Η χρηματοδότηση της Ε.Ε. για υδατικά έργα στη Θεσσαλία

Δημοσίευση: 07 Νοε 2017 17:45

Ένα από τα πολλά επιχειρήματα που χρησιμοποιήθηκαν κατά τον διάλογο της πρόσφατης περιόδου σχετικά με τα ημιτελή έργα του Άνω Αχελώου (ταμιευτήρα Συκιάς και σήραγγα μεταφοράς) ήταν η υποτιθέμενη αρνητική στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) στην χρηματοδότηση των έργων αυτών.

Πρόκειται για έναν ακόμη μύθο, που μαζί με τους άλλους παρόμοιους (Συμβούλιο Επικρατείας, Περιβάλλον κ.λπ.) ήδη ξέφτισαν στη συνείδηση των πολιτών. Φαίνεται όμως πως και οι ίδιοι οι φορείς αυτών των αντιλήψεων δεν πολυπιστεύουν πια σε όλα αυτά. Για παράδειγμα, είδαμε τους ίδιους ανθρώπους που με πάθος πολεμούσαν κατά των έργων στον Άνω Αχελώο, στο τέλος με ενθουσιώδεις δηλώσεις να δίνουν στη Μεσοχώρα έγκριση ως προς τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, για τις οποίες υποτίθεται ότι θα την κατεδάφιζαν!

Ας δούμε όμως πιο προσεκτικά τις προϋποθέσεις που, κατά την άποψή μας, θα πρέπει να πληρούνται ώστε τα λοιπά ημιτελή έργα του Αχελώου να έχουν δυνατότητα χρηματοδότησης από την Ε.Ε. (Σημείωση: Αντίστοιχα θα είναι και τα κριτήρια και για τα υπόλοιπα υδατικά έργα πολλαπλού σκοπού που ανακοίνωσε ότι θα προωθήσει η Κυβέρνηση – Πύλη, Μουζάκι, Νεοχώρι, Παλαιοδερλί κλπ).

Ως βασική προϋπόθεση θεωρείται η ύπαρξη καθαρής πολιτικής βούλησης υλοποίησης του έργου από την υπεύθυνη κυβέρνηση της χώρας. Αναμφισβήτητα η προϋπόθεση αυτή σχετικά με τα έργα Αχελώου σήμερα δεν πληρούται. Στην κυβέρνηση ακόμη προσπαθούν εδώ και τρία χρόνια να διαμορφώσουν μια ενιαία στάση ως προς την τύχη των εγκαταλελειμμένων έργων, ενώ οι παλινωδίες και οι αντικρουόμενες επιδιώξεις είναι πραγματικά αδύνατο να κρυφθούν.

Αρθρογράφοι του κυβερνητικού χώρου στην ‘’Αυγή’’ και σε άλλα μέσα ενημέρωσης ζητούν την κατεδάφιση των έργων και το «σφράγισμα» της σήραγγας Πευκοφύτου. Ο Πρωθυπουργός, σαν να μη γνωρίζει τι συμβαίνει στο εσωτερικό του, δίνει από τη Λάρισα άλλη μία από τις γνωστές υποσχέσεις ότι «θα εξετάσουμε τη δυνατότητα της Συκιάς για υδροηλεκτρική ενέργεια». Πριν από αυτό όμως, υπουργοί και βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, δημόσια στη Βουλή και σε άρθρα τους, είχαν προλάβει τον Πρωθυπουργό δηλώνοντας ότι το ΥΗ έργο Συκιάς θα κατασκευασθεί.

Ομολογουμένως όμως το πιο απίθανο το ακούσαμε στην Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ. Πριν μερικές εβδομάδες το Δ.Σ. της ΕΘΕΜ ζήτησε συνάντηση με τον Γραμματέα του ΣΥΡΙΖΑ κ. Ρήγα. Λόγω άλλων υποχρεώσεων του Γραμματέα η συνάντηση αυτή έγινε στις 19/9 με την αντικαταστάτρια του κ. Ρήγα, την κυρία Καλαμαρά, υπεύθυνη στην Κεντρική Επιτροπή για τα θέματα περιβάλλοντος και με δύο ακόμη στελέχη.

Στην συζήτηση μεταξύ άλλων τέθηκε από την πλευρά της ΕΘΕΜ ποια είναι η θέση του ΣΥΡΙΖΑ για την τύχη της Συκιάς. Η απάντησή τους ήταν πραγματικά εκπληκτική. Μας δήλωσαν ότι ναι μεν δεν θα κατεδαφίσουν το έργο, όμως θα επιδιώξουν την ταπείνωση της στάθμης της τεχνητής λίμνης και μάλιστα σε τέτοιο υψόμετρο ώστε να ΜΗΝ υπάρχει η δυνατότητα τα νερά του ταμιευτήρα να διέλθουν μέσα από την σήραγγα μεταφοράς.(Αυτό πρακτικά σημαίνει ταπείνωση της στάθμης κατά 85 μ. περίπου και φυσικά ακύρωση στην πράξη της δυνατότητας παραγωγής ενέργειας λόγω ανύπαρκτης υδατόπτωσης.)

Προφανώς δεν θέλουμε να πιστέψουμε πως αυτές οι ανεύθυνες και ταυτόχρονα απαράδεκτες από πολιτικής, τεχνικής και οικονομικής απόψεως τοποθετήσεις, είναι δυνατόν κάποια στιγμή να γίνουν θέσεις μιας οποιασδήποτε κυβέρνησης. Όμως δεν παύουν να είναι ενδεικτικές του τρόπου σκέψης και των προθέσεων κάποιων στελεχών του κυβερνώντος κόμματος.

Να λοιπόν σε τι παραλογισμούς οδηγεί η ιδεοληπτική εμμονή για την μη μεταφορά υδάτων από τον Αχελώο, ένα θέμα που όπως φαίνεται για πολλούς εντός του ΣΥΡΙΖΑ έχει αναχθεί σε μέγιστο πολιτικό στόχο.

Πέρα όμως από την πολιτική βούληση ένα άλλο στοιχείο για την χρηματοδότηση παρόμοιων πρότζεκτς αποτελούν οι σκοποί που αυτό θα εξυπηρετήσει. Στην περίπτωση της Συκιάς και της σήραγγας μεταφοράς οι σκοποί είναι πολλαπλοί, οπότε μεγάλη σημασία έχει ο τρόπος τεκμηρίωσης και οι προτεραιότητες που θα στηρίξουν ένα αίτημα χρηματοδότησης.

Το (όχι πολύ γνωστό) ιστορικό της αντίστοιχης χρηματοδότησης του νέου ταμιευτήρα της Κάρλας είναι πολύ αποκαλυπτικό για το πώς λειτουργούν οι διαδικασίες αυτές. Όταν για πρώτη φορά η Ελληνική Κυβέρνηση υπέβαλλε ολοκληρωμένο αίτημα για την χρηματοδότηση της Κάρλας (δεκαετία 1990), οι αρμόδιοι του ΥΠΕΧΩΔΕ σχεδίασαν και παρουσίασαν το έργο αναδεικνύοντας ως κυρίαρχο τον αρδευτικό του χαρακτήρα. Προς έκπληξη τους είδαν το αρμόδιο όργανο της Επιτροπής να απορρίπτει το αίτημά τους. Η υποβολή του αιτήματος επαναλήφθηκε με κατάλληλο επανασχεδιασμό, όμως αυτή τη φορά στηρίχθηκε στον υδρευτικό (Βόλος) και περιβαλλοντικό χαρακτήρα του έργου, αιτιολογώντας τα με το (πραγματικό) επιχείρημα ότι τα νερά του ταμιευτήρα θα διατίθενται μεν για την άρδευση, αυτό όμως θα αποτελεί μία απολύτως απαραίτητη διεργασία ανανέωσης των υδάτων της τεχνητής λίμνης και θα εμπλουτίζουν τον υπόγειο υδροφορέα, συνεπώς ο χαρακτήρας του έργου θα είναι πρωτίστως οικολογικός. Η στάση της επιτροπής άλλαξε, το σημαντικό αυτό έργο πολλαπλού σκοπού εγκρίθηκε, εντάχθηκε σε πρόγραμμα και έχει ήδη σχεδόν ολοκληρωθεί.

Με λίγα λόγια η Κάρλα δείχνει το δρόμο που πρέπει μια σοβαρή και υπεύθυνη κυβέρνηση να ακολουθήσει και για τα έργα Αχελώου. Το σύστημα έργων Συκιάς-σήραγγας προσφέρει πολλά τέτοια στοιχεία. Κατ’ αρχήν ο ταμιευτήρας Συκιάς αποτελεί ένα αναντικατάστατο έργο αποθήκευσης υδάτων το οποίο, στο πνεύμα και το γράμμα της οδηγίας 60/2000, θα χρησιμοποιηθεί ως «απόθεμα ασφάλειας» σε περιόδους κρίσεων λειψυδρίας.

Επιπλέον, όπως όλοι γνωρίζουν, μπορεί να προσφέρει πολύτιμη ηλεκτρική ενέργεια από ΑΠΕ κατά τον ρου του Αχελώου (όπως η Μεσοχώρα). Εκτός αυτού, ενέργεια μπορεί να παραχθεί και μέσω της σήραγγας Πευκοφύτου προς την κατεύθυνση του Μουζακίου με το σύστημα άντλησης-ταμίευσης, κάτι το οποίο αποτελεί τον μοναδικό τρόπο αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας και θεωρείται εξόχως οικολογική μέθοδος.

Στο σημείο αυτό ας σημειώσουμε πως όλες οι σημαντικές ευρωπαϊκές χώρες έχουν καλύψει σχεδόν στο σύνολό τους τις δυνατότητες αξιοποίησης του οικονομικά εφικτού υδατικού δυναμικού τους για παραγωγή ενέργειας, με ΥΗ έργα (Γερμανία 100%, Ελβετία 94%, Ιταλία 95%, Γαλλία 97%, Ισπανία 88% κ.ο.κ.), ενώ η Ελλάδα, παρά τις μεγάλες δυνατότητες που έχει, δυστυχώς παραμένει καθηλωμένη στο 31%!.

Πόσο εύκολο λοιπόν θα ήταν μια Ευρωπαϊκή Επιτροπή να μην αξιολογήσει θετικά ένα τέτοιο έργο;

Επίσης όπως εξελίσσονται τα μεγέθη της ζήτησης υδάτων στο υδατικό ισοζύγιο του Διαμερίσματος Θεσσαλίας (δες Σχέδιο Διαχείρισης), οι οικολογικές ανάγκες καταλαμβάνουν όλο και μεγαλύτερο μέρος της ζήτησης. Σύμφωνα και με τις δηλώσεις του κ. Φάμελλου οι υπεραντλήσεις υδάτων από το «οικολογικό απόθεμα» στη Θεσσαλία ξεπέρασαν τα τρία δισεκατομμύρια κυβικών μέτρων νερού και, όπως το Σχέδιο ορίζει, θα απαιτηθούν 50-60 χρόνια συστηματικής δουλειάς για την αναγκαία ανάταξη των υδροφορέων. Να λοιπόν ένα ακόμη σημαντικό στοιχείο συνδεδεμένο με την οικολογική προστασία για την υποστήριξη του σχετικού αιτήματος.

Τα παραπάνω αποδεικνύουν ότι η Κυβέρνηση, εάν πραγματικά ήταν έτοιμη η ίδια να αντιληφθεί τα πολύ σημαντικά χαρακτηριστικά που καθιστούν τα έργα Συκιάς και σήραγγας ίσως τα πιο σημαντικά αυτής της περιόδου για την οικολογική προστασία και τις προοπτικές της Θεσσαλίας, θα μπορούσε κάλλιστα να εγκαταλείψει τις άγονες εμμονές και να κινηθεί σε θετική κατεύθυνση, ανεξάρτητα από τις διαφορές απόψεων ως προς τους στόχους στον πρωτογενή τομέα (αρδεύσεις κλπ).

Η πρότασή μας λοιπόν προς την Κυβέρνηση είναι, συνειδητοποιώντας τις ευθύνες της, να ολοκληρώσει τις αναγκαίες μελέτες για την νέα περιβαλλοντική αδειοδότηση των έργων, ακολουθώντας τις υποδείξεις της τελευταίας απόφασης του ΣτΕ (26/2014). Εάν γίνει αυτό (όπως συνέβη και με το ΥΗ έργο της Μεσοχώρας), θα μπορούσε κάλλιστα να υποβληθεί αίτημα στην Ε.Ε. για την χρηματοδότηση των έργων με την ανάλογη τεκμηρίωση. Αυτονόητο είναι πως την ίδια υποχρέωση να συνεχίσουν την προσπάθεια αυτή θα έχουν και οι όποιες μελλοντικές κυβερνήσεις.

Κατά την άποψή μας, μπροστά στην τόσο δύσκολη περίοδο που διέρχεται η χώρα μας, αποτελεί επιεικώς ανευθυνότητα να συνεχίζεται ένα θέατρο αντιπαραθέσεων «υπέρ ή κατά της εκτροπής», με πρωταγωνιστές μάλιστα τους ίδιους τους υπουργούς της Κυβέρνησης. Θεωρούμε ότι θα ήταν πραγματικά πολύ πιο χρήσιμοι εάν εγκατέλειπαν τον άχαρο ρόλο του «πυροκροτητή» της αντιπαλότητας και εάν επέλεγαν εκείνον του ρεαλισμού και της ευθύνης, όπως ακριβώς έπραξαν και στη περίπτωση της Μεσοχώρας. Και ας θυμούνται ότι όσο και εάν στη Μεσοχώρα κάποιοι «φίλοι» ή «σύντροφοι» τους λοιδορούσαν, αυτό που τελικά θα μείνει στην ιστορία είναι η θετική τους συνεισφορά στην χώρα και στις μελλοντικές γενιές.

Των Ιωάννη Καλλέ και Φώτη Γιαννούλα

*Ο Ιωάννης Καλλές είναι δικηγόρος, πρόεδρος Εταιρίας Θεσσαλικών Μελετών και ο Φώτης Γιαννούλας μέλος ΔΣ ΕΘΕΜ

Περισσότερα σε αυτή την κατηγορία: « Προηγούμενο Επόμενο »

Συνδρομητική Υπηρεσία

διαβάστε την ελευθερία online

Ηλεκτρονικό Αρχείο Εφημερίδας


Σύνδεση Εγγραφή

Πρωτοσέλιδο εφημερίδας

Δείτε όλα τα πρωτοσέλιδα της εφημερίδας

Ψιθυριστά

Ο καιρός στη Λάρισα

Διαφημίσεις

INTERCOMM FOODS
ΣΕΞ ΣΤΗ ΓΑΥΔΟ
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΕΣΠΑ 1-3-24
Μείνε μαζί μας

Η "Ελευθερία", ήταν από τις πρώτες εφημερίδες που σηματοδότησε την παρουσία της στο Internet, μ' ένα ολοκληρωμένο site.

Facebook Twitter Youtube

 

Θεσσαλικές Επιλογές

 sel ejofyllo karfitsa 1

Γενικές Πληροφορίες

Η Εφημερίδα

Ταυτότητα

Όροι Χρήσης

Προσωπικά Δεδομένα

Επικοινωνία

 

Η σελίδα είναι πλήρως συμμορφωμένη με τη σύσταση (ΕΕ) 2018/334 της επιτροπής της 1ης Μαρτίου 2018 , σχετικά με τα μέτρα για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του παράνομου περιεχομένου στο διαδίκτυο (L63).

 

Visa Mastercard  Maestro  MasterPass