Τώρα αν τα όνειρά μας δεν παίρνουν πάντα για μας σάρκα και οστά, αυτό είναι θέμα τύχης, εξυπνάδας κι άλλων παραγόντων που δεν θα αναπτύξουμε εδώ. Για μένα αυτό που μετράει είναι, όταν φτάσουμε σε κάποια ηλικία, να καθίσουμε να αναλογιστούμε όσα ζήσαμε στην πορεία της ζωής μας έως τώρα, να μην έχει υπάρξει κανένα μελανό σημείο. Μια λανθασμένη πορεία ή σοβαρό αδίκημα κι άλλα σημεία αναφοράς μη αξιοπρεπή. Πρέπει νά 'ναι όλα ξεκάθαρα, φωτεινά, κι αναπολώντας να νοιώσουμε ευτυχισμένοι, δικαιωμένοι.
Τι σημασία έχει αν όλα όσα σχεδιάζαμε δεν πραγματοποιήθηκαν. Και να γινόταν, πάλι δεν θα νοιώθαμε ικανοποιημένοι, είναι σίγουρο. Θέλοντας να φτάσουμε όλο και πιο ψηλά, χάνουμε κάτι άλλο πιο σημαντικό, ουσιώδες, πρωτεύον.
Κι αφήνοντας τον πρόλογο, συνεχίζουμε με σύντομο λόγο να σας αφηγηθώ για μια γυναίκα που ζούσε στη γειτονιά. Της έδωσαν το παρατσούκλι, τον τίτλο της Αμερικάνας από τον άνδρα της που έζησε πολλά χρόνια στην Αμερική. Ξενιτεύτηκε για μια καλύτερη ζωή, εκεί στη δεκαετία του πενήντα με εξήντα, όταν υπήρχε μεγάλη ροή Ελλήνων μεταναστών σε χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής. Έτσι έφυγε μακριά ο άνδρας της Βαγγελιώς -αυτό ήταν το όνομά της. Αμερικάνα όμως την αποκαλούσαν όλοι στη γειτονιά και της έμεινε ως το τέλος της ζωής της. Μόνη της με τα δυο παιδιά της, να τα μεγαλώσει δίχως στήριγμα, δίχως την ανδρική παρουσία στο πλευρό της. Εκείνος φεύγοντας της υποσχέθηκε πως θα επέστρεφε σύντομα, θα μάζευε χρήματα βάζοντας στην άκρη ένα σεβαστό ποσό, και γυρίζοντας να στήσει μια δική του επιχείρηση ή να αγοράσει ένα σπίτι ή ένα οικόπεδο. Αυτό ήταν εκείνη την εποχή το όνειρο του κάθε ξενιτεμένου. Δουλειά σκληρή, πολλή δουλειά, δίχως ανάσα τούς περίμενε, για να μπορέσουν να βάλουν μια πεντάρα στην άκρη. Με τρομερή οικονομία, αβάσταχτο πόνο και στέρηση.
Η ξενιτειά ποτέ δεν ήταν εύκολη όχι μόνο γι' αυτούς που έφευγαν, κάνοντας χίλια όνειρα να τους πάνε όλα ευνοϊκά, η τύχη να τους συνοδεύει σ' ό,τι επιχειρούσαν μακριά, τόσο μακριά απ' την πατρίδα τους, αλλά και για 'κείνους που θα άφηναν πίσω τους.
Ήταν πολύ μεγάλο, το ζόρι, η κούραση, η προσπάθεια, το τρέξιμο ολημερίς, για να τα βγάλει πέρα η Βαγγελιώ. Για τα παιδιά της όλη η αγωνία και η φροντίδα.
Ευτυχώς, το σπίτι όπου έμεναν ήταν ιδιοκτησία της. Έπειτα από τόσα χρόνια το θυμάμαι, το βλέπω σαν νά 'ναι μπροστά μου. Χτισμένο στην άκρη ενός τεράστιου οικοπέδου που έβλεπε στον κεντρικό δρόμο της συνοικίας, σε ελάχιστη απόσταση από την Εκκλησία της Παναγίας, τον παλιό τότε ναό της. Τώρα ανεγέρθηκε καινούριος, λαμπρός, μεγαλοπρεπής στη Χάρη Της. Πλήθος πιστών προσκυνητών γιορτάζει πολλές φορές τον χρόνο. Αναπολώ την ωραία αυτή μονοκατοικία με αυλή γύρω γεμάτη λουλούδια κάθε λογής κι έναν χαμηλό φράχτη, συρμάτινο, αγκαθωτό, να περιβάλλει ένα γωνιακό, απέραντο σε έκταση χώρο. Η εξώπορτα μικρή, ξύλινη.
Για την είσοδο στο σπίτι έπρεπε να ανεβείς αρκετά σκαλοπάτια πέτρινα, στενά κι έφτανες σ' ένα μικρό μπαλκόνι που δεν είχε γύρω του κάτι να το περιστοιχίζει. Μέσα τα δωμάτια άνετα με τρία μεγάλα παράθυρα με θέα στον δρόμο. Όμως αυτό δεν ήταν υπέρ για την Αμερικάνα μας, και θα σας εξηγήσω γιατί.
Κάθε φορά που πλησίαζαν οι Απόκριες, τα παιδιά της γειτονιάς μάζευαν ξύλα πολλά απ' το ποτάμι, για να ανάψουν φωτιά μεγάλη, όπως το ήθελε το έθιμο. Την τελευταία Κυριακή των Απόκρεω όλοι, μικροί μεγάλοι, να χορεύουν γύρω από αυτή με πειράγματα και αστεία ως αργά το βράδυ. Η φωτιά να δυναμώνει και οι φλόγες να φτάνουν τεράστιες ως πάνω, εφόσον τα παιδιά έκαιγαν εκτός από μεγάλα κούτσουρα δέντρων από τον Πηνειό και παλιά λάστιχα αυτοκινήτων, τα οποία παρήγαγαν καπνό μαύρο, πυκνό με έντονη μυρωδιά, αποπνικτική. Μαυρίλα, μπόχα καμένου λάστιχου περνούσε στο σπίτι της Αμερικάνας, διαπερνούσε τα παράθυρα, εφόσον δεν υπήρχαν πατζούρια. Τα δωμάτια, οι τοίχοι μέσα κι έξω καπνισμένα. Αυτό ήταν, φρίκη.
Τι ακολουθούσε μετά δεν περιγράφεται. Έβγαινε έξω η Αμερικάνα εξαγριωμένη να φωνάζει, να βρίζει, να καταριέται που της μαύρισαν το σπίτι. «Η ορφάνια να σας βρει!» «Δεν θα σας πιάσω στα χέρια μου, παλιόπαιδα; Αλίμονο σας!»
Κάθε χρονιά γινόταν τα ίδια, εφόσον η φωτιά θα άναβε πάντα στο σημείο εκείνο του δρόμου, ακριβώς δίπλα στο σπίτι της. Όμως θυμάμαι, μέσω όλων αυτών, τα κοσμητικά επίθετα με τα οποία περιέλουζε τα παιδιά, εξέφραζε συνεχώς το παράπονο της για την ορφάνια της, τον πόνο της, την πικρία της, το πόσο μόνη ήταν δίχως την προστασία του άντρα της, το να αισθάνεται ότι οι γύρω της δεν την υπολογίζουν. Μια γυναίκα έρημη συνέχισε να πορεύεται, της έμελε να ζήσει, γιατί έμεινε χήρα πολύ γρήγορα μετά την επιστροφή του συντρόφου της.
Το παλιό σπίτι δεν υπάρχει πια. Τα παιδιά της έχτισαν στη θέση του πολυώροφη οικοδομή και κατοικούν εκεί με τις οικογένειές τους, μια ανάσα από τον περίβολο της Εκκλησίας της Παναγίας, να δέχεσαι την ευλογία, τη Χάρη Της, να νιώθεις τη θεϊκή Της παρουσία πάνω σου, παίρνεις δύναμη και γαληνεύει η ψυχή σου.
Κωνσταντίνα Κότση
