81 χρόνια της ΕΠΟΝ

Από τον Σερδένη Θανάση,

Πρόεδρο του παραρτήματος Λάρισας της ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ

Στις 23 Φλεβάρη 2024 συμπληρώνονται 81 χρόνια από την ίδρυση της ΕΠΟΝ.

Η δράση της θρυλικής ΕΠΟΝ διδάσκει και σήμερα τον λαό και τη νεολαία.
Ήταν το ξημέρωμα της 23ης Φλεβάρη 1943 όταν η σύσκεψη αντιπροσωπειών 10 νεολαιίστικων οργανώσεων συγκεντρώθηκαν σε συνθήκες βαθιάς παρανομίας στο σπιτάκι της οδού Δουκίσσης Πλακεντίας 3 στους Αμπελοκήπους. Μετά από πρόταση της Ομοσπονδίας Κομμουνιστικών Νεολαιών, της θρυλικής ΟΚΝΕ, που συμπληρώνονται φέτος 100 χρόνια από την ίδρυσή της, κατέληξαν στην απόφαση ίδρυσης της Ενιαίας Πανελλαδικής Οργάνωσης Νέων, της ένδοξης ΕΠΟΝ και υπέγραψαν την πράξη ίδρυσής της. Ήταν αποτέλεσμα και συνέχεια της ορμητικής ανάπτυξης του εργατικού-λαϊκού κινήματος ενάντια στον ναζί κατακτητή και τους ντόπιους συνεργάτες του, σε όλες τις περιοχές της χώρας, με καθοριστική τη συμμετοχή της εργατικής και σπουδάζουσας νεολαίας.
Η ΕΠΟΝ, έμελε να γράψει απαράμιλλες ηρωικές σελίδες στον αγώνα για την απελευθέρωση της πατρίδας από τον ναζί κατακτητή και, γενικότερα, στην αγωνιστική ιστορία του νεολαιίστικου κινήματος στη χώρα μας.
Στην πορεία του αγώνα συσπείρωσε περισσότερους από 600 χιλιάδες νέων κοριτσιών και αγοριών της πατρίδας μας.
Την αναγκαιότητα δημιουργίας, τότε, μιας νεολαιίστικης οργάνωσης όπου θα συσπειρώνεται, θα παλεύει και θα δρα η νεολαία στα πλαίσια του απελευθερωτικού αγώνα δίπλα στο ΕΑΜ, αποφάσισε το ΚΚΕ στη 2η Πανελλαδική του Συνδιάσκεψη, που συνήλθε το τελευταίο 10ήμερο του Δεκέμβρη 1942 και εξέτασε αναλυτικά τα προβλήματα του εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος. Η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη υπογράμμιζε ότι το Κόμμα πρέπει να βοηθήσει την Κομμουνιστική Νεολαία να παίξει καθοριστικό ρόλο σ’ αυτήν την προσπάθεια και να διαθέσει τις δυνάμεις της για την συγκρότηση της ενιαίας αυτής εθνικοαπελευθερωτικής οργάνωσης της νέας γενιάς.
Έτσι με πρωτοβουλία της ΟΚΝΕ, ιδρύθηκε στις 5 Φλεβάρη 1942 στην Αθήνα το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο Νέων (ΕΑΜΝ), στο οποίο συμμετείχαν εκτός από την ΟΚΝΕ, η «Φιλική Εταιρεία Νέων», η «Λεύτερη Νέα», η «Σοσιαλιστική Επαναστατική Πρωτοπορία Ελλάδας» και η «Δημοκρατική Ένωση Νέων». Στη συνέχεια έγινε σύσκεψη της ΚΕ του ΕΑΜ Νέων (14 Γενάρη 1943) και ακολούθησε η σύσκεψη (1η Φλεβάρη 1943) των καθοδηγήσεων της ΟΚΝΕ, της Λαϊκής Επαναστατικής Νεολαίας και της Σοσιαλιστικής Επαναστατικής Πρωτοπορίας Ελλάδας που προετοίμασαν την ίδρυση της ΕΠΟΝ.
Στο ιδρυτικό της ΕΠΟΝ, σχετικά με τους σκοπούς ίδρυσης και της δράσης της, αναφέρονται:
«α. Η εθνική απελευθέρωση με βάση την ακεραιότητα της Ελλάδας.
β. Η εξόντωση του φασισμού τώρα και στο μέλλον με οποιαδήποτε μορφή κι αν παρουσιαστεί. Αποκατάσταση της λαϊκής κυριαρχίας, έτσι που όλες οι εξουσίες ν’ απορρέουν από την κυρίαρχη θέληση του λαού.
γ. Η καταπολέμηση των ιμπεριαλιστικών πολέμων και η υπεράσπιση της ειρήνης, με βάση την αρχή της αυτοδιάθεσης και ειδικά της Βαλκανικής.
δ. Γενικά, καθορίζεται στο καταστατικό ότι η ΕΠΟΝ είναι οργάνωση εθνικοαπελευθερωτική, αντιφασιστική - προοδευτική, αντιπολεμική - φιλειρηνική.
ε. Αποφασίζεται, τέλος, η ίδρυση δημοσιογραφικού κεντρικού οργάνου με τίτλο: «Νέα Γενιά».
στ. ...Η Πανελλαδική σύσκεψη αποφασίζει την προσχώρηση της ΕΠΟΝ στο ΕΑΜ σαν εκπροσώπου της νέας γενιάς, με συμμετοχή αντιπροσώπου της στην ΚΕ του ΕΑΜ».
Μ’ αυτούς τους σκοπούς η ΕΠΟΝ ενέπνευσε και δίδαξε στη νεολαία της πατρίδας μας να αντιμετωπίσει ατρόμητη το φασισμό και την κατοχική εγκληματική βία.
Σε 35.000 ανέρχονται οι ανταρτοΕΠΟΝίτες που αγωνίστηκαν στον ΕΛΑΣ και 36.000 αγωνίστηκαν στον ΕΛΑΣ των πόλεων, στον εφεδρικό ΕΛΑΣ και στα Έμπεδα. Σε 1.300 υπολογίζονται οι ανταρτοΕΠΟΝίτες που έπεσαν στα πεδία των μαχών , ενώ άγνωστος παραμένει ο αριθμός αυτών που έπεσαν στις διαδηλώσεις και κινητοποιήσεις στις πόλεις, που εκτελέστηκαν, είτε πέθαναν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης ή πιάστηκαν, βασανίστηκαν και πέθαναν από τις αρχές κατοχής και τα όργανά τους.
Τεράστια, ήταν η προσφορά της ΕΠΟΝίτικης Νεολαίας στους τομείς της Μόρφωσης και του Πολιτισμού εμπνέοντας τη νεολαία μας.
Με την ίδρυσή της, η ΕΠΟΝ, μαζί με τον λαό μας, έδωσε μια απ’ τις μεγαλύτερες και σημαντικότερες μάχες που έμεινε στην Ιστορία.
Πρόκειται για τη ματαίωση της πολιτικής επιστράτευσης που επιχείρησαν να υλοποιήσουν οι χιτλερικοί με τους ντόπιους δωσίλογους και συνεργάτες τους, στις 5 Μάρτη 1943. Επίσης, τεράστια ήταν η συμβολή της ΕΠΟΝ στην αποτροπή της καθόδου των Βουλγάρων φασιστών στην Ελληνική Μακεδονία, συμμετέχοντας στα τεράστια συλλαλητήρια, ιδιαίτερα στη Θεσσαλονίκη και την Αθήνα στις 22 Ιούλη 1943, όπου πήραν μέρος εκατοντάδες χιλιάδες λαού και νεολαίας.
Σύμβολο του αγώνα αυτού υπήρξαν η Παναγιώτα Σταθοπούλου, που έπεσε ανεμίζοντας την ελληνική σημαία μπροστά στο τανκ των ναζί, η Κούλα Λίλη που σκαρφάλωσε στο τανκ και χτύπησε τον τανκίστα ναζί στο πρόσωπο, όπως και τα άλλα πρώτα θύματα των ΕΠΟΝιτών: Μ. Καλοζύμη, Θ. Χατζηθωμά, σπουδαστή, και της φοιτήτριας Αντωνιάδου.
Στη Λάρισα οι Γερμανοί εκτέλεσαν στο Αντιαεροπορικό τον Μάρτη του 1944 την ΕΠΟΝίτισσα Δήμητρα Τσάτσου, μετά την απελευθέρωση από τους Γερμανούς είχαμε τον πρώτο νεκρό ΕΠΟΝίτη Αχίλλεα Δενδραμή, από το μεταβαρκιζιανό κράτος, ακολούθησαν οι δολοφονίες του Αγισήλαου (Σίλα) Λουλέ, του γραμματέα της ΕΠΟΝ Ακη Μπάτζιο, του Βλαδίμηρου Κωστίμπα 17 χρονών κ.ά.
Με το σύνθημα: «πολεμάμε και τραγουδάμε, πολεμάμε και μαθαίνουμε» ο ΕΠΟΝίτης και η ΕΠΟΝίτισσα, έχοντας το βλέμμα καρφωμένο σε ένα καλύτερο αύριο, πάλευαν μέσα στις πιο αντίξοες συνθήκες, ζώντας ολόπλευρα την ομορφιά του ανυποχώρητου αγώνα, της ανυπότακτης ζωής.
Η ΕΠΟΝ οργάνωσε και καθοδήγησε το παιδικό κίνημα που έμεινε γνωστό στην ιστορία με το όνομα «ΑΕΤΟΠΟΥΛΑ». Συμμετείχαν παιδιά ως 15 χρονών, που είχαν τη δική τους ξεχωριστή συμβολή στον απελευθερωτικό αγώνα, βοηθώντας και ενισχύοντας με πολλούς τρόπους τη δράση των ανταρτών του ΕΛΑΣ και το ΕΑΜ.
Το δικαίωμα να ψηφίζουν οι νεολαίοι από τα 18 τους χρόνια, το κέρδισαν με τη συμβολή της ΕΠΟΝ.
Το παράρτημα Λάρισας της ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ τιμά το μεγαλειώδες έργο και την προσφορά της ΕΠΟΝ στην ελληνική νεολαία και στην απελευθέρωση της Ελλάδας από τον φασιστικό ζυγό.
Τιμάμε την πολύπλευρη προσφορά της στη διαπαιδαγώγηση της ελληνικής νεολαίας μας, με τις αξίες του αγώνα για ένα καλύτερο μέλλον.
Η 81η Επέτειος της ΕΠΟΝ βρίσκει τη χώρα μας χωμένη μέχρι τα μπούνια στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο στην Ουκρανία, στη βοήθεια του κράτος δολοφόνο Ισραήλ, σε βάρος των Παλαιστινίων. Με ευθύνη της κυβέρνησης της ΝΔ, σε σύμπνοια με τα άλλα αστικά κόμματα, η χώρα μας έχει μετατραπεί σε μια απέραντη αμερικανο-ΝΑΤΟϊκή βάση και ορμητήριο για την ιμπεριαλιστική επέμβαση. Η απόφαση της κυβέρνησης να συντονίσει τον πόλεμο στην Ερυθρά Θάλασσα από το στρατηγείο της Λάρισας, η χώρα μας γίνεται στόχος με τεράστιους κινδύνους για τον λαό μας.
Την ίδια ώρα ο λαός μας, όπως και άλλοι λαοί πληρώνουν βαρύ τίμημα με την ακρίβεια, την αύξηση του πληθωρισμού και την ενεργειακή φτώχεια, που έρχονται να προστεθούν στα άλλα βάρβαρα αντιλαϊκά μέτρα της κυβέρνησης και της ΕΕ, τη μείωση μισθών και συντάξεων και την υπερφορολόγηση των λαϊκών εισοδημάτων, την κατάργηση εργατικών- λαϊκών δικαιωμάτων κ.λπ.
Μπροστά σ’ αυτήν τη ζοφερή πραγματικότητα, η πείρα των αγώνων της θρυλικής ΕΠΟΝ διδάσκει πως, όπως και τότε, έτσι και σήμερα ο λαός και η νεολαία μας με την καθοδήγηση του τιμημένου ΚΚΕ και της νεολαίας του, της ΚΝΕ, μπορεί να ανατρέψει τους αρνητικούς συσχετισμούς δυνάμεων και να οικοδομήσει το δικό της ευτυχισμένο μέλλον.