Το περίεργο στον κάμπο είναι ότι όλη η κουβέντα περιστρέφεται στην αντιμετώπιση του προβλήματος (έγκαιρες και δίκαιες αποζημιώσεις, στελέχωση του ΕΛΓΑ με επιπλέον προσωπικό) και όχι στην πρόληψη, δηλαδή με ποιον τρόπο να προλάβουμε, θα αποφύγουμε ή θα περιορίσουμε τις ζημιές από το χαλάζι. Ερωτήματα, όπως τα αντιχαλαζικά κανόνια που υπάρχουν στην Αγιά αποδίδουν, προστατεύουν την παραγωγή και αν ναι, γιατί δεν τοποθετούνται και σε άλλες περιοχές; Τα αντιχαλαζικά δίκτυα είναι αποτελεσματικά και αν ναι, γιατί δεν επιδοτούνται οι αγρότες για την εγκατάστασή τους; Προφανώς το κόστος πριμοδότησης για την Πολιτεία, είναι σαφώς μικρότερο απ΄ ότι ο προϋπολογισμός που δαπανάται σε ετήσια βάση για την καταβολή αποζημίωσης στους πληγέντες αγρότες.
Όσον αφορά στην αντιχαλαζική προστασία η πιο αποτελεσματική είναι η εγκατάσταση δικτυών (η οποία επιδοτείται) και σε δεύτερο βαθμό οι ψεκασμοί με αεροπλάνα και τα κανόνια. Σύμφωνα με πληροφορίες δίχτυα τοποθετούν κυρίως παραγωγοί με πολλά στρέμματα, οι οποίοι δεν θέλουν να ρισκάρουν, αφήνοντας έρμαιο των καιρικών διαθέσεων το σύνολο της παραγωγής τους. Στον αντίποδα αυτοί που δεν είναι πρόθυμοι να τα εγκαταστήσουν, επικαλούνται προβλήματα καρπόδεσης και ανάπτυξης των φυτών που προκαλεί η έντονη σκίαση της σχετικής εγκατάστασης. Δίχτυα μπαίνουν κυρίως σε δέντρα και αμπέλια.
ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ Β. ΚΟΚΚΑΛΗ
Στα μέσα της εβδομάδας πρόκειται να πραγματοποιηθεί σύσκεψη στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, με πρωτοβουλία του υφυπουργού Βασίλη Κόκκαλη, παρουσία του διοικητή του ΕΛΓΑ Φ. Κουρεμπέ και των δημάρχων του νομού, οι περιοχές των οποίων επλήγησαν από τις πρόσφατες καιρικές συνθήκες.
Σύμφωνα με πληροφορίες ο Λαρισαίος κυβερνητικός παράγοντας, ο οποίος έχει ζητήσει κατ’ επανάληψη την ενίσχυση του ΕΛΓΑ με προσωπικό, θα ανακοινώσει τις ενέργειες του ΥΠΑΑΤ, το οποίο έχει ζητήσει την «επιστράτευση» γεωπόνων που υπηρετούν στο στρατό (από το ΥΠΕΘΑ), καθηγητών στα ΕΠΑΛ (από το Παιδείας) και γεωπόνων από τις Περιφέρειες. Οι γεωπόνοι των 2 τελευταίων κατηγοριών πρόκειται να αμειφθούν επιπλέον για τις …εκτός έδρας μετακινήσεις τους. Όσον αφορά στους επιπλέον κινδύνους που πρέπει να ενταχθούν στον Κανονισμό του ΕΛΓΑ και στην επέκταση των μέτρων αντιχαλαζικής προστασίας, ο κ. Κόκκαλης θα ανακοινώσει την αξιοποίηση –μέσα στο καλοκαίρι- του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ), προκειμένου να ενισχυθεί ο ασφαλιστικός Οργανισμούς με τους απαραίτητους πόρους.
Η ΠΡΟΕΔΡΙΑ Β. ΕΞΑΡΧΟΥ
Καθοριστική για την διαμόρφωση του νομικού πλαισίου, με το οποίο θα δίνονται πιο δίκαιες αποζημιώσεις και τέθηκαν οι βάσεις για την πρόσθετη ασφάλιση, υπήρξε η προεδρία του Βασίλη Έξαρχου στον ΕΛΓΑ. Τότε και με βάση τον Νόμο 3877\10 προβλεπόταν η δυνατότητα της πρόσθετης ασφάλισης από τον παραγωγό. Ουσιαστικά αυξάνοντας κάποιος το ασφαλιστικό κόμιστρο, κάλυπτε ακόμη και το σύνολο της παραγωγής του από ζημιές. Εν αναμονή το 2015 της έναρξης της νέας ΚΑΠ και της επεξεργασίας των δηλώσεων ΟΣΔΕ, η προσπάθεια δεν ολοκληρώθηκε ενώ στη συνέχεια προέκυψαν οι εκλογές και η αλλαγή των πολιτικών συσχετισμών.
Ο νομός Λάρισας μαζί με άλλους νομούς (Κοζάνης, Πέλλας, Ημαθίας, Κορινθίας) βρίσκονται στις κόκκινες περιοχές του χάρτη του ΕΛΓΑ, αναφορικά με τη συχνότητα, με την οποία πλήττονται από το χαλάζι. Η μορφολογία των παραπάνω περιοχών και κυρίως η γειτνίασή τους με τα θαλάσσια ρεύματα φαίνεται να αποτελεί τη βασικότερη αιτία εκδήλωσης του χαλαζιού. Μάλιστα σε μελέτη που είχε γίνει επί προεδρίας Βασ. Έξαρχου οι μήνες που χτυπούσε το χαλάζι ήταν αρχικά ο Ιούνιος, ακολουθούσε ο Μάιος, ο Σεπτέμβρης και εν συνεχεία ο Ιούλιος και ο Αύγουστος.
Ας δούμε αναλυτικότερα ποια είναι τα προληπτικά μέτρα που εφαρμόζονται στο νομό για την αντιχαλαζική προστασία.
Συνεχίζεται η αντιχαλαζική προστασία σε Τύρναβο-Τέμπη
Μια από τις πιο δυναμικές αγροτικές περιοχές όχι μόνο του νομού Λάρισας αλλά και σε πανελλαδικό επίπεδο είναι ευρύτερα η περιοχή του κάμπου του Τυρνάβου. Μια περιοχή η οποία έχει δυναμικές καλλιέργειες με οπωροφόρα δένδρα, όπως αχλάδια βερίκοκα, ροδάκινα, αμπέλια, αλλά και καλλιέργειες όπως αραβόσιτος και σιτηρά. Ανέκαθεν οι αγρότες της περιοχής του Τυρνάβου – Αμπελώνα –Γιάννουλης – Φαλάνης – Δαμασίου κ.λπ αλλά και οι εκάστοτε δημοτικές αρχές είχαν ως πάγιο αίτημα προς των ΕΛΓΑ και το αρμόδιο υπουργείο την αντιχαλαζική προστασία. Στην περιοχή εφαρμόστηκε και υποστηρίχθηκε αρχικά από τον πρώην πρόεδρο του ΕΛΓΑ κ. Νίκο Κατσαρό και στη συνέχεια από τον μετέπειτα πρόεδρο κ. Βασίλη Έξαρχο η αντιχαλαζική προστασία με αεροπλάνο. Στην ίδια ομπρέλα προστασίας είχαν ενταχθεί περιοχές της Βέροιας, αλλά και τμήματα αγροτικών περιοχών Καρδίτσας και Φαρσάλων. Τα αεροπλάνα έχουν έδρα το αεροδρόμιο «Μακεδονία» της Θεσσαλονίκης. Σε ό,τι αφορά στην περιοχή του Τυρνάβου όταν δημιουργηθούν σύννεφα τα οποία με βάση τις καιρικές συνθήκες θα μετατραπούν σε χαλάζι τότε το αεροπλάνο πετά μέσα σε αυτά, τα ραντίζει ιωδιούχο άργυρο και το χαλάζι μετατρέπεται σε νερό ή σε πολύ μικρότερο χαλάζι αν το φαινόμενο είναι έντονο. Η αντιχαλαζική προστασία συνεχίζεται και σήμερα στην περιοχή του Τυρνάβου με το αεροπλάνο. Ωστόσο ένα από τα ελάχιστα αρνητικά είναι μόνο το γεγονός ότι το αεροπλάνο για λόγους ασφαλείας του πιλότου δεν μπορεί να προσεγγίσει την ώρα της καταιγίδας κοντά σε βουνά γιατί υπάρχει ακόμα και ο κίνδυνος συντριβής του. Ένα άλλο μέτρο που εφαρμόζεται στην περιοχή είναι αυτό της αντιχαλαζικής προστασίας με δίχτυα σύμφωνα με το Μέτρο 2 και με δίχτυα και μεμβράνες στο Μέτρο 3 κυρίως το δεύτερο για αμπέλια και κερασιές. Στον τομέα αυτό ειδικά τα δύο τελευταία χρόνια υπάρχει έντονο το ενδιαφέρον των αγροτών ενώ με κάποιες προϋποθέσεις δίδεται και επιδότηση της τάξης του 60%. Τέλος σύμφωνα με ειδικούς αλλά και την πολύχρονη εμπειρία των αγροτών στην ευρύτερη περιοχή του Τυρνάβου εάν από τον ΕΛΓΑ δεν εφαρμόζονταν τα παραπάνω μέτρα αντιχαλαζικής προστασίας τα καταστροφικά αποτελέσματα από χαλαζοπτώσεις θα ήταν πολύ μεγαλύτερα. Στην περιοχή του Δήμου Τεμπών και συγκεκριμένα στις πρόσφατα πληγείσες περιοχές Μακρυχωρίου και Συκουρίου ουσιαστικά εν μέρει υπάρχει κάλυψη από αέρος από την περιοχή Τυρνάβου (κυρίως Αμπελώνα – Βρυοτόπου), αλλά ισχύουν και εκεί όπως σε όλο τον Δήμο Τεμπών τα προγράμματα αντιχαλαζικής προστασίας με δίχτυα και μεμβράνες.
Κ. Τσόλας
Αντιχαλαζικά κανόνια και δίχτυα στην Αγιά
Δύσκολη η φετινή χρονιά για τους παραγωγούς του Δήμου Αγιάς που δεν σταματούν να μετρούν προβλήματα, αφού ο καιρός από τις αρχές του έτους δεν φαίνεται να είναι σύμμαχός τους. Από τις πολυήμερες έντονες χιονοπτώσεις και πολικές θερμοκρασίες των χειμερινών μηνών, περάσαμε σε μια παρατεταμένη ανοιξιάτικη καιρική αστάθεια που δείχνει να μην υποχωρεί ακόμη και τώρα που οδεύουμε στο τρίτο δεκαήμερο του Ιουνίου. Μια αστάθεια που χαρακτηριστικά της είναι τα σκαμπανεβάσματα της θερμοκρασίας και οι πολύ συχνές ολιγόωρες ή ολιγόλεπτες καταιγίδες που πάντα υποκρύπτουν τον φόβο της χαλαζόπτωσης, όπως άλλωστε συνέβη το βράδυ της περασμένης Τετάρτης. Τα περισσότερα χωριά της Δημοτικής Ενότητας Αγιάς εδώ και τρεις σχεδόν δεκαετίες είναι κατά πολύ (και έχει αποδειχθεί αυτό επανειλημμένως) προφυλαγμένα από τις χαλαζοπτώσεις μέσω των αντιχαλαζικών κανονιών που διαθέτει η περιοχή. Το πρόβλημα σε καμία περίπτωση ασφαλώς δεν μπορεί να πει κανείς ότι έχει λυθεί, αλλά σίγουρα τα πράγματα είναι καλύτερα από τις υπόλοιπες Δημοτικές Ενότητες, δηλαδή της Μελιβοίας, της Λακέρειας και των Ευρυμενών που δυστυχώς τέτοια κάλυψη δεν διαθέτουν. Το αντιχαλαζικό σύστημα λειτουργεί με βάση τις προειδοποιήσεις από ειδική υπηρεσία του ΕΛΓΑ που βρίσκεται στο αεροδρόμιο της Μίκρας στη Θεσσαλονίκη και η οποία ενημερώνει για το πότε τα κανόνια πρέπει να χτυπήσουν βάσει των μετεωρολογικών δεδομένων που κάθε στιγμή έχει. Αυτό δε που πρέπει να επισημανθεί, αφού δείχνει να έχει τη σημασία του, είναι πως ως τώρα μέσα στο 2017 το σύστημα ενεργοποιήθηκε για αντιμετώπιση χαλαζόπτωσης 10 φορές, με ρυθμό αρκετά αυξημένο από το 2016, όταν σε όλη την περσινή χρονιά υπήρξαν 12 ενεργοποιήσεις. Πέραν, βέβαια, αυτής της κάλυψης, αρκετοί είναι οι παραγωγοί που, είτε από μόνοι τους, είτε εκμεταλλευόμενοι προγράμματα του ΕΛΓΑ, προχώρησαν τα τελευταία χρόνια στην κάλυψη, κυρίως μηλεώνων, με αντιχαλαζικά δίχτυα, τα οποία προσφέρουν μεγάλη προστασία.
Ν. Γουργιώτης
Φάρσαλα: Χωρίς αντιχαλαζική προστασία
Σύμφωνα με τον συνταξιούχο γεωπόνο και αγρότη Χρήστο Παπαδόπουλο «πράγματι στην επαρχία Φαρσάλων οι χαλαζοπτώσεις τα τελευταία χρόνια και ιδιαίτερα φέτος έχουν αυξηθεί. Δυστυχώς μέτρα αντιχαλαζικής προστασίας δεν υπάρχουν. Παλιότερα πετούσαν κάποια αεροπλάνα, αλλά τελευταία δεν τα ακούμε να πετάνε. Όσον αφορά στα αντιχαλαζικά δίκτυα, πράγματι κάποιοι παραγωγοί αμπελιού έχουν εγκαταστήσει, αλλά δεν είναι πολλοί. Νομίζω ότι μετά τις πολλές ζημιές που έχει υποστεί η επαρχία από το χαλάζι, θα πρέπει να επανεξετάσουμε καλύτερα το θέμα της αντιχαλαζικής προστασίας.
Αχ. Μπακαλέξης
Ελασσόνα: Μεγαλύτερες ζημιές σε σχέση με πέρυσι
Δεν χωρά αμφιβολία πως μέσα στη χρονιά που «τρέχει», ο άστατος καιρός και τα έντονα καιρικά φαινόμενα ήδη αφήνουν στο διάβα τους μεγαλύτερες ζημιές στον αγροτικό πληθυσμό της επαρχίας Ελασσόνας σε σύγκριση με την περυσινή χρονιά. Μέσα από χρήσιμα στοιχεία που μας έδωσαν ο γεωπόνος του Αγροτικού Συνεταιρισμού «Ένωση» Ελασσόνας Στέλιος Νάνος και η ανταποκριτής του ΟΓΑ στον Δήμο Ελασσόνας Μάγδα Ιωαννίδου – Σαμαρά, μια πρώτη εικόνα που καταγράφεται έως τώρα είναι: Κυρίαρχα στοιχεία ο παγετός, το χαλάζι, οι ανεμοθύελλες, οι έντονες βροχοπτώσεις που έφεραν σημαντικές καταστροφές στις αγροτικές παραγωγές. Εφέτος είχαμε και χειμερινές ζημιές κυρίως στα ελαιόδενδρα και σε δενδρώδεις καλλιέργειες. Ζημιές έχουν καταγραφεί σε περιοχές του σημερινού ενιαίου Δήμου Ελασσόνας και των πρώην Δήμων Λιβαδίου (χαλάζι στη Δολίχη, κ.α.), Ολύμπου (χαλάζι σε Πύθιο, Καλλιθέα, Καρυά, κ.α.), Ποταμιάς (ζημιές σε αμύγδαλα και καλλιέργειες στο Δομένικο, κ.α.), Σαρανταπόρου. Επλήγησαν ακόμη καλλιέργειες με σιτηρά και ψυχανθή (…σε εποχή συγκομιδής) και βέβαια οι έντονες και συνεχείς βροχοπτώσεις και ο εναλλασσόμενος καιρός με θερμοκρασιακές αλλαγές φυσικό είναι να «ξυπνήσουν» ασθένειες σε καλλιέργειες που πρέπει να καταπολεμηθούν.
Ενδεικτικά, κάποια χαρακτηριστικά στοιχεία από το «ημερολόγιο» καταγραφής ζημιών του 2017 στην Ελασσόνα και στα κοντινά της χωριά: 13 Ιανουαρίου Γαλανόβρυση (παγετός) / 1 Μαρτίου Γαλανόβρυση (ανεμοστρόβιλος) / 23 Απριλίου Στεφανόβουνο (παγετός) /16 Μαΐου Κεφαλόβρυσο(ισχυρή βροχόπτωση) / 27 Μαΐου Κεφαλόβρυσο(χαλάζι και βροχόπτωση) / 11 Ιουνίου Στεφανόβουνο και Γαλανόβρυση(έντονη βροχόπτωση) / 11 Ιουνίου Ελασσόνα και Βαλανίδα (χαλάζι και βροχόπτωση). Δεν περνά απαρατήρητο πως δεκάδες είναι οι αγρότες που ζητούν πια, σε μια εποχή άμεσης πληροφόρησης που η τεχνολογία «τρέχει», να υπάρχει τουλάχιστον συνεχής και άμεση ροή ενημέρωσης και πληροφόρησης και πρόβλεψης για τα καιρικά φαινόμενα της περιοχής (..ίσως μέσα από μια ιστοσελίδα), σε τοπικό επίπεδο.
Όσο για την αντιχαλαζική προστασία της περιοχής Ελασσόνας, με «κανόνια», αυτή… δεν υπάρχει. Παλαιότερα ανάλογη προστασία υπήρχε όταν λειτουργούσε ο Ομαδικός Αμπελώνας Τσαριτσάνης. Για την ώρα, υπάρχουν τα αεροπλάνα του ΕΛΓΑ που «χτυπούν» τα σύννεφα.
Γ. Μουκίδης
