100 χρόνια από τη σημαδεμένη Πρωτομαγιά του 1924

* Από τον κ. Άγγελο Σίμο, μέλος της Τομεακής Επιτροπής Λάρισας του ΚΚΕ
Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Παρά την επικράτηση αντιμοναρχικών συνθημάτων και διαφόρων αστικών εκσυγχρονισμών που κατέληξαν στην έκπτωση της μοναρχίας, η στάση των κυβερνήσεων απέναντι στο εργατικό κίνημα και το νεαρό ΣΕΚΕ - ΚΚΕ ήταν σκληρή. Στις 21 Αυγούστου 1923 η κυβέρνηση (πρωθυπουργός Στυλιανός Γονατάς, υπουργός Εσωτερικών Γεώργιος Παπανδρέου) διέταξε τη σφαγή των εργατών στο Πασαλιμάνι, με αποτέλεσμα τον θάνατο 11 εργατών και τον τραυματισμό άλλων 50.

Στις 25 Μαρτίου 1924 έγινε η ανακήρυξη της αβασίλευτης δημοκρατίας. Η πολιτική απέναντι στην εργατική τάξη και στο συνδικαλιστικό της κίνημα παρέμεινε η σκληρή καταστολή.
Στο πλαίσιο αυτής της πολιτικής απαγορεύτηκε και ο εορτασμός της Εργατικής Πρωτομαγιάς στο κέντρο της Αθήνας και του Πειραιά και άλλων πόλεων. Η κυβέρνηση όριζε πως ο γιορτασμός έπρεπε να γίνει έξω από τις πόλεις στους αγρούς. Ειδικά στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη η κυβέρνηση Αλέξανδρου Παπαναστασίου ήθελε να μετατρέψει την Πρωτομαγιά σε εθνική γιορτή, με γιορτασμούς για την έλευση της αβασίλευτης δημοκρατίας. Την ημέρα της Πρωτομαγιάς διάλεξε η κυβέρνηση να τη μετατρέψει σε κρατική γιορτή - ένας λόγος παραπάνω να μη χωράει ο ταξικός γιορτασμός της Πρωτομαγιάς ο διεθνισμός των εργατών, που έβλεπαν πως στη Ρωσία το 1917 οι εργάτες είχαν ξεσκλαβωθεί από την εξουσία του κεφαλαίου.
Στις 27 Απριλίου σε άρθρο με τίτλο «Έπεσεν η λεοντή» ο «Ριζοσπάστης» επισήμανε πως ίδιες αποφάσεις απαγόρευσης είχαν λάβει και τα υπουργικά συμβούλια του παρελθόντος του Βενιζέλου και τον βασιλιά Γούναρη, με το πρόσχημα της εμπόλεμης κατάστασης και του στρατιωτικού νόμου.
Παρά τις απαγορεύσεις, το Εργατικό Κέντρο Αθήνας σε έκτακτη συνεδρίαση του Δ.Σ. με συμμετοχή και άλλων συνδικαλισμένων εργατών κάλεσε σε συγκέντρωση έξω από τα γραφεία του στην πλατεία Δημοτικού Θεάτρου. Το ίδιο έκανε και η ΓΣΕΕ, οι Ομοσπονδίες και τα Εργατικά Κέντρα.
Η κεντρική Οργανωτική Επιτροπή της Πρωτομαγιάς έγραφε: «Δε δίνει ψωμί με τα παρακάλια η αστική τάξη στους σκλάβους της που το φκιάνουνε. Καταχτάμε τα δίκαιά μας με την πάλη, σύντροφοι, με τον αμείλικτο αγώνα.
Ενωμένοι όλοι σε μια παράταξη, σε πυκνές φάλαγγες, πρέπει να βγούμε στους δρόμους την Πρωτομαγιά. Ας νιώσουν οι εκμεταλλευτές μας τη δύναμη του γίγαντα που τον κρατούν δεμένο με τις αλυσίδες της οικονομικής και πολιτικής σκλαβιάς» («Ριζοσπάστης», 30.04.1924).
Εκεί συγκεντρώθηκε πλήθος εργαζομένων, από τις 9 το πρωί της Πέμπτης 1 Μαΐου, ενώ κατά τις 10 εμφανίστηκαν δυνάμεις του στρατού και δόθηκε διαταγή να διαλυθεί η συγκέντρωση.
Οι συγκεντρωμένοι εργατοϋπάλληλοι άρχισαν να τραγουδούν τον «Ύμνο της Διεθνούς» και να φωνάζουν συνθήματα ταξικά και αντικυβερνητικά.
Οι δυνάμεις καταστολής επιτέθηκαν άγρια. Η επίθεση ξεκίνησε με αντλίες νερού και ακολούθησαν πυροβολισμοί και επέλαση έφιππων χωροφυλάκων. Συγκέντρωση έγινε και στον Πειραιά, που επίσης χτυπήθηκε με δολοφονική αγριότητα.
Έγιναν πολλές συλλήψεις, ξυλοδαρμοί και απάνθρωπη μεταχείριση στους κρατούμενους εργάτες και εργάτριες. Πολλοί τραυματίες μεταφέρθηκαν στο «Πολιτικό Νοσοκομείο» και την «Πολυκλινική», μεταξύ των οποίων καταγράφηκαν 13 βαριά χτυπημένοι, όπως οι νεολαίοι κομμουνιστές Τάκης Φίτσιος και Σωτήρης Παρασκευαΐδης, που τελικά πέθανε την επόμενη μέρα. Ο 24χρονος Σωτήρης Παρασκευαΐδης, μέλος της ΟΚΝΕ και του Σωματείου Τεχνιτών Ζαχαροπλαστών της Αθήνας, που είχε τρυπηθεί με ξιφολόγχη στο κεφάλι έχασε τη μάχη για τη ζωή.
Μετά τη δολοφονία, η κυβέρνηση φοβούμενη την εργατική κατακραυγή επιχείρησε να κρύψει την κομμουνιστική ταυτότητα του δολοφονηθέντος και να αποτρέψει την κηδεία του με μορφή εργατικής εκδήλωσης διαμαρτυρίας. Παρουσίασε τον Σωτ. Παρασκευαΐδη ως περαστικό που σκοτώθηκε κατά λάθος και εκβιαστικά απέσπασε τη συναίνεση του πατέρα του στην παράδοση της σορού του και κατάφερε να ταφεί κρυφά. Το γεγονός αποκαλύπτει το παρακάτω δημοσίευμα του «Ριζοσπάστη» της 4/5/1924.
«Στις 7 Μάη, ο «Ριζοσπάστης» δημοσίευσε μια συγκλονιστική επιστολή του πατέρα του θύματος, Χρυσόστομου, όπου αποκαλύπτονταν οι εκβιασμοί των κρατικών αρχών: «1) Ο Σωτήρης μου ήταν γραμμένος στην Ένωση Παλαιών Πολεμιστών και στην Κομμουνιστική Νεολαία Αθηνών. 2) Δεν πέθανε περαστικός τάχα και κατά τύχη, όπως θέλησαν να πούνε, αλλά υπέστη επίθεση και έφερε τραύματα ως αναφέρει η ιατροδικαστική έκθεση αγωνιζόμενος στην πρώτη γραμμή.
3) Δεν φταίω καθόλου εγώ αν ο Σωτήρης μου, ο δολοφονημένος, θάφτηκε «εν κρυπτώ και παραβύστω» όπως γράφετε, άκλαυτος και αφίλητος από τη μεγάλη εργατική οικογένεια της οποίας ήτο μέλος.
4) Εγώ μέσα στην παραζάλη μου και μέσα στον πόνο του ξαφνικού θανάτου του γιου μου δεν ήξερα καλά-καλά τι ήθελαν οι κύριοι (ο μάστορής του, κάποιος ζαχαροπλάστης και ακόμα άλλοι δύο) που καταχρώμενοι της ψυχολογικής μου καταστάσεως επήραν το νεκρό του γιου μου, ενώ είχε έρθει και ο αστυνόμος με 10 χωροφύλακας.
5) Εγώ είχα και δύο άλλα παιδιά ακόμα σκοτωμένα στον πόλεμο, τον Γιάννη που σκοτώθηκε στη Θράκη και τον Μανώλη που βρήκε έναν φρικτό πνιγμό μέσα στο πολεμικό καράβι έξω απ’ την Καλαμάτα και
6) Ευχαριστώ τη Γενική Συνομοσπονδία, την Κομμουνιστική Νεολαία και όλη την Εργατική Τάξη για την τόση αγάπη και εκτίμηση που δείξανε στο παιδί μου. Είθε η ακούσια εκ μέρους μου πράξις την οποία καταγγέλλω να μη βαρύνει στην αιώνια τιμημένη μνήμη ενός μάρτυρος της εργατικής ιδέας, του αδικοσκοτωμένου Σωτήρη μου».
Ο Σωτήρης Παρασκευαΐδης είναι ο πρώτος νεκρός σε συγκέντρωση της Πρωτομαγιάς για τον 20ό αιώνα, καθώς και στον προηγούμενο αιώνα στην 1η Μάη 1894, όταν έγινε ο πρώτος μαζικός εργατικός εορτασμός, έχουμε τον θάνατο του νεαρού σοσιαλιστή Διονύση Μάργαρη.
Στα χρόνια που ακολούθησαν το 1924 θα προστεθούν οι νεκροί του Μάη 1936, οι 200 της Καισαριανής και πολλοί άλλοι που εκτελέστηκαν - δολοφονήθηκαν την ίδια μέρα από τους Ναζί και κυρίως από τα Τάγματα Ασφαλείας, σε εφαρμογή αντιποίνων.
Ο Σωτήρης Παρασκευαΐδης αντιπροσωπεύει εκείνους που «έπεσαν για τη ζωή», λόγω της κρατικής καταστολής στην περίοδο του μεσοπολέμου, σε καθεστώς αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, που ως δικτατορία του κεφαλαίου επίσης τρομοκρατεί, δολοφονεί και καταστέλλει, όταν νιώθει πως δεν επαρκεί η ενσωμάτωση για να μπορεί να διασφαλίσει την ένταση της εκμετάλλευσης.
Η Πρωτομαγιά, μέρα απεργίας και επιθεώρησης της δύναμης των εργατών, διδάσκει και εμπνέει πως καμία δύναμη δεν μπορεί να καταστείλει την ταξική πάλη που πάντα σιγοκαίει σαν υπόγεια φωτιά και στις κρίσιμες καμπές της Ιστορίας ξεσπάει σαν ηφαίστειο.