Το σχόλιο της Δευτέρας

«Tα γαλάζια σου γράμματα»...

Στα Τρίκαλα, στον «Μύλο των Ξωτικών», που επισκεφτήκαμε ξανά φέτος, είχαν μια ωραία ιδέα. Έβαλαν έναν άντρα, ντυμένο Θεσσαλό χωριάτη παλιάς εποχής, να αλέθει κόκκους σταριού σε παλιές παραδοσιακές μυλόπετρες. Ο τύπος αράδιαζε τους κόκκους πάνω στις συμπαγείς στρόγγυλες πέτρες, τις γύριζε με έναν αυτοσχέδιο μοχλό, άλεθε, κοσκίνιζε κι έπαιρνε από τη μια το αλεύρι, από την άλλη τα πίτουρα. Κάπως έτσι, οι μαθητές που κατακλύζουν και φέτος τον χώρο, έπαιρναν από τον παραδοσιακό αυτόν «μυλωνά» μια ιδέα για το πώς οι πρωτόγονοι άνθρωποι και γενικά οι παλιές κοινωνίες εξασφάλιζαν το καθημερινό τους ψωμί.

Πάλι καλά... Για παιδιά γεννημένα το 2010, γι’ αυτήν την... αχαρτογράφητη γενιά του «Τικ Τοκ», είναι χρήσιμα όλα αυτά τα βιωματικά εργαστήρια. Γιατί, όπως εξελίσσεται το πράγμα, δεν θέλει και πολύ να πιστέψουν ότι το αλεύρι παράγεται κι αυτό με μια εφαρμογή στο κινητό ή πως οι μυλόπετρες ενεργοποιούνται μέσω... WiFi. Που δεν αποκλείεται εδώ που τα λέμε.
Άτυχη γενιά κατά βάθος. Έχει στη διάθεσή της πολύ περισσότερη τεχνολογία απ’ αυτήν που χρειάζεται ή μπορεί να καταναλώσει. Θα δει, βέβαια, να θεραπεύονται ασθένειες ανίατες μέχρι σήμερα, θα ζήσει ίσως διαπλανητικά ταξίδια, θα γνωρίσει απίστευτες ταχύτητες στην επικοινωνία, αλλά, επιμένω, άτυχη. Οι επόμενες γενιές θα είναι τόσο πιεσμένες που θα ζουν μέσα σε μια διαρκή στενοχώρια, ένα αίσθημα άγχους και μόνιμης μελαγχολίας, δίχως να μπορούν να προσδιορίσουν την αιτία. Εν μέρει, το ζούμε κι εμείς. Ο χρόνος θα κυλάει ακόμα πιο γρήγορος κι αυτός, πυκνός, αγχωτικός και οι άνθρωποι δεν θα έχουν καν την πολυτέλεια να κοιτάξουν πίσω και να ασχοληθούν με το παρελθόν τους.
Τέτοιες σκέψεις έκανα χριστουγεννιάτικα, όταν διάβασα την είδηση πως... από το νέο έτος καταργούνται και τα... γραμματόσημα. Φυσιολογική εξέλιξη. Αναμενόμενη. Ποιος στέλνει γράμματα σήμερα; Ακόμη και η ΔΕΗ, ο ΟΤΕ και λοιπά «ευαγή ιδρύματα» σού κάνουν αποστολή στο κινητό. Ποιος κάθεται να συντάξει εκείνες τις φροντισμένες επιστολές, με το αυστηρά προσδιορισμένο τυπικό, σύμφωνα με το οποίο πρώτα ερωτάμε «για την καλή υγεία» του παραλήπτη της επιστολής και εν συνεχεία προβαίνουμε στην εξιστόρηση των όσων έχουμε να διηγηθούμε περί του προσώπου μας; Και στον επίλογο  -απαραιτήτως!- η διαβίβαση ευχών εις όλη την οικογένεια του παραλήπτη, διότι αυτό επιβάλλει η ευγένεια και το σαβουάρ βιβρ. Σας ασπάζομαι, ειλικρινά δικός σας...
Τεράστια η ιστορία της επιστολογραφίας... Καθόρισε τη μοίρα του πλανήτη, σημάδεψε ανθρώπους και ανθρώπους. Ο σκληρός και τραχύς Ναπολέων, στα διαλείμματα των μαχών, έγραφε τρυφερά γράμματα στην Ιωσηφίνα, όπως τόσοι και τόσοι διάσημοι εραστές. Είναι ο ξενιτεμένος μετανάστης στην Αμερική που γράφει πως είναι καλά στην υγεία του και καζάντισε, γι’ αυτό εσωκλείει μερικά δολάρια για να στηρίξει τη φτώχεια που έμεινε πίσω. Είναι ο στρατιώτης της Αλβανίας. Είναι γερός, λέει, και με τη βοήθεια της Παναγιάς - πού θα πάει;- στο τέλος θα τους πετάξουμε στη θάλασσα τους ρουφιάνους τους Ιταλιάνους. Είναι τα παλιά καρτ ποστάλ των ταξιδιών μας, οι ευχετήριες κάρτες των εορτών, «ευτυχές και αίσιον το νέον έτος»!
Γράμματα στη μάνα, γράμματα στην κοπελιά, γράμματα στον φίλο τον κολλητό, πάθη, καημοί και ελπίδες, νέα καλά, μα και τραγικά, όλα κλεισμένα μέσα σε έναν φάκελο...
Κι εγώ, σαν τα δικά σου «γαλάζια γράμματα», δεν πρόκειται να πάρω πια. Ταχυδρόμος στο σπίτι σπάνια πατάει. Μοναχά κοφτά, λακωνικά, SMS και μηνύματα στο Messenger μού έρχονται. Κλινκ κλινκ. Έχετε μήνυμα. Μου στέλνεις... τηλεγραφικά ευχές όταν γιορτάζω, «χρόνια πολλά, υγεία και ευτυχία εύχομαι», φίλοι μού στέλνουν μικρά χιουμοριστικά -μερικές φορές και... πονηρά- βιντεάκια, λες κι εγώ αυτό έχω ανάγκη, να βλέπω εικόνες και πάλι εικόνες σε έναν ατελείωτο χορό εναλλαγών της οθόνης.
Τα «γαλάζια σου γράμματα», αυτά που προσεκτικά τοποθετούσες σε κείνους τους όμορφους και συχνά αρωματισμένους φακέλους, θα τα κλείσω σε ένα βαλιτσάκι. Ποιος ξέρει, μπορεί σε βάθος χρόνου να αποκτήσουν μουσειακή αξία. Τα περίμενα κάποτε με τόση ανυπομονησία! Μετά, πέρασαν τα χρόνια, πέρασε κι ο έρωτας... Κι αν πέσουν στα χέρια κάποιου απόγονου μας, μπορεί και να μας χλευάζει. Για τον αστείο ρομαντισμό και την αφέλεια που είχαν οι κάποτε οι παππούδες του...
Οι φάκελοι αυτοί δεν έχουν, εννοείται, τα γραμματόσημά τους. Εκείνα τα πολύχρωμα μικρά χαρτάκια με τα αφιερώματα σε πρόσωπα, γεγονότα, επετείους, τα ξεκολλούσαμε αμέσως μόλις τα παίρναμε στα χέρια μας. Τοποθετούνταν με επιμέλεια... ιεροτελεστίας σε κείνα τα πολυτελή άλμπουμ και τα χαζεύαμε, τα καμαρώναμε για ώρες. Η ηδονή του συλλέκτη. Μέχρι που πηγαίναμε στο μικρό βιβλιοπωλείο της γειτονιάς και καταθέταμε το χαρτζιλίκι μας για ν’ αγοράσουμε συλλογές γραμματοσήμων. Posta Romana, Poste Italiane και στο καπάκι τα εγγλέζικα με τη φατσούλα της Ελισσάβετ που με καρτούν μάλλον έμοιαζε, παρά με μεγαλειοτάτη.
Όπως καταλαβαίνεις, είχαμε χρόνο τότε. Κυρίως, είχαμε την ηρεμία και την υπομονή που απαιτούν τέτοιου είδους ευγενικές και δημιουργικές ενασχολήσεις, όπως οι συλλογές πραγμάτων. Σήμερα, απλά δεν αφήνω το κινητό απ’ τα χέρια και αποβλακωμένος περνώ μ’ αυτό ώρες ολόκληρες. Δεν ξέρω αν φταίει αυτό που έχω γίνει τόσο νευρικός και ανυπόμονος.
Τα γράμματα που πια δεν γράφουμε, τα γραμματόσημα που πια δεν μαζεύουμε είναι μια από τις πολλές μικρές απώλειες της ζωής μας. Πώς να το εξηγήσεις αυτό στους σημερινούς που επικοινωνούν απανταχού της γης, μέσα σε δευτερόλεπτα. Ματαιοπονία. Κι έπειτα είναι και άδικο. Κάθε γενιά ζει την εποχή της με τα δικά της χαρακτηριστικά, γράφει τη δική της ιστορία.
Εμείς πάλι, σαν γνήσιοι νοσταλγοί, αναπολούμε εποχές, πρόσωπα και καταστάσεις και καταμετράμε τις απώλειές μας.
ΑΛΕΞΗΣ ΚΑΛΕΣΗΣ
[e-mail]