Του Γιώργου Ρούστα

Δροσερό ήταν το καλοκαίρι που μας πέρασε, καθώς μόλις για λίγες μέρες η θερμοκρασία ξεπέρασε τους 40 βαθμούς Κελσίου, αν και η ανομβρία που σημειώθηκε τον Αύγουστο αύξησε τη δυσφορία στους Λαρισαίους. Όσον αφορά στον επερχόμενο χειμώνα, αν και είναι νωρίς ο μετεωρολόγος Φάνης Τακούδης εκτιμά ότι θα πέσει αρκετό χιόνι.

Με την ευκαιρία κάνουμε μαζί του τον καιρικό απολογισμό, συζητάμε για τις προβλέψεις των μετεωρολόγων και γιατί αυτές ορισμένες φορές δεν επιβεβαιώνονται, αλλά και για το μέλλον της μετεωρολογίας.

ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ

Η πιο ζεστή μέρα της χρονιάς, ή καλύτερα το πιο καυτό διήμερο του 2014 ήταν στις 15 και 16 Αυγούστου, οπότε η θερμοκρασία ξεπέρασε τους 41,5 βαθμούς. Μάλιστα η ανομβρία που προηγήθηκε σε συνδυασμό με την αυξημένη υγρασία της πόλης δημιούργησε μια αποπνικτική ατμόσφαιρα στον πολεοδομικό ιστό της Λάρισας, ενώ τα πράγματα ήταν λίγο καλύτερα τις βραδινές ώρες, για όσους βρέθηκαν στα βουνά ή τις παραλίες. Επίσης, σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία που διατηρεί ο μετεωρολογικός σταθμός του κ. Φάνη Τακούδη (και αναρτώνται στην ιστοσελίδα του (kairos-alex.gr), και στις 26 Ιουνίου ο υδράργυρος ξεπέρασε τους 40 βαθμούς Κελσίου. Παραδόξως ο Ιούλιος δεν ήταν δύσκολος μήνας, αφού η μεγαλύτερη θερμοκρασία (στις 29 του μήνα) άγγιξε τους 38,5β. Θερμός ήταν και ο Σεπτέμβρης, αφού στις 22 του μήνα ο υδράργυρος σταμάτησε στους 35β, ενώ η ελάχιστη δεν έπεσε κάτω από τους 15β. Μαλακοί ήταν και οι πρώτοι μήνες του έτους, καθώς η θερμοκρασία ελάχιστες φορές έπεσαν υπό του 0.

Και μιας και ο λόγος για τις θερμοκρασίες, ο κ. Τακούδης διευκρινίζει τα εξής: «Όταν οι μετεωρολόγοι μιλούν για μέγιστη θερμοκρασία 32β και ελάχιστη 18β, αυτό έχει διαφορετική επίδραση στον ανθρώπινο οργανισμό το καλοκαίρι, απ΄ότι τον χειμώνα. Το καλοκαίρι η μέγιστη θερμοκρασία μπορεί να διατηρηθεί για 3-4 ώρες, κυρίως το μεσημέρι, ενώ τον χειμώνα οι μεσημεριανές ώρες είναι μικρής διάρκειας. Ανάλογη εικόνα και για την ελάχιστη θερμοκρασία τις πρωινές και βραδινές ώρες».

Σχετικά με τις βροχές που έπεσαν, τα στοιχεία του κ. Τακούδη δείχνουν ότι ευεργετικές για τον θεσσαλικό κάμπο και για τις αγροτικές καλλιέργειες ήταν αυτές που έπεσαν τους μήνες Ιανουάριος, Φεβρουάριος και Ιούνιος, καθώς υπήρχε συνέχεια, αλλά χωρίς φαινόμενα καταιγίδας, οπότε το έδαφος απορρόφησε τον υδάτινο πλούτο. Αντιθέτως τον Σεπτέμβριο έβρεξε πολύ, αλλά λίγες μέρες και επειδή το ύψος της βροχής ξεπέρασε τα 20 χιλιοστά, ένα μέρος του νερού χάθηκε.

ΟΙ ΑΣΤΟΧΙΕΣ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ

Όσον αφορά στα αίτια των μη σωστών προγνώσεων από πλευράς μετεωρολόγων, ο κ. Φάνης Τακούδης δεν υιοθετεί την άποψη κάποιων ότι «αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι δεν συντηρούνται σωστά –ελέω οικονομικής κρίσης- τα μετεωρολογικά μοντέλα της ΕΜΥ», αλλά το αποδίδει στην απουσία μετεωρολογικών ομάδων σε τοπικό επίπεδο και στην μη συνεργασία της ΕΜΥ με αυτές. «Σίγουρα ένας τοπικός μετεωρολογικός σταθμός, ο οποίος λαμβάνει υπόψη το μικροκλίμα της περιοχής του και τις περιβαλλοντικές ιδιαιτερότητες που υπάρχουν, μπορεί να δώσει πιο σωστά στοιχεία και στην ΕΜΥ. Η ανασύσταση της λίμνης Κάρλας, η στάθμη του νερού στη λίμνη Πλαστήρα και η δημιουργία άλλων περιβαλλοντικών έργων σαφώς επηρεάζουν το κλίμα της κάθε περιοχής, αλλά τα μοντέλα της ΕΜΥ δεν δύναται να τα καταγράψουν. Έτσι το σοβαρό πρόβλημα της πρόγνωσης, η ορθότητα της οποίας τα τελευταία χρόνια είναι αναγκαία και λόγω της κρίσης (περιορίζει τα έξοδα πολλών επαγγελματικών κατηγοριών), παραμένει πρόβλημα για τη χώρα μας. Ο λόγος απλός: Δεν υπάρχουν ομάδες μετεωρολόγων σε τοπικό επίπεδο (Θεσσαλία, Μακεδονία, Θράκη κ.λ.π.) οι οποίες θα γνώριζαν τις ιδιαιτερότητες του τόπου και θα επανεκτιμούσαν τα στοιχεία που δίνονται από τα μοντέλα. Ενέργεια απαραίτητη, η οποία υλοποιείται στις περισσότερες αναπτυγμένες χώρες. Αλλά κι όπου υπάρχουν, τα στοιχεία που συγκεντρώνουν δεν λαμβάνονται υπόψην σε κεντρικό επίπεδο.

Τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιούνται στοιχεία από τους 400 περίπου σταθμούς που έχουμε -οι ερασιτέχνες μετεωρολόγοι- σε όλη την Ελλάδα ως HELLASWEATHER υπό την επίβλεψη του Αστεροσκοπείου της Πεντέλης. Το να είσαι μετεωρολόγος είναι πάνω απ΄όλα μεράκι, ενθουσιασμός (ταξιδεύεις μέσα στα σύννεφα, στη βροχή και στο χιόνι) και υπευθυνότητα. Και αυτό στη χώρα μας δεν είναι συνήθως στα επιδιωκόμενα.

Η ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΑ ΣΑΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ

Κλείνοντας τη συζήτηση με τον κ. Τακούδη και ως καθηγητής που είναι και έρχεται σε επαφή με πολλούς μαθητές, τον ρωτάμε για τον κλάδο της μετεωρολογίας, ως επιλογή σπουδών για έναν μαθητή. Σύμφωνα με τον Λαρισαίο μαθηματικό -μετεωρολόγο «πράγματι τα τελευταία χρόνια τα παιδιά το ψάχνουν περισσότερο. Η κρίση πολλών παραδοσιακών επαγγελμάτων δημιούργησε ωριμότητα και στους γονείς (δυστυχώς είναι υπεύθυνοι για ανεπιτυχείς επιλογές των παιδιών τους) αλλά κυρίως στα παιδιά με αποτέλεσμα να υπάρχει στροφή σε επαγγέλματα που παλιότερα ήταν άνευ σημασίας ως προς την επαγγελματική αποκατάσταση (κακώς, απλά δεν ήθελαν να σπουδάσουν επιστήμη, αλλά επάγγελμα). Σιγά σιγά όμως και με τις αστάθειες που παρουσιάζει ο καιρός, γεγονός που κάνει τον μετεωρολόγο απαραίτητο σε πολλούς, ο κλάδος αυτός αρχίζει να κεντρίζει το ενδιαφέρον πολλών μαθητών. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν δύο πρώην μαθήτριες που σπουδάζουν με στόχο τη Μετεωρολογία, ενώ άλλοι δύο μαθητές μου έχουν ως στόχο την Αστρονομία!