Μεταξύ των επιχειρηματιών της παραπάνω κατηγορίας συγκαταλέγεται και ο Γεώργιος Γιαμούζης για τον οποίο θα αναφερθούμε στο σημερινό δημοσίευμα.
Γεννημένος στον Κοκκινοπλό της Ελασσόνας, έλαβε μέρος στην επανάσταση του 1878 και μετά το άδοξο τέλος αυτής, φοβούμενος αντίποινα των Τούρκων εγκατέλειψε τη γενέτειρά του και εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στη Λάρισα. Το 1879 διαμόρφωσε ένα ξύλινο παράπηγμα που βρισκόταν στις όχθες του Πηνειού σε καφενείο – αναψυκτήριο το οποίο όμως λειτουργούσε μόνο τους θερινούς μήνες. Τον Οκτώβριο του 1881, δύο μήνες δηλαδή μετά από την απελευθέρωση της Λάρισας, συνεταιρίσθηκε με τον Μακεδόνα επιχειρηματία Γεώργιο Δημητρίου Τσάμη [2] (με ποσοστό 50% έκαστος), ιδρύοντας επιχείρηση ξενοδοχείου υπό την επωνυμία «Όλυμπος». Η επιχείρηση στεγάστηκε αρχικά σε δύο κατοικίες ιδιοκτησίας του Οθωμανού κτηματία Αβδούλ Χαμήτ βέη Ισμιρλή Ογλού που βρισκόταν στη συνοικία Εβραΐικα της Λάρισας. Στις 10 Μαρτίου 1882 ο Γιαμούζης αποχώρησε από την επιχείρηση μεταβιβάζοντας το ποσοστό του (50%) στον Δημήτριο Βουζίκα (σε σκεύη και έπιπλα) έναντι του ποσού των 435,10 δρχ. [3]. Μεταβίβασε επίσης στον Βουζίκα «το δικαίωμα όπερ έχει κατά το ήμισυ αδιαιρέτως από σήμερον μέχρι της εικοστής Δεκεμβρίου τρέχοντος έτους [1882] εκ της ενοικιάσεως του ανωτέρω του Χαμίτ βέη εργαστηρίου, ούτινος το ενοίκιον έχει προπληρωθεί αντί δραχμών 265,75» [4]. Οι Βουζίκας και Τσάμης λειτούργησαν από κοινού το ξενοδοχείο τα επόμενα χρόνια. Βέβαια η φήμη του ξενοδοχείου «Όλυμπος» εξαπλώθηκε μετά το 1893 όταν ο Γεώργιος Τσάμης ανέλαβε μόνος του (100%) την επιχείρηση και αφού τη μεταστέγασε σε οίκημα στη συμβολή των σημερινών οδών Παπαναστασίου και Κύπρου, τη λειτούργησε ως ξενοδοχείο πολυτελείας μέχρι τον θάνατό του (1911).
Στη συνέχεια ο Γεώργιος Γιαμούζης ίδρυσε ένα νέο καφενείο κοντά στη γέφυρα του Πηνειού, το οποίο μετέτρεψε στις αρχές του Απριλίου 1884 σε ωδικό καφενείο (καφέ-σαντάν) [5]. Για τον σκοπό αυτό συνεταιρίστηκε με τον Γεώργιο Φάσα από τη Χαλκίδα συστήνοντας «Ομόρρυθμη Μετοχική Εταιρεία Δημοσίων Θεαμάτων». Ο Γιαμούζης συμμετείχε στο εταιρικό σχήμα με το καφενείο και τα έπιπλά του, ενώ ο Φάσας με τον μουσικό θίασο (πέντε άνδρες και πέντε γυναίκες). Επί πλέον οι δύο συνέταιροι κατέβαλαν εξ ημισείας τα έξοδα για την αγορά κιβωτίων μπύρας, διαφόρων ποτών και την εκτύπωση διαφημιστικών φυλλαδίων. Εξ ημισείας επίσης θα καταβάλλονταν τόσο τα κέρδη όσο και οι ζημίες της επιχείρησης [6]. Οι παραστάσεις του μουσικού θιάσου δεν προσήλκυσαν την αναμενόμενη πελατεία με αποτέλεσμα μετά από μία εβδομάδα να διακοπούν οι παραστάσεις του και να διαλυθεί η μετοχική εταιρεία.
Λίγες ημέρες αργότερα (16 Απριλίου 1884) ο Γιαμούζης συνεταιρίστηκε με τον μουσικό θίασο που εργαζόταν στο ωδικό καφενείο (καφέ-σαντάν) του Λαρισαίου καφεπώλη Βασιλείου Βασιλειάδη [7]. Αλλά ούτε και αυτό το σχήμα είχε τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Στις αρχές Απριλίου του 1885 ο Γεώργιος Γιαμούζης πραγματοποίησε μία υψηλού ρίσκου «επένδυση» για τα δεδομένα της Λάρισας. Μετά από ένα ταξίδι στην Κωνσταντινούπολη υπέγραψε προσύμφωνο συνεργασίας με δύο από τις πιο φημισμένες αρτίστες της εποχής: την Αννέτα Μπέρνα Κοέν και τη Ρόζα Σκρίνμπαλ. Οι καλλιτέχνιδες αφίχθησαν στη Λάρισα στα τέλη Μαΐου του ιδίου έτους και κατέλυσαν στο ξενοδοχείο «Όλυμπος». Το επίσημο συμβόλαιο συνεργασίας υπογράφηκε στις 3 Ιουνίου 1885. Το ωράριο ήταν εξαντλητικό (από τις 16.00 μέχρι τις 06.00) αλλά οι αποδοχές ήταν ιδιαίτερα ελκυστικές για τις νεαρές καλλιτέχνιδες. Ημερήσια αποζημίωση 6 αργυρές δρχ. και ποσοστά 15 λεπτών για κάθε μπουκάλι μπύρας που θα καταναλώνονταν από τους πελάτες. Τις βροχερές ημέρες δεν θα εργάζονταν αλλά ούτε θα πληρώνονταν. Επί πλέον 5 αργυρές δρχ. ως μηνιαία αποζημίωση ενοικίου και αποζημίωση 150 αργυρών δρχ. σε περίπτωση που ο επιχειρηματίας θα τις απέλυε πριν από τη λήξη της συμβάσεως [8]. Η καθημερινή ασφυκτική προσέλευση του κόσμου υπήρξε ένας προσωπικός θρίαμβος του επιχειρηματία. Κάθε βράδυ δημιουργούνταν το αδιαχώρητο και ο χώρος του καφενείου αποδείχθηκε πολύ μικρός για να «φιλοξενήσει» τους πελάτες που κατέφθαναν από κάθε γωνιά της τότε επαρχίας Λαρίσης. Δυστυχώς το συμβόλαιο συνεργασίας δεν ανανεώθηκε, αφού Αθηναίοι θεατρικοί επιχειρηματίες πρόσφεραν στις καλλιτέχνιδες υπέρογκα ποσά για να μετακινηθούν στην πρωτεύουσα. Για τον Γιαμούζη όμως αυτό το δίμηνο ήταν αρκετό για να δημιουργήσει μία μικρή περιουσία.
(συνεχίζεται)
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1]. Αλέξανδρος Χ. Γρηγορίου, «Γεώργιος Γκουλιάμας: Καφεπώλης και θεατρικός επιχειρηματίας της Λάρισας», Ελευθερία (Λάρισα), 5 Αυγούστου 2018 (Α΄) και 12 Αυγούστου 2018 (Β΄).
[2]. Αλέξανδρος Χ. Γρηγορίου, «Γεώργιος Δ. Τσάμης (1838-1911): Ένας χαρισματικός ξενοδόχος και πολιτευτής», Ελευθερία (Λάρισα), 20 Δεκεμβρίου 2015.
[3]. Γενικά Αρχεία του Κράτους, Αρχεία Νομού Λάρισας (ΓΑΚ/ΑΝΛ), Συμβολαιογραφικό Αρχείο Ανδρέα Ροδόπουλου, φκ. 001 [1882], αρ. 107 (10 Μαρτίου 1882).
[4]. Αρχείο Ροδόπουλου, φκ. 001 [1882], αρ. 107 (10 Μαρτίου 1882).
[5]. Τα πρώτα καφέ-σαντάν εμφανίστηκαν στο Παρίσι τη δεκαετία του 1780. Σε ειδικά διαμορφωμένες αίθουσες παραδοσιακών καφενείων, τοποθετήθηκε πάλκο όπου ημίγυμνες χορεύτριες και αοιδοί έδιναν παραστάσεις υπό τους ήχους μικρής ή μεγάλης ορχήστρας. Οι πελάτες κατανάλωναν αλκοολούχα ποτά, ενίοτε με τη συντροφιά κάποιας αρτίστας. Με την πάροδο του χρόνου, τα καφέ-σαντάν μεταστεγάστηκαν σε μεγαλύτερους χώρους, όπου εμφανίζονταν ολόκληροι θίασοι με χορευτικές, ταχυδακτυλουργικές και θεατρικές παραστάσεις. Την περίοδο 1881-1885 σε κάθε μικρή ή μεγάλη πόλη της Θεσσαλίας λειτουργούσαν παρόμοια κέντρα: «Δεν υπάρχει προεξέχουσα πόλις εν Θεσσαλία να μην έχη εν ή δύο Καφέ-Σαντάν, εις ά καθ’ εκάστην σχεδόν συμβαίνουσιν ρήξεις και διαπληκτισμοί και πάμπολλα απαρριθμούνται τα θύματα. Η εισβολή αύτη των εκ Βοημίας αυλητρίδων τούτων είναι νόσημα επιδημικόν επιπολάζον ανά πάσαν την Ελλάδα και δείται θεραπείας». Βλ. Λάρισσα (Λάρισα), φ. 6 (26 Νοεμβρίου 1884).
[6]. Αρχείο Ροδόπουλου, φκ. 009 [1884], αρ. 2457 (4 Απριλίου 1884).
[7]. Βλ. Αρχείο Ροδόπουλου, φκ. 009 [1884], αρ. 2486 (16 Απριλίου 1884). Ο Βασιλειάδης είχε νυμφευθεί στις 11 Σεπτεμβρίου 1883 την Ελένη, ανήλικη θυγατέρα του Δρόσου και της Αγλαΐας Θωμά. Βλ. Αρχείο Ροδόπουλου, φκ. 006 [1883], αρ. 1745 (10 Σεπτεμβρίου 1883). Για το προικοσύμφωνο συμβόλαιο βλ. Αρχείο Ροδόπουλου, φκ. 004 [1882-1883], αρ. 1043 (3 Δεκεμβρίου 1882).
[8]. Αρχείο Ροδόπουλου, φκ. 013 [1885], αρ. 3654 (3 Ιουνίου 1885).
Από τον Αλέξανδρο Χ. Γρηγορίου
