Η παρουσίαση του βιβλίου γίνεται με πρωτοβουλία της Αντιδημαρχίας Παιδείας και Νεολαίας, του Συνδέσμου Φιλολόγων Λάρισας και των εκδόσεων του περιοδικού «Θράκα».
Στο περιθώριο της παρουσίασης του βιβλίου, την περασμένη Κυριακή στην ιδιαίτερη πατρίδα του, τον Τύρναβο, ο κ. Θωμάς Ψύρρας μίλησε στην «Ε» για το νέο του έργο.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Στον Κώστα Τσόλα
* Κύριε Ψύρρα, την Πέμπτη (σήμερα) παρουσιάζετε στο «Χατζηγιάννειο» το νέο σας βιβλίο που έχει ως θέμα την τύχη της ποίησης στις περιοχές που κατέχει το ISIS. Γιατί ασχοληθήκατε με ένα τέτοιο «περίεργο»θέμα;
- Από το 2012 και μετά ο δυτικός κόσμος γνώρισε το ISIS μέσα από τα προπαγανδιστικά βίντεο της οργάνωσης με τους αποκεφαλισμούς και τις πληροφορίες που έφταναν για καταστροφές αρχαιοτήτων και μνημείων και για πράξεις ακραίας βίας. Το βιβλίο γεννήθηκε αρχικά από μια πρώτη απορία: Πώς ήταν δυνατό να συμβαίνουν όλα αυτά τον 21ο αιώνα; Κι από μια δεύτερη απορία: Οι ευαίσθητοι άνθρωποι -όπως κατά τεκμήριο είναι οι ποιητές- πώς βιώνουν την κατάσταση στις επικράτειες του ISIS; Από την προσπάθεια να απαντηθούν αυτά τα δύο εναρκτικά ερωτήματα προέκυψε το βιβλίο «Η τύχη της Ποίησης στο Φανταστικό Χαλιφάτο».
* Τελικά είναι ένα βιβλίο που αφορά την πολιτική ή τη λογοτεχνία;
- Το βιβλίο αποτελείται από δύο -εκ πρώτης όψεως - αντιφατικά μεταξύ τους μέρη:
α) Μια σχετικά εκτεταμένη μελέτη, στην οποία παρουσιάζεται η εδραίωση του ISIS, οι αναθεωρήσεις των στόχων του και η παραγωγή μιας στρατευμένης ποίησης που επιδιώκει την ανύψωση του φρονήματος των μαχητών και τον προσηλυτισμό νέων μαχητών στις γραμμές του, και
β) Μια ανθολόγηση ποιημάτων οκτώ ποιητών (οι περισσότεροι πια πρόσφυγες) οι οποίοι μέσα από το έργο τους αγωνίζονται να αρθρώσουν ένα ανθρωπιστικό ποιητικό λόγο ενάντια στη βία, την τρομοκρατία και την καταστροφή των πατρίδων τους.
Συνεπώς πρόκειται για ένα βιβλίο που είναι ταυτόχρονα πολιτικό, με την ευρεία έννοια του όρου και λογοτεχνικό.
Θα μπορούσα να το χαρακτηρίσω στο ένα μέρος του ως «γραμματολογία του φανατισμού» και στο άλλο μέρος του ως μικρό ανθολόγιο μιας υψηλού επιπέδου ποίησης η οποία δημιουργείται εκεί όπου ο πόνος δεν καταφέρνει να σβήσει την ελπίδα.
* Τι αποκομίζει ο Έλληνας αναγνώστης από τη μελέτη του νέου σας βιβλίου;
- Ο Έλληνας αναγνώστης έχει μια ασαφή κι εντελώς αποσπασματική αντίληψη για όσα συμβαίνουν στη Μέση Ανατολή. Όσο κι αν συγκινείται από την τρομοκρατική επίθεση στο Μπατακλάν, ή αντιμετωπίζει το προσφυγικό ως σοβαρό «εσωτερικό» πρόβλημα, νομίζω ότι δεν έχει κατανοήσει ούτε την πολυπλοκότητα ούτε τις συνέπειες των όσων συντελούνται στη Μέση Ανατολή. Ούτε αντιλαμβάνεται πόσο πολύ μπορούν τα γεγονότα εκεί να επηρεάζουν τη ζωή εδώ και στον δυτικό κόσμο, σήμερα και κυρίως αύριο.
Το βιβλίο λοιπόν στο πρώτο μέρος, παρέχει μια συνοπτική και οργανωμένη, κατά το δυνατόν, γνώση των όσων συντελούνται. Εκτός όμως από τον καθαρά γνωστικό ή πληροφοριακό στόχο, το βιβλίο -επειδή ακριβώς δεν είναι μια γεωπολιτική ή μια στρατηγική μελέτη αλλά μελέτη για τη χρήση της Ποίησης - διευκολύνει την κατανόηση της ιδεολογίας και της νοοτροπίας των τζιχαντιστών του ISIS. Γιατί η παραγωγή, έστω και στρατευμένης ποίησης, διευκολύνει την κατανόηση και την επίγνωση του φαινομένου. Και έχουμε άμεση ανάγκη να κατανοήσουμε τη νοοτροπία και τα ιδεολογήματα με τα οποία τρέφονται οι προσήλυτοι του ISIS.
Ταυτόχρονα στο δεύτερο μέρος που περιέχει τα ανθολογημένα ποιήματα, ο αναγνώστης έρχεται σε επαφή όχι μόνο με ποιήματα υψηλής αισθητικής αξίας, τονίζω το υψηλής, ενός πολιτισμού που ξεκληρίζεται ανηλεώς από τους φανατικούς, αλλά μπορεί να κατανοήσει τα γεγονότα όπως τα βιώνουν οι άνθρωποι που αναγκάζονται να αναζητούν τη σωτηρία μέσα σε μια λαστιχένια βάρκα στο μέσο της Μεσογείου.
Νιώθω ότι το βιβλίο είναι μια μικρή, ελάχιστη συνεισφορά στα πάθη αυτών των ανθρώπων.
Βέβαια η ανθολόγηση δεν έγινε με «συναισθηματικά» κριτήρια. Άλλωστε κάτι τέτοιο θα έμοιαζε με πλειοδοσία ευαισθησίας εκεί που δεν υπάρχουν λέξεις να περιγράψουν τα ανθρώπινα πάθη. Η ανθολόγηση έγινε αυστηρά με κριτήρια λογοτεχνικής αξίας και με βάση την αντιπροσωπευτικότητα των φωνών έτσι ώστε να καλυφθούν αρκετές «επικράτειες» όπου μαίνεται ο πόλεμος ή σωστότερα «οι πόλεμοι».
* Μετά από αυτή την έκδοση τι άλλο έχουμε να περιμένουμε;
- Επίκειται η έκδοση ενός βιβλίου με τίτλο «Πάνω -Κάτω, κείμενα έκτακτης ανάγκης» που περιλαμβάνει πολιτικά κείμενα της περιόδου 2012-2014. Αυτό βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο τυπογραφείο. Και ακολουθεί η έκδοση μιας συλλογής διηγημάτων, την υπολογίζω να εκδοθεί από το Μεταίχμιο κατά το Πάσχα, καλά να είμαστε ως τότε. Μετά τα πολιτικά και τις μεταφράσεις καιρός είναι να γυρίσω στη δημιουργική λογοτεχνία!..
