καταγράφει συνεχώς ανοδική προοπτική ανεβάζοντας κάθε τόσο τον πήχυ και περνώντας πάντα από πάνω.
Ο λόγος για τη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του Γενικού Νοσοκομείου Λάρισας που οργανώνει αύριο στο αμφιθέατρο του νοσοκομείου μια εκδήλωση ιστορικής μνήμης αλλά και αναπτυξιακής προοπτικής και οριοθέτησης νέων στόχων.
«Ψυχή» της Εντατικής Νοσηλείας και της Ειδικής Φροντίδας στη Λάρισα, ο διευθυντής της ΜΕΘ, της ΜΑΦ και της Ιατρικής Υπηρεσίας του ΓΝΛ δρ. Απόστολος Κομνός. Διευθυντής της Μονάδας από την πρώτη μέρα λειτουργίας της μέχρι σήμερα, ο κορυφαίος αναισθησιολόγος-εντατικολόγος, ένα από τα σημαντικότερα πρόσωπα του επιστημονικού χάρτη της περιοχής μας, μιλάει σήμερα στην «Ε». Ο γεννημένος στον Βόλο, αλλά πολιτογραφημένος πια Λαρισαίος μιλάει από καρδιάς για το χθες, το σήμερα και το αύριο της εντατικής νοσηλείας, αλλά και της ιατρικής επιστήμης στη Λάρισα και στην ευρύτερη περιοχή αποκαλύπτοντας τον επόμενο στόχο του ίδιου και των συνεργατών του, που είναι η δημιουργία Μονάδας Εγκεφαλικών Επεισοδίων, καθώς όπως με περισσή υπερηφάνεια δηλώνει "αυτή τη στιγμή το νοσοκομείο μας είναι πρώτο πανελληνίως σε θρομβολύσεις εγκεφαλικών επεισοδίων με 144 μέχρι σήμερα, όταν το δεύτερο νοσοκομείο της σχετικής κλίμακας έχει 89..."
* Κύριε Κομνέ, ένας από τους χιλιάδες ασθενείς σας που κέρδισε μια δύσκολη μάχη για τη ζωή του, μετά τη νοσηλεία του στη μονάδα σας μου είχε πει κάποτε: «Ο Κομνός; Ένα στάδιο πριν τον Ύψιστο. Ή μάλλον, ο θυρωρός που σου απαγορεύει να Τον συναντήσεις πρόωρα!». Τι λέτε;
-Καλοσύνη του, αλλά υπερβολή βέβαια! Η αλήθεια είναι πάντως πως σε όλη την επιστημονική και επαγγελματική μου διαδρομή έχω πάντα ως στάση ζωής και εργασίας το αυτονόητο: «Πριν και πάνω απ΄ όλα ο ασθενής και οι ανάγκες του». Όταν είσαι αφοσιωμένος στο λειτούργημα του Ιπποκράτη, κανένα άλλο συμφέρον δεν προηγείται πέρα από αυτό του αρρώστου. Και γι’ αυτό συγκρούστηκα και θα συγκρουστώ και πάλι όποτε χρειαστεί, και με διοικητές και υπουργούς, που από τυπολατρεία και ευθυνοφοβία κυρίως, και όχι βέβαια προς Θεού από έλλειψη ανθρωπιάς, δίσταζαν να πάρουν σύντομα μια κρίσιμη και καθοριστική απόφαση.
* Είκοσι χρόνια ΜΕΘ λοιπόν. Πώς ξεκίνησε η πορεία;
-Ήρθα με όρεξη και συγκεκριμένο σχέδιο δράσης μετά την ολοκλήρωση της ειδικότητάς μου και της εξειδίκευσης στην Εντατική και Επείγουσα Ιατρική σε νοσοκομεία του Βερολίνου. Η Ελλάδα ήταν ακόμη τότε ελκυστικός προορισμός για τους ανθρώπους της γενιάς μου που επέστρεφαν με τίτλους και διακρίσεις στον τόπο μας για να ανοίξουμε νέους δρόμους στις επιστήμες και στη ζωή. Δεν φαντάζεστε την ικανοποίηση όταν λειτουργήσαμε για πρώτη φορά την Εντατική στο «Κουτλιμπάνειο» Νοσοκομείο Λάρισας. Είκοσι χρόνια σαν να μην πέρασε μια μέρα. Κάθε μέρα νέοι στόχοι, οράματα, επιμονή αλλά και υπομονή. Με πίστη σε όλους τους συνεργάτες. Στην ομάδα μας. Εξοπλισμός, γιατροί και νοσηλευτές, μέτρηση των δεικτών αποτελεσματικότητας, μια καθημερινή σύγκρουση πρώτα με τον εαυτό μας και τις αδυναμίες μας, ώστε να είμαστε αντάξιοι της αποστολής μας.
Αισθάνομαι συχνά, πρέπει να σας πω, ότι στερώ χρόνο από τη σύζυγό μου Μαρέλλα και τους γιους μου Άγγελο και Γιώργο με τόσες εργατοώρες που αφιερώνω στη δουλειά μου. Νιώθω συχνά τύψεις, παρά την αμέριστη στήριξή τους σε ό,τι κάνω...
* Μιλάτε σε πρώτο πληθυντικό, δίνοντας έμφαση σε έννοιες όπως συλλογική εργασία, λειτουργία ομάδας, αλληλεγγύη. Είναι ίσως το μυστικό της επιτυχούς και ανοδικής πορείας της μονάδας σας;
-Προφανώς! Η μεθοδολογία της διαβούλευσης πάνω στο περιστατικό, ο φωτισμός κάθε παραμέτρου μπροστά στο πρόβλημα, η ανάδειξη και αξιολόγηση κάθε case study που ανοίγει νέους δρόμους ακόμα και σε μας τους ίδιους, όλα αυτά είναι τα μυστικά της λειτουργίας μιας επιτυχημένης ομάδας. Είμαι αληθινά υπερήφανος όλα αυτά τα χρόνια για τον επαγγελματισμό και το ήθος όλου του προσωπικού μας. Γιατροί, νοσηλευτές, βοηθητικό προσωπικό, σε διακριτούς ρόλους αλλά και σε μια υποδειγματική συλλογικότητα. Κανείς δεν είναι τόσο ισχυρός ώστε να μπορεί μόνος, αλλά και κανείς δεν είναι περιττός ώστε να τον στερηθούμε. Και να σας πω και τούτο: Η ίδρυση και λειτουργία του Συλλόγου Φίλων ΜΕΘ με πρόσωπα που ξεπήδησαν από τα σπλάχνα μας, ως εργαζόμενοι ή πρώην ασθενείς, αλλά και άλλα καταξιωμένα πρόσωπα της τοπικής μας κοινωνίας που συμμετέχουν στην προσπάθεια, είναι μια τρανταχτή απόδειξη για το brand name της Μονάδας και την απήχησή της στην κοινωνία.
* Έτσι λοιπόν άνοιξε και η ΜΑΦ. «Γιοφύρι της Άρτας» φάνταζε κάποτε και γραφόταν σχετικά στον Τύπο. Όμως τελικά η αίσθηση είναι ότι ο τιτάνιος αγώνας σας για την ολοκλήρωση του έργου έπεισε τους ανθρώπους της τοπικής και κεντρικής εξουσίας να κλείσουν αυτό το έργο πνοής. Είχατε επιμονή, επιχειρήματα και σχέδιο λέει η κοινή γνώμη…
-Και αρκετά ευήκοα ώτα, να συμπληρώσω εγώ! Ο νομάρχης τότε Λουκάς Κατσαρός και ο ΥΠΕάρχης Ντίνος Κόκκινος που ξεκίνησαν το έργο. Ο διοικητής Κώστας Καραμπάτσας που με τους υπουργούς Ανδρέα Λοβέρδο και Φίλιππο Σαχινίδη επανεκκίνησαν και ολοκλήρωσαν το έργο όταν όλα έδειχναν βαλτωμένα και δυσκίνητα! Ο διοικητής Θανάσης Μητσιός στη συνέχεια, ο συνάδελφος ιατρός βουλευτής Χρήστος Κέλλας, ο περιφερειάρχης Κώστας Αγοραστός με τον εξοπλισμό μέσω ΕΣΠΑ, ο ΥΠΕάρχης Νέστορας Αντωνίου και ο δήμαρχος Απόστολος Καλογιάννης που με τις ενέργειές τους βοήθησαν στη στελέχωσή της. Ο αείμνηστος επικεφαλής της Τεχνικής Υπηρεσίας Θανάσης Παπακωνσταντίνου, ο διάδοχός του Χάρης Αποστολίδης, η προϊσταμένη Οικονομικού Κατερίνα Φιλίππου, η οικονομολόγος Υγείας Λήδα Τζαχάνη, με την επιστημονική τους κατάρτιση συντέλεσαν στην ολοκλήρωσή της. Αλλά και όλο το Ιατρικό, Νοσηλευτικό και Διοικητικό προσωπικό που άοκνα βοήθησε και βοηθά στη λειτουργία της. Το κέρδος είναι ότι έχουμε σήμερα 16 ειδικές κλίνες εντατικής και αυξημένης φροντίδας νοσηλείας στο νοσοκομείο μας, με τεράστια ανακούφιση στο θέμα των διακομιδών των ασθενών σε επίπεδο Θεσσαλίας.
* Και με εντυπωσιακά και ορατά αποτελέσματα όπως κατά καιρούς εμφανίζονται στη δημοσιότητα…
-Κοιτάξτε, αυτή τη στιγμή το νοσοκομείο μας, μετά από 12 χρόνια συστηματικής ενασχόλησης, είναι πρώτο πανελληνίως σε θρομβολύσεις εγκεφαλικών επεισοδίων με 144 μέχρι σήμερα, όταν το δεύτερο νοσοκομείο της σχετικής κλίμακας έχει 89 σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Μαΐου. Η θρομβόλυση είναι μια εξειδικευμένη και αποτελεσματική θεραπευτική μέθοδος για την άμεση αντιμετώπιση των ισχαιμικών εγκεφαλικών επεισοδίων. Την εφαρμόζουμε ευρύτατα στη Μονάδα μας και τα σχετικά ευρήματα καταγράφονται σε ειδικά δημιουργημένη βάση δεδομένων στο διακεκριμένο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Στοκχόλμης Karolinska, με το οποίο και συνεργαζόμαστε.
Τα αποτελέσματα αυτά τα παρουσιάσαμε τα τελευταία χρόνια σε συνέδρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Οι εργασίες αυτές μάλιστα βραβεύτηκαν δύο φορές. Μπορώ επιπλέον να σας αποκαλύψω τον επόμενο μεγάλο στόχο μας που είναι η δημιουργία Μονάδας Εγκεφαλικών Επεισοδίων σε συνεργασία με την Πανεπιστημιακή Νευρολογική Κλινική υπό τον καθηγητή κ. Γιώργο Χατζηγεωργίου. Πέρα από τα εγκεφαλικά, όμως, η ΜΕΘ και η ΜΑΦ αντιμετωπίζουν πληθώρα κρίσιμων περιστατικών, όπως φυσικά είναι αυτονόητο.
* Να μείνουμε λίγο στα εγκεφαλικά και να ρωτήσω τον γιατρό Απόστολο Κομνό να μας δώσει απλά και κατανοητά ποια είναι τα συμπτώματα που πρέπει να προσέχουμε, μαζί με ένα πλάνο δράσης για τα πρώτα κρίσιμα λεπτά …
-Η αναγνώριση ενός ισχυρά πιθανού ισχαιμικού-εγκεφαλικού επεισοδίου προϋποθέτει έγκαιρη διάγνωση. Ενδεικτικά συμπτώματα είναι μούδιασμα με πτώση γωνίας στόματος, μούδιασμα μέχρι και παράλυση άνω ή κάτω άκρου και διαταραχή της ομιλίας με δυσαρθρία. Τι πρέπει να κάνει τώρα ο άνθρωπος που τυχόν βρίσκεται δίπλα στον ασθενή; Να τον μεταφέρει αμέσως στο νοσοκομείο με τη βοήθεια του ΕΚΑΒ ώστε να γίνει δυνατή εντός πολύ συγκεκριμένου μικρού χρονικού διαστήματος η χορήγηση του φαρμάκου που θα επιτύχει τη διάλυση του θρόμβου. Να σας το πω επιγραμματικά όπως διεθνώς λέγεται: Time is brain. Δηλαδή χρόνος=εγκέφαλος.
* Επειδή έχετε και την ιδιότητα του διευθυντή Ιατρικής Υπηρεσίας στο νοσοκομείο, άρα διατηρείτε στενή σχέση συνεργασίας με τους διοικούντες, ενώ σε διάστημα που δεν είχε τοποθετηθεί διοίκηση ασκήσατε προσωρινά και αυτά τα καθήκοντα, θα θέλαμε την άποψή σας για τα γενικότερα νοσοκομειακά και ιατρικά ζητήματα της περιοχής. Για παράδειγμα, θέματα συγχωνεύσεων κλινικών και υπηρεσιών που συχνά ακούγονται.
-Σε επίπεδο αρχών η συλλειτουργία τμημάτων και υπηρεσιών όμορων νοσηλευτικών ιδρυμάτων δεν είναι άσχημη ως ιδέα. Η συνεργασία που επιτυγχάνεται μπορεί να αποδειχθεί επωφελής για την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, αλλά και τον εξορθολογισμό ανθρώπινων και υλικών πόρων. Επιπλέον, το πλεονέκτημα της κοινής έδρας με ένα Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο, όπως στην περίπτωση της Λάρισας δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη ότι το «μικρό ψάρι κινδυνεύει από το μεγάλο». Η συνύπαρξη αυτή είναι ευκαιρία για άνοιγμα οριζόντων τόσο σε ερευνητικό όσο και σε κλινικό επίπεδο. Όλοι έχουμε ανάγκη από ένα ισχυρό, λειτουργικό και εξωστρεφές πανεπιστημιακό ίδρυμα, όπως και από την Ιατρική μας Σχολή. Πιστεύω, και το εφαρμόζω απόλυτα, τόσο σε προσωπικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο ότι «η γνώση είναι δύναμη». Και η διάχυση της γνώσης είναι αμφίδρομη και πολύπλευρη.
Εκτιμώ, ωστόσο, ότι το κάθε νοσοκομείο, η κάθε δομή υγείας έχει το δικό της διακριτό, αρκετές φορές, ρόλο στον καθορισμό της υγειονομικής ταυτότητας μιας περιοχής. Και υπ’ αυτή την έννοια, ίσως αξίζει να μελετηθεί η πορεία των τελευταίων 6 χρόνων και να επανεκτιμηθεί για μια σειρά από ζητήματα που άπτονται της καθημερινής λειτουργίας, το ζήτημα της διοικητικής αυτοτέλειας των νοσοκομείων. Χωρίς βέβαια να θιγεί ούτε κατ’ ελάχιστο το ζήτημα της εμπέδωσης και εμβάθυνσης καλών πρακτικών και καινοτόμων δράσεων συνεργασίας που δοκιμάστηκαν και πέτυχαν.
Είμαι βέβαιος ότι μια ψύχραιμη και τεκμηριωμένη αποτίμηση, ένα ευρύ πλαίσιο δημόσιας, διαφανούς και αληθινά ειλικρινούς διαβούλευσης, μακριά από ηγεμονισμούς και μικροφιλοδοξίες προσωπικού χαρακτήρα θα μας δείξουν τον «οδικό χάρτη» για τα επόμενα χρόνια. Με γνώμονα πάντοτε, για να κλείσω όπως άρχισα, το συμφέρον και οι προτεραιότητες του ασθενούς, να μπαίνουν πριν και πάνω από κάθε τι άλλο.
Συνέντευξη στον Δημ. Κατσανάκη
