Από τον Δημήτρη Νούλα
Αρκετοί προβληματίζονται σχετικά με την χρόνο έναρξης του Νέου Μεταπολιτευτικού Κύκλου (όπως και πολλοί ερίζουν για τη «σωτηρία» μας). Σε πρόσφατη συνέντευξή του ο κ. Α. Σαμαράς διεκδικεί την ταύτιση αυτής της έναρξης με τη δική του θητεία ως Πρωθυπουργού. Όσοι, πάντως, αναφέρονται στον Πρώτο Μεταπολιτευτικό Κύκλο θεωρούν, ασφαλώς, ότι αρχίζει από την επαναθεμελίωση της Δημοκρατίας (1974) και κλείνει, μάλλον, με τους Ολυμπιακούς αγώνες του 2004.
Ο πρώτος κύκλος περιλαμβάνει εξαιρετικής σημασίας συμβάντα με πρώτο, βεβαίως, την αποκατάσταση της Δημοκρατίας και την εν συνεχεία ένταξή της χώρας στην ΕΟΚ. Σημαδεύτηκε ακόμη: από την άρση ενός ιστορικού ελλείμματος -μοναδικό στην Ευρώπη- με την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης. Από την κατάργηση στην πράξη του πιστοποιητικού των κοινωνικών φρονημάτων. Από τον παραλογισμό της “συνεργασίας” που έστειλε τον Α. Παπανδρέου στο Ειδικό Δικαστήριο. Από την έκρηξη ευημερίας των Ελλήνων (δημιουργία μεσαίας αλλά ψευδεπίγραφης αστικής τάξης) λόγω των ΜΟΠ και των άλλων ευρωπαϊκών προγραμμάτων (πακέτων). Από την ένταξη στην ΟΝΕ. Από την είσοδο της Κύπρου στην Ε.Ε. Από τους Ολυμπιακούς Αγώνες (2004) στην Αθήνα και τα μεγάλα έργα υποδομής. Από την ανάδειξη νέων «τζακιών» στον οικονομικό χάρτη της χώρας.
Πολύ σημαντικό ήταν ακόμη το γεγονός ότι η χώρα κατάφερε με μαεστρία να αποφύγει την άμεση εμπλοκή της στους δύο πολέμους (Γιουγκοσλαβία -1999, Ιράκ -2003) αναδεικνυόμενη σε παράγοντα ειρήνης στην περιοχή. Κυρίως όμως σημαδεύτηκε από την πιο μακροπερίοδη δημοκρατική πολιτική ομαλότητα στην νεώτερη ιστορία της γεγονός που λειτούργησε ως το θρεπτικό υπόστρωμα για την επίτευξη των ως άνω αναφερθέντων
Η τριακονταετία 1974-2004 (ο Πρώτος Μεταπολιτευτικός Κύκλος) «υπηρετήθηκε» από σημαίνουσες προσωπικότητες της Πολιτικής (Κ. Καραμανλής, Α. Παπανδρέου, Κ. Μητσοτάκης, Κ. Σημίτης) και -όπως προείπαμε- περιλαμβάνει μια σειρά από αξιοσημείωτα πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά και πολιτισμικά γεγονότα. Περιλαμβάνει όμως ταυτόχρονα και μεγάλα προβλήματα που παρέμειναν άλυτα ή και εκφυλισμούς που αναπτύχθηκαν. Τα φαινόμενα θεσμικής υστέρησης ή η υπολειτουργία και η παραλειτουργία των θεσμών και η διογκούμενη διαφθορά του Πολιτικού προσωπικού είχε αρνητικές συνέπειες στη Δημόσια Διοίκηση, στην Παιδεία, στην πολεοδόμηση, στην Υγεία, στη Δικαιοσύνη και, κυρίως, στην Οικονομία. Στην τελευταία -παρά την ευημερία των αριθμών- δεν μπόρεσε να βρεθεί βηματισμός ικανός να θεμελιώσει ένα σταθερό αναπτυξιακό μοντέλο. Ίσα-ίσα υπήρξε ανοχή ή και ευνοήθηκε ο μεγάλος και ο μικρότερος παρασιτισμός. Παρόλα, όμως, τα προβλήματα η χώρα είχε ηγεσία και σημείωσε ανοδική πορεία.
Η εκλογική νίκη του Κ. Καραμανλή (Jr) σηματοδότησε πως από το 2004 άρχισε ο Νέος Μεταπολιτευτικός Κύκλος κατά τον οποίο πήρε τη σκυτάλη μια νέα γενιά πολιτικών οι οποίοι δημιούργησαν ισχυρές προσδοκίες για μια καλή συνέχεια. «Η επανίδρυση του κράτους» ως κεντρικό προεκλογικό σύνθημα της Νέας Δημοκρατίας και το «Γιώργο άλλαξέ τα όλα» στο έτερο κυβερνητικό κόμμα ανέβασε τον πήχη και δημιούργησε την ελπίδα ότι οι γόνοι θα είναι άξιοι συνεχιστές των προσωπικοτήτων με όνομα «βαρύ σαν Ιστορία». Δημιούργησαν προσδοκίες και ελπίδες για λιγότερο και πιο αποτελεσματικό κράτος, καλύτερη Εκπαίδευση και υπηρεσίες υγείας, ταχύτερη απονομή δικαιοσύνης, πιο καλοσχεδιασμένες και αξιοβίωτες πόλεις και κωμοπόλεις. Όλα αυτά υποτίθεται ότι θα λειτουργούσαν ως παράμετροι ανάπτυξης και της οικονομίας που θα αξιοποιούσε στο έπακρο τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας. Εις μάτην.
Οι νέοι πολιτικοί ηγήτορες παρά την «εκπαίδευσή» τους με θητεία «εξ απαλών ονύχων» στο κοινοβούλιο και σε κυβερνητικές θέσεις απώλεσαν τελικώς τον έλεγχο αφού πολλές φορές την ουσία της πολιτικής υποκατέστησαν οι ρητορισμοί και οι περίτεχνοι επικοινωνιακοί ελιγμοί. Το πρόγραμμα και τη μεθοδική προσπάθεια αντικατέστησαν οι πειραματισμοί και η πάση θυσία διατήρηση των ισορροπιών από το φόβο του πολιτικού κόστους. Διότι αποτελούν πειραματισμούς οι συμπεριφορές π.χ. στα εθνικά θέματα που αψηφούν τους ισχυρούς συμμάχους (εγκατάλειψη Ελσίνκι, ενεργειακοί αγωγοί, σχέδιο Ανάν, απειλή βέτο για την ονομασία των Σκοπίων). Όπως συνιστούν επιπολαιότητα τόσο η υπερφόρτωση με «πελάτες-ψηφοφόρους» της κρατικής μηχανής όσο και η αδρανοποίηση των ελεγκτικών και εισπρακτικών μηχανισμών του κράτους. Έτσι φθάσαμε φυσιολογικά, σχεδόν, στην κατάρρευση και στη χρεοκοπία. Διότι, ως γνωστόν, οτιδήποτε σημαντικό απαιτεί χρόνο και κόπο να «κτισθεί» αλλά πολύ εύκολα γκρεμίζεται.
Έκτοτε, το καΐκι «η ωραία Ελλάς» ταλαντεύεται διαρκώς μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας προσπαθώντας να βρει κατεύθυνση και σταθερή πορεία στο ευρωπαϊκό και στο παγκόσμιο σύμπαν δίχως πυξίδα και μάλιστα σε περίοδο μεγάλης ρευστότητας στον κόσμο και με τα γεωστρατηγικά παίγνια να δίνουν και να παίρνουν. Διότι η χώρα είχε πυξίδα και την έχασε. Είχε άξιους καπεταναίους και δεν τους διαθέτει πλέον. Πορεύεται, κυριολεκτικώς, στα τυφλά, χωρίς κανένα δικό της σχέδιο για το αύριο, για την ανεργία, για τους νέους που ξενιτεύονται, για την οικονομική της ανάπτυξη.
Από τις λιγοστές ωστόσο οάσεις εργατικότητας και σοβαρότητας σε θέσεις κλειδιά στα μετά τον Ιούνιο του 2012 κυβερνητικά σχήματα ήταν τα πρόσωπα που σχετίζονται με τον πρώην πρωθυπουργό Κώστα Σημίτη. Ο Βασίλης Ράπανος, ο Γιάννης Στουρνάρας και ο Γκίκας Χαρδούβελης υπήρξαν στενοί συνεργάτες και εξακολουθούν να είναι φίλοι του πρώην πρωθυπουργού. Κι αν η Ελλάδα δεν περιθωριοποιηθεί στα επόμενα χρόνια θα το οφείλει σε σημαντικό βαθμό στον Σημίτη και στους ανθρώπους του. Ήταν και παραμένουν η μόνη γέφυρα εμπιστοσύνης που μας επανασυνδέει με τους ευρωπαίους εταίρους και την οποία, για δικούς του λόγους, είχε φροντίσει να γκρεμίσει ο Γ. Παπανδρέου. Συνεπώς ο Κώστας Σημίτης δικαιούται περισσότερο από κάθε άλλον να γίνει ο 7ος Πρόεδρος της Τρίτης Ελληνικής Δημοκρατίας
Η επιβεβλημένη και αρμονική συνεργασία του Αντώνη Σαμαρά με τους ανθρώπους αυτούς ήταν και είναι προς όφελος της Ελλάδας και, παρά τις εκ Καλαμών συνήθειές του να «τακτοποιεί» συντοπίτες του κατά προτεραιότητα, μπορεί η ανοιχτόμυαλη αυτή πολιτική συμπεριφορά να καταγραφεί θετικά από την Ιστορία χωρίς ωστόσο η πρωθυπουργία του να αποτελεί κατ’ ανάγκην και την αρχή του Νέου Μεταπολιτευτικού Κύκλου.
Μελλοντικώς, πάντως, οι όποιες εξελίξεις θα καταδείξουν αν ο Νέος Μεταπολιτευτικός Κύκλος θα είναι ισότιμος, ισάξιος και ισόκυρος με τον απελθόντα ή αν θα πρόκειται για μια πιο λάϊτ εκδοχή. Ως εκ τούτου και οι ηγέτες που τον διαχειρίζονται σήμερα κι όσοι διοικήσουν αύριο και μεθαύριο τη χώρα θα κριθούν πέραν των άλλων και από το αν θα κατορθώσουν ή όχι στη διάρκειά του να θεμελιώσουν ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος, συμβατό με τα άλλα κράτη-μέλη ικανό να προσφέρει στους πολίτες του καλή εκπαίδευση, ασφάλεια και ευημερία σε συνθήκες κοινωνικής δικαιοσύνης.
Διότι όπως έλεγε και η απόφαση του Συνεδρίου της Νέας Δημοκρατίας στη Χαλκιδική (1979): “Το κόμμα μας αποβλέπει στην κοινωνική δικαιοσύνη. Πιστεύει ότι η δημοκρατία δεν μπορεί να εδραιωθεί και να λειτουργήσει ομαλά και αποδοτικά χωρίς αυτή. Όταν η κοινωνική δικαιοσύνη δεν επιτυγχάνεται στο πλαίσιο της δημοκρατίας κλονίζεται η εμπιστοσύνη του λαού στην ιδέα της δημοκρατίας και τότε κερδίζει έδαφος η προπαγάνδα των ολοκληρωτικών κινημάτων”.
Ο Δημήτρης Νούλας είναι Χημικός
