Άλλωστε είναι γνωστό ότι η προσπάθεια εκσυγχρονισμού της χώρας που ξεκίνησε από τον Καποδίστρια, τους αμφιλεγόμενους Βαυαρούς, τον Τρικούπη, τον Βενιζέλο έως και τον Σημίτη είναι κάτι που παραμένει ζητούμενο. Διότι αν είχε ολοκληρωθεί δεν θα είχαμε φτάσει στο χείλος του γκρεμού όπου και παραμένουμε ανεξαρτήτως του αποτελέσματος των εργασιών και των αποφάσεων του Eurogroup της 15ης Ιουνίου.

Αφορμή για το παρόν σημείωμα υπήρξε η προ ολίγων ημερών βιβλιοπαρουσίαση στην πόλη μας, με θέμα τον φιλελευθερισμό, του Αναπληρωτή Καθηγητή Φιλοσοφίας Δικαίου και Θεωρίας Θεσμών του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Αριστείδη Χατζή. Σε αντίθεση με τον Στέλιο Ράμφο ο οποίος αποδίδει το σημερινό «ελληνικό πρόβλημα» στον βαθύ «οριενταλισμό» της ελληνικής κοινωνίας που την κρατάει δέσμια του συναισθήματός της, ο ομιλητής-συγγραφέας το αποδίδει σε συγκεκριμένα τμήματα της οικονομικής και κοινωνικής μας ελίτ που βολεύονται μια χαρά με την έως τώρα κρατούσα κατάσταση.

Ενώ δηλαδή ο Ράμφος ισχυρίζεται ότι φταίει η «εγκατεστημένη» νοοτροπία μας και εμμέσως υπαινίσσεται - όπως και ο Πάγκαλος- τη συνευθύνη λαού και ηγεσίας και ότι, κατά κάποιο τρόπο, λαός και ηγεσία, «μαζί τα φάγαμε» ο κ. Χατζής θεωρεί ότι το πολιτικοοικονομικό παιχνίδι -με ευθύνη, κυρίως, της πολιτικής ελίτ- είναι «κομμένο και ραμμένο» στα μέτρα:

α. μιας ομάδας ολιγαρχών-«νταβατζήδων» που οι επιχειρήσεις τους, πολλάκις, συγκροτούν «καρτέλ» (π.χ. καύσιμα, βιομηχανίες γάλακτος κ.λπ.) μη επιτρέποντας τον υγιή ανταγωνισμό

β. κλειστών προνομιούχων ομάδων ελευθεροεπαγγελματιών που, επί δεκαετίες, κέρδιζαν πολλαπλάσια από ομολόγους τους στην Ευρώπη μη αποδίδοντας τους νόμιμους φόρους και λεηλατώντας-κάποιοι εξ αυτών-τα ασφαλιστικά ταμεία και

γ. ισχυρών συνδικαλιστικών οργανώσεων του Δημόσιου τομέα (π.χ. ΔΕΚΟ) που επέβαλλαν τη θέλησή τους στους αντίστοιχους οργανισμούς αλλά και στο πολιτικό σύστημα.

Η άποψή μας είναι ότι η μεγάλη πλειονότητα της ελληνικής κοινωνίας, παρά τις ανατολικού τύπου πλευρές της, συντάσσεται καθαρά με το να αποκτήσει η πατρίδα μας χαρακτηριστικά σύγχρονης ευρωπαϊκής χώρας έστω κι αν προς τούτο απαιτήθηκαν πολλές θυσίες και ενδεχομένως να απαιτηθούν περισσότερες. Αυτό επιβεβαιώθηκε επανειλημμένως τόσο από την επίμονη υπερψήφιση αμιγώς φιλοευρωπαϊκών κομμάτων (Ν.Δ. / ΠΑΣΟΚ) στη διάρκεια της κρίσης (παρά τις ευθύνες τους για τη χρεοκοπία) όσο και από την υπερψήφιση του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές της 20ης Σεπτεμβρίου. Διότι, για το τελευταίο, η μετατροπή του ΟΧΙ του δημοψηφίσματος σε ΝΑΙ, σηματοδοτούσε -και οι πολίτες το γνώριζαν- την παραμονή μας στο ευρωπαϊκό πλαίσιο που απαιτούσε νέες θυσίες με ένα τρίτο -τότε- κατά σειρά μνημόνιο.

Παραλλήλως, ο ελληνικός λαός, με την ψήφο του αυτή διατήρησε στην εξουσία, παρά τα λάθη και την απειρία των στελεχών του, ένα κόμμα της αριστεράς, το οποίο, εν τω μεταξύ, απέρριψε ορισμένες από τις ιδεοληπτικές όψεις του. Εξέφρασαν έτσι οι ψηφοφόροι τη βούλησή τους για περισσότερη δικαιοσύνη στην κατανομή των βαρών. Δηλαδή, το αίτημα της ελληνικής κοινωνίας θα μπορούσε να συμπυκνωθεί στο εξής: λέμε ΝΑΙ στον κοινωνικά δίκαιο αστικό εκσυγχρονισμό της Ελλάδας. Είναι άλλης τάξεως θέμα το αν, τελικώς, ο σημερινός κυβερνητικός συνασπισμός άσκησε ίδιες πολιτικές με τους προηγούμενους φορτώνοντας όλα τα βάρη στα συνήθη υποζύγια.

Μολονότι, όμως, ο αστικός εκσυγχρονισμός εκφράζεται ως απαίτηση της πλειονότητας των Ελλήνων, υπάρχουν, εν τούτοις, ισχυρές δυνάμεις -κι εδώ συμφωνούμε με τον κ. Χατζή- που αντιδρούν σε μεταρρυθμιστικές προσπάθειες καθόσον ο εξορθολογισμός θεσμών και δομών και οι γενικότερες συνθήκες διαφάνειας θα έπλητταν καίρια τα συμφέροντά τους. Τέτοιες δυνάμεις ήσαν παλαιότερα αυτές που δολοφόνησαν τον Καποδίστρια, που αποπειράθηκαν να δολοφονήσουν τον Ελ. Βενιζέλο ή δυνάμεις που, με εργαλείο τους τον λαϊκισμό, όχι μόνο απέτρεψαν την ολοκλήρωση μεταρρυθμίσεων αλλά οδήγησαν και σε εθνικές ταπεινώσεις. Τα παραδείγματα είναι δυστυχώς πολλά.

Σε αυτές τις δυνάμεις της παρακμής και του αναχρονισμού -πολιτικές μαριονέτες και σύγχρονους κοτζαμπάσηδες- αναφέρθηκε σε κύριο άρθρο της η «Καθημερινή», (Κυριακή, 18 Οκτ. 2015): «Κουμάντο κάνουν “μαφίες” ή πολύ ισχυρά συμφέροντα. Μια ομάδα πολιτικών αποφασίζει και νομοθετεί, κατόπιν παραγγελίας ή εντολής. Τροπολογίες και εγκύκλιοι είναι ραμμένες και γραμμένες κατά τρόπο που ακόμη και το έμπειρο νομικό μάτι δεν μπορεί να το αντιληφθεί. Οι πλέον ευαίσθητες υπηρεσίες του κράτους-νομικές, επιχειρησιακές, ελεγκτικές- έχουν αλωθεί από ιδιωτικά συμφέροντα. Άπαντες γνωρίζουν ποιος όροφος ή ποια σουίτα πολυτελούς ξενοδοχείου εξυπηρετεί τον Α ή τον Β. Ακόμα και κρίσιμες αποφάσεις που σχετίζονται με την προστασία της χώρας λαμβάνονται κατόπιν διαβούλευσης με τα εξωθεσμικά κέντρα».

Τέτοιες δυνάμεις, λοιπόν, είναι που -όπως πολλές φορές ξαναγράψαμε- αρνούνται ακόμη και στοιχειώδεις μεταρρυθμίσεις που θα επέτρεπαν εξοικονόμηση πόρων αλλά και αποτελεσματικότερη λειτουργία της κρατικής μηχανής. Σύμφωνα, μάλιστα, με το 17ο Φόρουμ Τεχνολογιών Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών υπάρχουν επτά (7) έργα που θα μπορούσαν να αποδώσουν άμεσα συνολικό όφελος περισσότερα από 3 δις ευρώ. Τέτοια έργα είναι: η τηλεπικοινωνιακή σύνδεση όλων των φορέων του Δημοσίου (Σύζευξη ΙΙ), η διασύνδεση ταμειακών μηχανών με τη Γενική Γραμματεία Πληροφορικών Συστημάτων, η Ηλεκτρονική Τιμολόγηση, η εφαρμογή ηλεκτρονικών προμηθειών στο Δημόσιο, η ολοκληρωτική εφαρμογή των εισροών/εκροών στα καύσιμα, η μηχανοργάνωση των αποθηκών των Νοσοκομείων με ετήσιο όφελος 600 εκ. ευρώ και η εφαρμογή της κάρτας του Πολίτη.

Οι καιροί, όμως, ου μενετοί. Γίνεται ολοένα και σαφέστερο ότι η Ελλάδα ή θα ολοκληρώσει -υπερβαίνοντας την απληστία των ως άνω δυνάμεων της ιδιοτέλειας, του αναχρονισμού και της παρακμής- τις μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται ή θα σέρνεται και σταδιακώς θα μετατραπεί σε θλιβερή βαλκάνια συνιστώσα. Ή θα αναπτύξει ταχέως τους τομείς της οικονομίας όπου εμφανίζει συγκριτικά πλεονεκτήματα μειώνοντας τα δραματικά ποσοστά της ανεργίας ή θα λειτουργεί ως παρίας που θα διανέμει τη μιζέρια της. Ή θα προχωρήσει μέχρι τέλους στον θεσμικό της εκσυγχρονισμό ή θα παρα-λειτουργεί στους σκοτεινούς λαβυρίνθους της διαπλοκής.

 Θεωρούμε ότι οι πολίτες είναι έτοιμοι να ανταποκριθούν. Ηγεσία χρειάζεται.

Από τον Δημήτρη Νούλα

* Ο Δημήτρης Νούλας είναι Χημικός