Την απαξίωση στην πράξη του νέου Κανονισμού Χρήσης των Κοινοχρήστων Χώρων, πεζοδρόμων και πλατειών στο κέντρο Λάρισας, και την καταστρατήγησή του μόλις έξι μήνες από την εφαρμογή του, διαπιστώνει ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων.

Σε ανακοίνωσή του, ο σύλλογος επικρίνει το Δημοτικό Συμβούλιο που «σε ένα απόγευμα αλλοίωσε πλήρως το πνεύμα και την ουσία του Κανονισμού με τρόπο που εύκολα μπορεί να χαρακτηριστεί φωτογραφικός», υπενθυμίζοντας ότι «ο Κανονισμός που είχε προταθεί ήταν αποτέλεσμα μακροχρόνιας έρευνας και εργασίας πολλών ανθρώπων» που μετείχαν σε ομάδα εργασίας του ΤΕΕ η οποία είχε συγκροτηθεί από το 2009. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι με την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου «μειώθηκε έως και 2.50 μέτρα ή σχεδόν 40% το υφιστάμενο θεσμοθετημένο ελεύθερο πλάτος των πεζοδρόμων». Και όλα αυτά διότι, όπως επισημαίνεται από τους αρχιτέκτονες «πίσω από τον χαρακτηρισμό της πόλης μας ως πρωτεύουσας του καφέ να κρύβεται η άνευ όρων εκμετάλλευση του δημόσιου χώρου, τόσο που στην πράξη έπαψε να είναι πλέον δημόσιος».

ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΤΟΥ ΚΑΦΕ

Αναλυτικά, ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων αναφέρει στην ανακοίνωσή του, την οποία υπογράφουν ο πρόεδρος Κων. Σαπουνάς κι η γραμματέας Αργυρώ Ευθυμιάδου: «Όταν πριν από τριάντα περίπου χρόνια, δημιουργήθηκαν οι πρώτοι πεζόδρομοι στη Λάρισα, αποτέλεσαν σημείο τομής στην ιστορία της πόλης. Πρωτοποριακοί για τα ελληνικά δεδομένα της εποχής, δημιούργησαν έναν νέο τύπο δημόσιου χώρου, η διαχείριση του οποίου δεν είχε εφαρμοστεί προηγουμένως.

Ο πρώτος κανονισμός λειτουργίας λοιπόν υπήρξε μια προσπάθεια άμεσης ρύθμισης των ζητημάτων που προέκυπταν σ’ αυτό τον νέο τύπο αστικού χώρου. Με την πάροδο των χρόνων ο κανονισμός αυτός εξελίχθηκε, εμπλουτίστηκε και εν’ τέλει εφαρμόστηκε στην πράξη δημιουργώντας μια μορφή χρήσης και λειτουργίας των πεζοδρόμων και των λοιπών δημόσιων χώρων.

Η χρήση αυτή όσο περνούσε ο καιρός κατέληξε σε κατάχρηση με αποτέλεσμα πίσω από τον χαρακτηρισμό της πόλης μας ως πρωτεύουσας του καφέ να κρύβεται η άνευ όρων εκμετάλλευση του δημόσιου χώρου, τόσο που στην πράξη έπαψε να είναι πλέον δημόσιος.

Εντοπίζοντας τη δυσαρμονία αυτή έγινε αντιληπτό σε όλους ότι πλέον είχε έρθει η ώρα ενός σύγχρονου κανονισμού λειτουργίας των κοινόχρηστων χώρων της πόλης, που θα αντιμετώπιζε συνολικά όλο το πλαίσιο χρήσης και λειτουργίας τους.

Έτσι από το 2009, ομάδα εργασίας του ΤΕΕ αποτελούμενη κυρίως από αρχιτέκτονες εκπροσώπους του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Λάρισας αλλά και αρχιτέκτονες του Δήμου Λαρισαίων, ανέλυσε την υφιστάμενη κατάσταση στους δημόσιους χώρους της Λάρισας, το νομικό και θεσμικό πλαίσιο στην Ελλάδα, καθώς και τη διεθνή εμπειρία και πρακτική. Η έρευνα αυτή δημοσιοποιήθηκε το 2012 συμπεριλαμβάνοντας ένα σχέδιο κανονισμού χρήσης και λειτουργίας. Βάσει αυτού του σχεδίου έγιναν αρκετές διαβουλεύσεις με φορείς της πόλης που οδήγησαν σε ένα τελικό κείμενο συνολικής αποδοχής που έμελλε απλά να επικυρωθεί μέσω της ψήφισής του από το Δημοτικό Συμβούλιο.

ΑΛΛΟΙΩΘΗΚΕ

Πράγματι στις 26 Νοεμβρίου του 2015, ο νέος ολοκληρωμένος κανονισμός ήρθε προς ψήφιση στο Δημοτικό Συμβούλιο της Λάρισας. Και ενώ όλοι θεωρούσαμε την έκβαση της διαδικασίας δεδομένη με προτάσεις που κατατέθηκαν τελευταία στιγμή κατά τη συνεδρίαση από παρατάξεις της αντιπολίτευσης και που έγιναν αποδεκτές «ελαφρά τη καρδία» από τη δημοτική αρχή τροποποιήθηκαν βασικές διατάξεις του. Αγνοώντας το γεγονός ότι ο κανονισμός που προτάθηκε ήταν αποτέλεσμα μακροχρόνιας έρευνας και εργασίας πολλών ανθρώπων, το Δημοτικό Συμβούλιο σε ένα απόγευμα αλλοίωσε πλήρως το πνεύμα και την ουσία του κανονισμού με τρόπο που εύκολα μπορεί να χαρακτηριστεί φωτογραφικός.

Συγκεκριμένα:

* Καταργείται ο υποχρεωτικός διάδρομος κυκλοφορίας των πεζών στο πρόσωπο των καταστημάτων (2 λωρίδες των 1.50μ) με τη δικαιολογία ότι ούτως η άλλως καταπατούνταν. Ως αντιστάθμισμα διευρύνεται λίγο ο κεντρικός διάδρομος κυκλοφορίας οχημάτων εξυπηρέτησης και ανάγκης από 3.50μ σε 4.00μ. Δηλαδή μείωση έως και 2.50μ ή σχεδόν 40% του υφιστάμενου θεσμοθετημένου ελεύθερου πλάτους του πεζοδρόμου.

* Το θεσμοθετημένο ποσοστό της όψης κάθε καταστήματος που μπορεί να καταληφθεί με τραπεζοκαθίσματα αυξάνεται από 70% σε 100% ύστερα από σχετική απόφαση της υπηρεσίας.

* Δίνεται η δυνατότητα παραχώρησης συνεχόμενου Κ.Χ. (μπροστά από διπλανό κατάστημα) με απλή συγκατάθεση του εκάστοτε καταστηματάρχη οδηγώντας στην οικονομική συναλλαγή μεταξύ καταστηματαρχών ενός δημόσιου αγαθού.

* Επιτρέπει την τοποθέτηση διαχωριστικών πανέλων όχι μόνο μεταξύ των καταστημάτων μα και κατά μήκος του προσώπου στον πεζόδρομο δημιουργώντας οπτικά εμπόδια και διευκολύνοντας το κλείσιμο των Κ.Χ.

* Δεν εξαιρείται ρητώς η ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάτων στην οδό Βενιζέλου παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις.

* Δεν αντιμετωπίστηκαν ανακολουθίες στον ορισμό των κοινόχρηστων χώρων με αποτέλεσμα για παράδειγμα στην πλατεία Ταχυδρομείου οι περιμετρικοί πεζόδρομοι να αποτελούν ξεχωριστούς Κ.Χ. οδηγώντας στο παράδοξο της διπλής παραχώρησης χώρου τόσο στην πλατεία όσο και στον πεζόδρομο.

ΚΑΤΑΣΤΡΑΤΗΓΗΣΗ

Ήδη κατά το πρώτο εξάμηνο εφαρμογής του νέου κανονισμού διαπιστώνουμε όχι μόνο τις παθογένειες που ήδη με την ψήφισή του δημιούργησε, μα και την πλήρη απαξίωσή του στην πράξη. Η καταστρατήγησή του τόσο όσον αφορά τα όρια του παραχωρούμενου χώρου, όσο και η δημιουργία κλειστών χώρων κατά τη διάρκεια του χειμώνα, με διαχωριστικά ύψους πολύ μεγαλύτερου από το προβλεπόμενο που περικλείουν συνολικά και πέρα από την παραχωρούμενη επιφάνεια, με προστεγάσματα πολύ μεγαλύτερα του επιτρεπόμενου πλάτους και με κατασκευές σκίασης που χρειάζεται ιδιαίτερη φαντασία για να τις εντάξει κανείς στις προβλεπόμενες από τον κανονισμό ελαφριές κατασκευές.

Τελικά η νέα κανονιστική αντί να αποτελέσει οδηγό για την καταπολέμηση των κακώς κειμένων απλά τα επικύρωσε δίνοντάς τους θεσμική υπόσταση. Με αυτή την κίνηση ένα νέο «όραμα» για τους κοινόχρηστους χώρους έρχεται να εφαρμοστεί στην πόλη μας. Ένα «όραμα» που διαφαίνεται και στην τελευταία βιοκλιματική ανάπλαση του Φρουρίου όπου με ομολογία του Δήμου σε πρόσφατο Δημοτικό Συμβούλιο «καθημερινά ο χώρος της ανάπλασης μετατρέπεται σε πόλο έλξης». Πράγματι, καθημερινά ο χώρος της “Ανάπλασης” μετατρέπεται σε πόλο έλξης προσφέροντας σκιασμένες θέσεις στάθμευσης και δωρεάν τέντες για τραπεζοκαθίσματα δίνοντας την ευκαιρία σε κάθε Λαρισαίο να απολαύσει τον καφέ του σε καλύτερες θερμοκρασίες.

Θα συμφωνήσουμε πως «η βασική θέση του δήμου και της δημοτικής αρχής έχει δικαιωθεί» καθώς αντανακλά πλήρως την οπτική μέσα από την οποία διαχρονικά οι δημοτικές αρχές της πόλης μας αντιμετωπίζουν τη μορφή μα κυρίως τη χρήση των δημόσιων χώρων».

Ζ.