμένους, φιλότιμους και εργατικούς, που σηκώνουν στους ώμους τους το βάρος της κρίσης και της διάλυσης του Ελληνικού Δημόσιου Σχολείου. Φαίνεται πως δεν είναι εύκολο να απομονωθούν οι συντεχνίες που υπερασπίζονται την υποβάθμιση και την απαξία αφού έτσι έχτισαν την καριέρα τους και την εξέλιξή τους. Όταν, λοιπόν, στιγματίζεται η αριστεία, όταν επιβραβεύεται η αδιαφορία και η μετριότητα, δεν γίνεται να μην έχουν όλα αυτά συνέχεια και συνέπεια. Αν έχουν εκπαιδευτεί με αυτές τις αρχές οι ενήλικες πώς και από πού θα διδαχθούν τα παιδιά την αριστεία, την ευγενή άμιλλα, τη δημιουργία και την πρόοδο;
Επιτέλους, ας ρίξουμε κάποια ματιά προς το παρελθόν και ας θυμηθούμε τους αρχαίους προγόνους μας που τόνιζαν διαρκώς το γνωστό "αίεν αριστεύειν". Ας θυμηθούμε ακόμη ότι τόνιζαν πως "η χειρότερη ανισότητα είναι η ισότητα των ανίσων" και ότι για να τη διακωμωδήσουν είχαν εμπνευστεί τον μύθο του Προκρούστη.
