* Του Ευρωβουλευτή της ΝΔ Γιώργου Κύρτσου
Οι βουλευτικές εκλογές που πραγματοποιούνται αυτή την Κυριακή στην Τουρκία αντιμετωπίζονται από τους αναλυτές σαν οι πιο σημαντικές της τελευταίας 15ετίας. Από το αποτέλεσμά τους εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό η οικονομική, κοινωνική και πολιτική δυναμική που θα αναπτυχθεί.
Η οικονομία σε σταυροδρόμι
Ο πρόεδρος της Τουρκίας κ. Ερντογάν έμεινε έντεκα χρόνια στην πρωθυπουργία και μπόρεσε να οργανώσει τη δυναμική ανάπτυξη της τουρκικής οικονομίας. Το τελευταίο διάστημα όμως η οικονομία εμφανίζει σημάδια κόπωσης και αν συνεχιστούν οι αρνητικές εξελίξεις θα τεθούν σε αμφισβήτηση εντυπωσιακές επιτυχίες και κατακτήσεις.
Μέχρι πριν λίγα χρόνια η τουρκική οικονομία επετύγχανε ετήσιους αναπτυξιακούς ρυθμούς της τάξης του 8%-9%. Το 2014 ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης έπεσε στο 3% που δεν είναι ιδιαίτερα ικανοποιητικό για μια χώρα με αρκετά χαμηλό επίπεδο ανάπτυξης και εντυπωσιακή δημογραφική δυναμική. Ήδη το ποσοστό ανεργίας έχει ανέβει στο 11%.
Το τουρκικό αναπτυξιακό μοντέλο, που στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στην οικοδομή, στις κατασκευές και στις εξαγωγές με χαμηλή προστιθέμενη αξία, έχει αρχίσει να δείχνει ξεπερασμένο από τις εξελίξεις. Σε διάστημα δύο ετών η τουρκική λίρα υποτιμήθηκε 40% σε σχέση με το δολάριο. Η διαρκής υποτίμηση του εθνικού νομίσματος δημιουργεί τεράστιες επιβαρύνσεις για τις μεγάλες τουρκικές επιχειρήσεις που χρηματοδότησαν τις δραστηριότητές τους με ξένο συνάλλαγμα. Το εξωτερικό χρέος των τουρκικών επιχειρήσεων αυξήθηκε από 6,5 δισ. δολάρια το 2002 σε 178 δισ. δολάρια το 2014. Κατά τον κ. Ερντογάν οι αντίπαλοί του προσπαθούν να σαμποτάρουν την εθνική οικονομία διατηρώντας τα επιτόκια σε διψήφια ποσοστά. Ο πανίσχυρος πολιτικός ηγέτης έφτασε στο σημείο να χαρακτηρίσει τον διοικητή της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας Ερντέμ Μπασκί «προδότη» σε ό,τι αφορά στην αναπτυξιακή προσπάθεια της χώρας.
Νέα ρεύματα στην κοινωνία
Με το πέρασμα του χρόνου δημιουργούνται και ενισχύονται νέα ρεύματα στην κοινωνία. Η νέα γενιά και οι εθνικές μειονότητες αντιδρούν στην προσπάθεια του κ. Ερντογάν να επιβάλει ένα πειθαρχημένο πολιτικό σύστημα με ισλαμικά χαρακτηριστικά.
Οι ταραχές που ξέσπασαν το καλοκαίρι του 2013, με αφορμή την αντίδραση των πολιτών στα σχέδια οικιστικής, εμπορικής ανάπτυξης ενός τμήματος μεγάλου πάρκου της Κωνσταντινούπολης, έφεραν στην επιφάνεια την αντίθεση των νέων σε ένα καθεστώς που επιδιώκει να επηρεάσει τον τρόπο που ντύνονται, που διασκεδάζουν, ακόμη και το πώς αξιοποιούν το ίντερνετ.
Τα νέα ρεύματα φρεσκάρισαν την εικόνα του Λαϊκού Δημοκρατικού Κόμματος, το οποίο εκφράζει την κουρδική μειονότητα. Υπάρχουν σοβαρές πιθανότητες να ξεπεράσει το συγκεκριμένο κόμμα το όριο του 10% των ψήφων που εξασφαλίζει την εκπροσώπηση στη Βουλή. Το τουρκικό πολιτικό σύστημα θέτει σκόπιμα αυτό το όριο στο 10% για να εμποδίσει τη συμμετοχή των οργανωμένων πολιτικών δυνάμεων των Κούρδων στη Βουλή.
Εάν τελικά αποδώσει το πολιτικό, κοινωνικό, εθνικό άνοιγμα που επιχειρεί η ηγεσία του Λαϊκού Δημοκρατικού Κόμματος θα αλλάξει ο πολιτικός χάρτης της Τουρκίας και θα αποτύχει η προσπάθεια του κ. Ερντογάν να εξασφαλίσει μέσω του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης που εξακολουθεί να ελέγχει διά του πρωθυπουργού κ. Νταβούτογλου, ενισχυμένη κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Επιδίωξη του κ. Ερντογάν είναι το κόμμα που ελέγχει να εκλέξει τουλάχιστον 330 βουλευτές επί συνόλου 550 για να ανοίξει ο δρόμος στη συνταγματική μεταρρύθμιση και το δημοψήφισμα που θα μετατρέψουν την κοινοβουλευτική δημοκρατία σε προεδρική.
Ενισχυμένος ρόλος
Στόχος του κ. Ερντογάν είναι να μετατραπεί στον απόλυτο κυρίαρχο της πολιτικής ζωής της χώρας αποκτώντας προεδρικές υπερεξουσίες. Δέχεται σκληρή κριτική από τους Κεμαλιστές του ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι έχει απομονωθεί στο προεδρικό μέγαρο των 1.150 δωματίων, το οποίο κόστισε στους φορολογούμενους 600 εκατ. δολάρια και πως έχει φτάσει στο σημείο να χρησιμοποιεί... χρυσή τουαλέτα.
Ο κ. Ερντογάν, αν και παραμένει ιδιαίτερα δημοφιλής, κινδυνεύει να μείνει από εκλογικές δυνάμεις. Οι αναλυτές θεωρούν ότι το κόμμα Δικαιοσύνη και Ανάπτυξη δεν μπορεί να επιτύχει το ποσοστό του 49,8% των βουλευτικών εκλογών του 2011 και πως θα εξασφαλίσει ένα ποσοστό της τάξης του 41%-45%, το οποίο μπορεί να αποδειχθεί ανεπαρκές για την εκπλήρωση των προεδρικών φιλοδοξιών του κ. Ερντογάν.
Ο τελευταίος μπόρεσε να περιορίσει την επιρροή των Κεμαλιστών στη δημόσια ζωή της χώρας και να ξηλώσει τα κυκλώματα του στρατού, τα οποία παραδοσιακά επενδύουν στην επιδείνωση των σχέσεων με την Ελλάδα. Η φιλόδοξη πολιτική του κ. Ερντογάν δεν απέδωσε όμως τα αναμενόμενα εφόσον η Αραβική Άνοιξη στην οποία τόσα είχε επενδύσει έδωσε γρήγορα τη θέση της στην επιβολή δικτατορίας στην Αίγυπτο και στην προώθηση των πιο ακραίων ισλαμιστών στη Λιβύη και στη Συρία.
