Του Γιώργου Νούλη

Μαζική «στροφή» των επιχειρήσεων στις «ευέλικτες» και συνεπώς χαμηλότερου κόστους, μορφές εργασίας αποκαλύπτουν τα στοιχεία για τις προσλήψεις και τις απολύσεις που έγιναν τον περασμένο μήνα αλλά και ολόκληρη τη χρονιά στη Θεσσαλία και στη χώρα γενικότερα. Χαμηλές αμοιβές, εργασιακές σχέσεις πολλών ταχυτήτων, με κύριο χαρακτηριστικό την ευελιξία και τα περιορισμένα ασφαλιστικά δικαιώματα δείχνουν να παγιώνονται τα τελευταία χρόνια, δημιουργώντας μαζί με την ανεργία ένα εκρηκτικό μίγμα που αλλάζουν τον χάρτη της απασχόλησης και προκαλούν ολική ανατροπή του εργασιακού μοντέλου.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του συστήματος «Εργάνη», που δείχνουν ανάγλυφα την εικόνα που επικράτησε στην αγορά εργασίας το 2015, οι 6 στις 10 προσλήψεις έγιναν με καθεστώς μερικής και «εκ περιτροπής» εργασίας ενώ την ίδια στιγμή οι επιχειρήσεις επέλεγαν την απόλυση μεγάλων ηλικιακά, εργαζόμενων, για να προσλάβουν νεότερους και άρα με μικρότερες αποδοχές… Το παράδοξο είναι ότι τόσο στον νομό Λάρισας όσο και στη Θεσσαλία αλλά και στη χώρα γενικότερα, έχουν δημιουργηθεί το 2015 περισσότερες θέσεις εργασίας όχι μόνο δεν έχει αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα, που αποτελεί και το στοίχημα των μνημονιακών νόμων αλλά έχει μειωθεί και η παραγωγικότητα, αφού τα "λουκέτα" στον νομό Λάρισας όπως προσφάτως αναφέραμε ξεπέρασαν πέρυσι τα 1.100.

Τον Δεκέμβριο αν και με τη λήξη του χρόνου, η εικόνα της αγοράς εργασίας στη Λάρισα είναι αρνητική κατά 196 θέσεις καθώς οι συνολικές αποχωρήσεις (με απόλυση, με οικειοθελή αποχώρηση ή λήξη σύμβασης) διαμορφώθηκαν σε 2.813 έναντι 2.617 προσλήψεων, ωστόσο για όλη τη χρονιά υπάρχει ένα θετικό ισοζύγιο κατά 1.459 θέσεις. Σε επίπεδο Θεσσαλίας επίσης τόσο τον Δεκέμβριο όσο και σε όλη τη χρονιά το ισοζύγιο προσλήψεων-αποχωρήσεων είναι θετικό κατά 367 θέσεις και 3.360 απασχόλησης.

Συνολικά στη χώρα το ισοζύγιο των ροών μισθωτής απασχόλησης ολόκληρου του 2015 είναι θετικό και διαμορφώνεται στις 99.700 νέες θέσεις εργασίας, (υψηλότερο του αντίστοιχου ισοζυγίου του έτους 2014, κατά 578 περισσότερες θέσεις εργασίας), αποτελώντας μάλιστα τη δεύτερη υψηλότερη επίδοση έτους από το 2001 μέχρι σήμερα.

Συνολικά για την περίοδο Ιανουάριος - Δεκέμβριος 2015 πανελλαδικά οι αναγγελίες προσλήψεων ανήλθαν στις 1.809.552 θέσεις εργασίας και οι αποχωρήσεις έφτασαν τις 1.709.852, εκ των οποίων οι 1.004.705 ήταν αποτέλεσμα καταγγελιών συμβάσεων αορίστου χρόνου ή λήξεων συμβάσεων ορισμένου χρόνου και οι 705.147 οικειοθελείς αποχωρήσεις. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι οι περισσότερες απώλειες θέσεων μισθωτής εργασίας αφορούσαν μεγαλύτερους σε ηλικία εργαζομένους, αποδεικνύει τη μεγάλη αλλαγή που έγινε στη μισθωτή εργασία τον προηγούμενο χρόνο. Και αυτό παρά την καταγεγραμμένη αύξηση της μισθωτής εργασίας κατά 578 θέσεις στο 12μηνο και κατά 7.826 θέσεις τον Δεκέμβριο.

Στη Λάρισα, για όλη την περίοδο του έτους είχαμε 1.459 επιπλέον θέσεις εργασίας, καθώς οι προσλήψεις ήταν 33.316 και οι αποχωρήσεις 31.857. Στη Θεσσαλία επίσης για την περίοδο Ιανουάριος - Δεκέμβριος 2015 οι αναγγελίες προσλήψεων ανήλθαν στις 85.462 θέσεις εργασίας και οι αποχωρήσεις έφτασαν τις 82.012, εκ των οποίων οι 18.958 ήταν αποτέλεσμα καταγγελιών συμβάσεων αορίστου χρόνου ή λήξεων συμβάσεων ορισμένου χρόνου και οι 12.899 οικειοθελείς αποχωρήσεις.

Τον Δεκέμβριο οι αναγγελίες πρόσληψης ανήλθαν σε 142.528 ενώ οι αποχωρήσεις σε 134.702 (οι 53.391 προήλθαν από οικειοθελείς αποχωρήσεις και οι 81.311 από καταγγελίες συμβάσεων αορίστου χρόνου ή λήξεις συμβάσεων ορισμένου χρόνου) αφήνοντας θετικό κατά 7.826 θέσεις το ισοζύγιο. Ο Δεκέμβριος πάντως ήταν ο πρώτος μήνας από την επιβολή των περιορισμών στις τραπεζικές συναλλαγές, που διαπιστώνονται περισσότερες προσλήψεις από απολύσεις. Συγκρίνοντας τις ροές μισθωτής απασχόλησης τον φετινό Δεκέμβριο, σε σχέση με τον περσινό, προκύπτει ότι οι προσλήψεις είναι περισσότερες σε όλη τη χώρα κατά 27.092, ενώ οι απολύσεις είναι επίσης περισσότερες κατά 18.432. Το θετικό πρόσημο που παρουσίασε τον Δεκέμβριο του 2015 είναι σπάνιο φαινόμενο, καθώς είναι η δεύτερη φορά που προκύπτει κάτι τέτοιο από το 2001 και μετά.

Ουσιαστικά συνεπώς φαίνεται ότι οι θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης αποτελούν μειονότητα (42,75%), μπροστά στο άθροισμα των ευέλικτων μορφών εργασίας (57,25%). Εντύπωση προκαλεί επίσης το γεγονός ότι στις ηλικιακές κατηγορίες που βρίσκονται κοντά στη σύνταξη, δηλαδή 45 – 64 ετών και άνω των 64 ετών, προκύπτει αρνητικό ισοζύγιο, κατά 3.486 και 137 θέσεις εργασίας, αντίστοιχα. Το στοιχείο αυτό σε συνάρτηση με το γεγονός ότι το ισοζύγιο προσλήψεων και απολύσεων είναι θετικό σε όλες τις άλλες ηλικιακές κατηγορίες, (15-24 ετών 6.923 θέσεις, 25 – 34 ετών 4.266 ετών, 35 – 44 ετών 260 θέσεις), δείχνει ότι τον Δεκέμβριο απολύθηκαν γηραιότεροι, για να προσληφθούν νεότεροι εργαζόμενοι.

Σε επίπεδο φύλου, θετικό πρόσημο καταγράφηκε τόσο στους άνδρες (4.264), όσο και στις γυναίκες (3.562). Πάντως στους άνδρες τόσο οι προσλήψεις (83.014), όσο και οι απολύσεις (78.750), είναι περισσότερες από εκείνες που προέκυψαν στις γυναίκες. Το πιο υψηλό θετικό ισοζύγιο, καταγράφηκε στις υπηρεσίες εστίασης (8.147 θέσεις), ενώ ακολουθούν οι δραστηριότητες απασχόλησης (1.760 θέσεις) και το λιανικό εμπόριο (1.725 θέσεις). Στον αντίποδα το πιο αρνητικό ισοζύγιο εντοπίστηκε στη βιομηχανία τροφίμων (-1.844 θέσεις) και έπονται οι δραστηριότητες βιβλιοθηκών, αρχειοφυλακείων, μουσείων (- 995).

ΧΑΘΗΚΑΝ ΑΠΟΔΟΧΕΣ 26 ΔΙΣ.

Πάντως άξιο μνείας αποτελεί και το γεγονός ότι οι μειώσεις μισθών στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας και η απόλυτη κυριαρχία των ελαστικών μορφών απασχόλησης στην αγορά εργασίας σε συνδυασμό με την αδυναμία ελέγχου της «μαύρης» και ανασφάλιστης εργασίας, είχαν σαν αποτέλεσμα να χάσουν οι εργαζόμενοι στην περίοδο 2009 - 2014 συνολικά 26 δισ. ευρώ σε αποδοχές και το ΙΚΑ 13 δισ. ευρώ από εισπράξεις ασφαλιστικών εισφορών. Τα στοιχεία αυτά έδωσε την περασμένη εβδομάδα στη δημοσιότητα η Πανελλήνια Ομοσπονδία εργαζομένων του ΙΚΑ και προέρχονται από μελέτη του οργανισμού για την απασχόληση και τις αμοιβές των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα.

Σε ανακοίνωση της η ΠΟΣΕ-ΙΚΑ αναφέρει ότι «η σχεδιαζόμενη από την κυβέρνηση, στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης του Ασφαλιστικού, ενοποίηση σε ένα Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλιση των ανομοιογενών και ήδη προβληματικών Ταμείων ως προς τη βεβαίωση και είσπραξη των ασφαλιστικών εισφορών, εκτός από το διοικητικό χάος και τις άλλες παράπλευρες απώλειες που θα προκαλέσει, θα απειλήσει τα ήδη μειωμένα έσοδα και κατ' επέκταση τις παροχές για όλους τους ασφαλισμένους».