Η πανδημία που απειλεί τον πλανήτη μας έχει κοστίσει σε λίγες μόνο ημέρες τη ζωή πολλών συνανθρώπων μας, γεγονός αναμφισβήτητα σημαντικότερο από οποιαδήποτε άλλη αρνητική επίπτωση όπως η εξάντληση των υγειονομικών πόρων και δομών, η κοινωνική απομόνωση μεγάλου τμήματος του κοινωνικού ιστού, η τεράστια απώλεια εισοδήματος για τη συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών. Η μετά τον κορονοϊό εποχή δεν θα είναι εύκολη για κανένα κράτος.
Τι θα συμβεί όμως στη δημόσια υγεία, στον αθλητισμό, αθλητές και σωματεία αλλά και στη φυσική κατάσταση των εγκλεισμένων συμπολιτών μας μετά τη λήξη του εγκλεισμού μας;
Ούτε οι επιστήμονες ούτε οι κυβερνήσεις ούτε τα συστήματα υγείας ούτε η βιομηχανία, πόσο μάλλον εμείς οι απλοί πολίτες είμαστε σε θέση να αντιμετωπίσουμε τα όσα πρωτόγνωρα συμβαίνουν. Η κατάσταση αξιολογείται ή καλύτερα επαναξιολογείται καθημερινά. Η επόμενη ημέρα φανερά φαντάζει μια διαφορετική ημέρα στο κομμάτι της συνολικής υγείας και φυσικής κατάστασης των πολιτών , αφού τους περισσότερους θα τους διακρίνει η υποκινητικότητα.
Τι σημαίνουν οι όροι Υποκινητικότητα και Φυσική Δραστηριότητα;
Υποκινητικότητα: Κατάσταση στην οποία οι κινήσεις του ανθρώπινου σώματος είναι ελάχιστες και η ενεργειακή κατανάλωση κοντά στον βασικό μεταβολικό ρυθμό.
Φυσική Δραστηριότητα: Δείκτης του βιολογικού δυναμικού που αντανακλά την υγεία του ατόμου και την ικανότητά του για σωματική απόδοση και όχι απλά την έλλειψη νόσου.
Ποιες είναι οι συνέπειες:
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (World Health Organization -WHO) το 2014 εκτιμούσε ότι 1,9 εκατομμύρια θάνατοι σε όλο τον κόσμο θα μπορούσαν να αποδοθούν στη υποκινητικότητα και τουλάχιστον 2,6 εκατομμύρια θάνατοι είναι αποτέλεσμα της παχυσαρκίας ή υπερβάλλοντος σωματικού βάρους (WHO 2014).
Μπορείτε να φαντασθείτε πόσο έχουν εκτιναχτεί αυτά τα νούμερα και ποσοστά, σήμερα;
Ποιες είναι οι δυνατότητες σε ατομικό επίπεδο και τι μπορεί να κάνει η Πολιτεία (Σύστημα Υγείας, Σχολεία, ΓΓΑ-Ομοσπονδίες / Αθλ. Σωματεία, Περιφέρεια και Δήμος και άλλοι συναφείς φορείς), ώστε να αντιμετωπίσουμε όλα αυτή την κατάσταση, ποια θα είναι η επόμενη μέρα, όταν θα έχει περάσει το πρώτο κύμα της πανδημίας και θα έχει σταματήσει ο εγκλεισμός;
Σε ατομικό επίπεδο, ο καθένας μας και η καθεμία μπορεί να γυμναστεί, γνωρίζω ότι για την υποκινητικότητα, συνιστάται ανάλογα με το είδος σε συνήθη φυσική δραστηριότητα (κατ’ οίκον εργασίες, ενασχόληση με τον κήπο, περπάτημα κ.ά.) και σε φυσική δραστηριότητα αναψυχής (κολύμπι, ποδήλατο, συμμετοχή σε ατομικά και ομαδικά αθλήματα, ατομικά ή ομαδικά προγράμματα άσκησης σε γυμναστήριο κ.ά.).
Σε συλλογικό επίπεδο, Η Πολιτεία, το Υπουργείο Υγείας και οι εμπλεκόμενοι φορείς, μπορούν να συνεισφέρουν ως προς τη διάθεση κονδυλίων σε στρατηγικές επικοινωνίας και αντιμετώπισης, μέσα από ένα Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την καταπολέμηση της παχυσαρκίας και τη σωστή διατροφή και άσκηση.
Αυτό το Σχέδιο θα εξετάζει την υφιστάμενη κατάσταση και μετά την ανάλυση αυτής, θα χαράζει τον Στρατηγικό σχεδιασμό με άξονες και δράσεις εστιάζοντας στην καταπολέμηση και όχι τόσο στην πρόληψη πλέον.
Το Υπουργείο Παιδείας από την άλλη θα καταρτίσει και αυτό από την πλευρά του, ένα Σχέδιο Σωματικής Άσκησης στα σχολεία, πέραν των ωρών της Φυσικής Αγωγής και σε συνεννόηση με επιστημονικούς φορείς (ΤΕΦΑΑ, Καθηγητές Φυσικής Αγωγής) να δώσει τα ανάλογα ερεθίσματα και τις πληροφορίες, για την εφαρμογή ενός σχεδίου ήπιας φυσικής δραστηριότητας και σωστής διατροφής σε μαθητές και μαθήτριες.
Η Γ.Γ.Α., από την άλλη, έχει τον τρόπο να δημιουργήσει άμεσα ένα πλάνο για τον Μαζικό Αθλητισμό και μέσα από συντονισμένες ενέργειες και σαφείς δράσεις δια μέσου των Δήμων, θα μπορέσει να δράσει προς την κατεύθυνση αυτή δηλ. με προγράμματα για όλες τις κατηγορίες των συμπολιτών μας, αλλά και για ειδικές ομάδες πληθυσμού με κύριο στόχο τη φυσική δραστηριότητα.
Οι Δήμοι δηλ. η Τοπική Αυτοδιοίκηση διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην προαγωγή του αθλητισμού, ιδίως του μαζικού αθλητισμού, με στρατηγικό σχεδιασμό και με κατάλληλες υποδομές που να υποκινούν τους δημότες να ενταχθούν στα προγράμματά της. Έτσι θα χρειαστεί να προχωρήσει:
• Στην υλοποίηση ΕΥΧΡΗΣΤΩΝ προγραμμάτων άθλησης για όλους.
• Στη στήριξη του ερασιτεχνικού αγωνιστικού και σωματειακού αθλητισμού.
• Στην υποστήριξη και ενίσχυση της αθλητικής τουριστικής ανάπτυξης, με στόχο την τόνωση της τοπικής οικονομίας και την προβολή του Δήμου.
Οι Ομοσπονδίες, θα πρέπει να προχωρήσουν και να θεσπίσουν νέες προδιαγραφές για τις διοργανώσεις που σαφώς θα σεβαστούν και τις νέες συνθήκες.
• Σε έναν εκ νέου σχεδιασμό με στόχο την ανάκαμψη του αθλήματός τους, όπου χρειαστεί.
• Στη διασφάλιση της κανονικότητας σε όλα τα επίπεδα.
• Στην αναβάθμιση όλων των εθνικών πρωταθλημάτων.
• Στη συνεργασία με την Πολιτεία.
• Στο ζωντάνεμα των ακαδημιών και των φυτωρίων των ομάδων.
Τα Αθλητικά Σωματεία, θα βρεθούν μπροστά σε σημαντικά προβλήματα, ένα εκ των οποίων είναι το οικονομικό. Χρειάζεται συλλογική προσπάθεια αλλά και βοήθεια από το κράτος και την ομοσπονδία έτσι ώστε οι αθλητές, οι σύλλογοι και οι αθλητικές διαδικασίες να μπορέσουν και πάλι να είναι παραγωγικοί Οι χορηγίες θα μειωθούν -λόγω της παγκόσμιας ύφεσης, όσο αυτή κρατήσει- και αυτό θα πλήξει τα σωματεία.
Στη χώρα μας, η πανδημία θα πλήξει το σύνολο των διοργανώσεων (διασυλλογικά, μαθητικούς αγώνες, νεανικά πρωταθλήματα, κ.ά.).
Όσον αφορά στους αθλητές και τις αθλήτριες ήδη διανύουν μια περίοδο «detraining», που σημαίνει ότι κάποιοι δεν θα γυμναστούν καθόλου και κάποιοι θα γυμναστούν σε εντάσεις πολύ χαμηλότερες από αυτές, που χαρακτηρίζουν το άθλημά τους. Επομένως, όταν οι αθλητές κληθούν να επιστρέψουν στους αγωνιστικούς χώρους, θα είναι απροπόνητοι και θα πρέπει να εκπαιδευτούν από την αρχή, έτσι ώστε να περιοριστούν οι πιθανότητες τραυματισμών, που είναι και το βασικό ζητούμενο. Κάθε αθλητής είναι ξεχωριστός και χρειάζεται τον δικό του τρόπο προσανατολισμού στην επανένταξή του στην ομάδα. Η επανεκπαίδευση των αθλητών θα πρέπει να γίνει προσεκτικά και αργά, επιτρέποντας στο σώμα να προσαρμοστεί. Έτσι, όσο πιο μεγάλος είναι ο χρόνος αποχής από τα γήπεδα, άλλο τόσο μεγάλος πρέπει να είναι ο χρόνος προσαρμογής. Χρειάζεται κάποιο χρονικό διάστημα προσαρμογής του σώματος, αερόβια και αναερόβια ενδυνάμωση, ταχυδύναμη και προετοιμασία με σκοπό να πλησιάσει ο αθλητής την προηγούμενη αγωνιστική κατάστασή του.
π.χ. Αν αρχίσουν οι προπονήσεις μετά από 6-8 εβδομάδες διακοπής θα χρειαστούν περίπου 3-4 εβδομάδες για ένα επιθυμητό επίπεδο και μείωση του κινδύνου τραυματισμού.
Κλείνοντας θα χρειαστεί η επίσημη Πολιτεία, σε δεύτερο χρόνο κι αφού τελειώσει το υγειονομικό ζήτημα να στηρίξει με νύχια και με δόντια τον ‘’Αθλητισμό’’, διότι είναι πρωτίστως ζήτημα κοινωνικής συνοχής. Να δοθούν τα απαραίτητα κίνητρα για να σταθούν στα πόδια τους οι ομάδες, οι σύλλογοι, να παράξουν ξανά κοινωνικό έργο, να φέρουν τον κόσμο κοντά στον υγιή αθλητισμό, στην άμιλλα, στην αληθινή ψυχαγωγία, που δεν είναι μόνο επιχειρείν, αλλά που προάγει το φίλαθλο πνεύμα, τον συναγωνισμό που κρατάει συμπαγή τον κοινωνικό ιστό.
Το πώς θα γίνει το ξέρουν καλά οι κυβερνώντες.
Το πότε θα γίνει είναι ζήτημα πολιτικής βούλησης προφανώς.
Το βέβαιον είναι ότι με τον φόβο δεν μπορούμε να πορευτούμε στο αύριο. Εδώ χρειάζεται επενδυτικό σοκ για να μπορέσουμε να ανατρέψουμε τα αρνητικά δεδομένα.
Σύμπραξη και συμπόρευση της πολιτείας με όλους τους φορείς.
«Η ζωή που φοβάται τη ζωή δεν είναι ζωή», όπως εύστοχα σημείωνε ο Μένανδρος από τον 4ο π.Χ. αιώνα.
Δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο.
Να γεμίσουν τα γήπεδα και οι αθλητικοί χώροι με αυτούς που αγαπούν, όλα τα αθλήματα, τον Αθλητισμό, την Άσκηση!
Του Βασ. Γκουράβα*
*Ο Βασίλης Γκουράβας είναι καθηγητής Φυσικής Αγωγής
με ειδικότητα χάντμπολ
