Λίγη ώρα πριν σταθώ να παρακολουθήσω το απόγευμα της περασμένης Πέμπτης (06.07.2023) τις ομιλίες του Πρωθυπουργού και των πολιτικών αρχηγών στη Βουλή - τις προγραμματισθείσες στο πλαίσιο των προγραμματικών δηλώσεων της Κυβέρνησης για την έναρξη της νέας κυβερνητικής (αλλά και της νομοθετικής) 4ετίας (2023-2027) – περιδιέβαινα το διαδίκτυο. Διάβαζα σε εκπαιδευτικά sites ενδιαφέρουσες ειδήσεις που λίγη ώρα αργότερα θα απασχολούσαν θεματολογικά την πολιτική συζήτηση και αντιπαράθεση στο Κοινοβούλιο, με κυρίως θέμα αυτό της ίδρυσης μη κρατικών ΑΕΙ. Μετά το πέρας της συζήτησης στη Βουλή -κι έχοντας διαβάσει αυτά που θα περιγράψω σε αδρές γραμμές παρακάτω- έμεινα με την εντύπωση ότι οι εκπρόσωποι της Αντιπολίτευσης (συμπάσης: αξιωματικής/μείζονος και ελάσσονος) ζουν (ή καμώνονται πως ζουν) σ’ έναν διαφορετικό κόσμο – σ’ ένα παράλληλο σύμπαν... Και ευθύς εξηγούμαι.
Έγραφε, λοιπόν, το ρεπορτάζ που διάβαζα («Εsos», 06-07-2023) ότι το (δημόσιο/ΝΠΔΔ) Πανεπιστήμιο Πατρών (ένα σύγχρονο, εξωστρεφές και διεθνοποιημένο ελλαδικό Πανεπιστήμιο, από τα καλά παραδείγματα στη χώρα μας) συνήψε «συμφωνία στρατηγικής συνεργασίας» με το (ιδιωτικό) Πανεπιστήμιο Λευκωσίας («University of Nicosia», ένα εξαιρετικό ΑΕΙ λίαν υψηλής ζήτησης και δη από υποψήφιους φοιτητές εξ Ελλάδος) για την από κοινού υλοποίηση τεσσάρων μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών που θα προσφέρονται εξ αποστάσεως (με δίδακτρα, εννοείται), με θεματικά αντικείμενα γύρω από την «Ειδική Αγωγή». Το (δημόσιο) Πανεπιστήμιο Πατρών, μάλιστα, στο πλαίσιο της συνεργασίας του αυτής με το (ιδιωτικό) Πανεπιστήμιο Λευκωσίας φρόντισε να εξασφαλίσει τη συμμετοχή των εργαζομένων του (κρατικών υπαλλήλων!) σε προγράμματα του ιδιωτικού Πανεπιστημίου με έκπτωση 50%. Τι; Είναι παράξενο; Σας φαίνεται παράδοξο να φοιτούν (κατόπιν αιτήσεώς τους) ελλαδίτες κρατικοί υπάλληλοι σε ιδιωτικό Πανεπιστήμιο της Κύπρου για ν’ αποκτήσουν μεταπτυχιακό τίτλο (που θα σου δώσει πρόσθετα μισθολογικά κλιμάκια, δηλ. αύξηση στον μισθό); Όπως και να σας φαίνεται αυτή είναι η (νέα) πραγματικότητα! Κι ας ...σκούζουν Ομοσπονδίες καθηγητών ΑΕΙ («ΠΟΣΔΕΠ»), ΟΛΜΕ, ΔΟΕ, ΑΔΕΔΥ και τα λοιπά... Πάμε συνέχεια... (Σειρά έχει τώρα το Καποδιστριακό).
To Eθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ), όπως διαβάζουμε, συνήψε συμφωνία για την από κοινού διοργάνωση ετησίου προγράμματος «Πιστοποίησης Παιδαγωγικής Επάρκειας» (ιδιαιτέρως χρησίμου για τους πτυχιούχους μη καθηγητικών σχολών που ενδιαφέρονται να εργασθούν ως εκπαιδευτικοί τεχνικών ειδικοτήτων στη Β/θμια Εκπ/ση) με το «Philips University». Πρόκειται, επίσης, για ιδιωτικό ΑΕΙ της Κύπρου, αξιολογότατο Ιδρυμα με διεθνή καταξίωση, αναγνωρισμένο ως ισότιμο στην Ελλάδα, κ.λπ. Κι εδώ, φυσικά, υπάρχουν δίδακτρα -μιας και μιλάμε για ιδιωτικό ΑΕΙ- αλλά η ζήτηση μεγάλη.
Βεβαίως, για να ...μην ξεχνιόμαστε, τα δίδακτρα δεν ισχύουν μόνο για Σχολές και Τμήματα ιδιωτικών ΑΕΙ (του εξωτερικού ή για τα εν Ελλάδι λειτουργούν τα παραρτήματά τους), αλλά και για δημόσιες, ημέτερες, δικές μας Σχολές και Τμήματα πανεπιστημιακής εκπαίδευσης! Δηλαδή, στη χώρα μας, ενώ ακόμη συζητάμε αν θα πρέπει να ιδρυθούν ιδιωτικά (η εν πάση περιπτώσει μη κρατικά) Πανεπιστήμια, την ίδια στιγμή υπάρχει και λειτουργεί στη χώρα μας (και με εξαιρετική με επιτυχία, θα έλεγα) το («δημόσιο» θέλετε, «κρατικό» θέλετε – το εν πάση περιπτώσει μη ιδιωτικό) «ΕΑΠ» (Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο) στο οποίο η (άνευ πανελλαδικών εξετάσεων) εισαγωγή/εγγραφή και φοίτηση στις Σχολές και τα Τμήματά του (για πτυχίο ή, κυρίως, για μεταπτυχιακό) έχει την προϋπόθεση της καταβολής (όπως στα... «κακούργα» τα ιδιωτικά ΑΕΙ) διδάκτρων... Αλλά αφού αυτό (το «ΕΑΠ») είναι («δημόσιο» θέλετε, «κρατικό» θέλετε - πάντως μη ιδιωτικό...), ε, δεν πειράζει... Oποία υποκρισία, δηλαδή...
Το ίδιο ισχύει και για Μεταπτυχιακά Τμήματα των συμβατικών Πανεπιστημίων, όπου σε Τμήματα υψηλής ζήτησης έχει τεθεί ως προϋπόθεση παρακολούθησης (πέραν των high ακαδημαϊκών προσόντων και κριτηρίων) η καταβολή διδάκτρων, με ποσά διόλου ευκαταφρόνητα, όπως -και όλως ενδεικτικώς- τα 2.400 ευρώ για μεταπτυχιακό με τίτλο «Θρησκεία και Παιδεία», με συνδιοργανωτές τα Τμήματα Νηπιαγωγών Κρήτης (Ρεθύμνου) και Θεολογίας του ΑΠΘ ή τα 8.000 ευρώ (!) για τα πολύ «μοντέρνα» προγράμματα της νέας οικονομίας (όπως αυτό με τίτλο «Διοίκηση Επιχειρήσεων για Στελέχη» [Executive MBA] του Πανεπιστημίου Πειραιώς).Tι; Απορείτε; Διερωτάσθε ...που έχει πάει το άρθρο 16 παρ. 4 του Συντάγματος που λέει ότι «Όλοι οι Έλληνες έχουν δικαίωμα δωρεάν παιδείας σε όλες τις βαθμίδες της...»; Ας μη υποκρινόμαστε... Έχει πάει «περίπατο» - κι όχι τώρα, όχι χθες, αλλά εδώ και δεκαετίες! Αυτή είναι η πραγματικότητα -η οποία έχει και χαρακτηριστικά σουρεαλιστικής κωμωδίας, καθώς πολλοί/-ες εξ εκείνων των «προοδευτικών» που εναντιώνονται εμμονικά στην ίδρυση ιδιωτικών Πανεπιστημίων, είναι απόφοιτοί τους! Κάτοχοι πτυχίων και μεταπτυχιακών (διά ζώσης ή εξ αποστάσεως) αναγνωρισμένων ιδιωτικών ΑΕΙ της αλλοδαπής και δη της Κύπρου και χωρών της Βαλκανικής (και ου μόνον...).
Η εξαγγελία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη για τη θεσμοθέτηση μη κρατικών ΑΕΙ μέσω της εφαρμογής του άρθρου 28 του Σ. (διά της οδού των διακρατικών συμφωνιών και μέχρις ότου μεταρρυθμισθεί/τροποποιηθεί το σχετικό άρθρο 16 του Σ.), αποτελεί ένα εγχείρημα που αποδεικνύει έμπρακτα τη φυγή προς τα εμπρός. Το άνοιγμα των οριζόντων για τις νέες και τους νέους μας που θέλουν να παραμείνουν στη χώρα μας, να σπουδάσουν και να δημιουργήσουν εδώ, στην πατρίδα τους. Πρόκειται για ένα τολμηρό βήμα για να παύσει, πλέον, η Ελλάδα ν’ αποτελεί τη διεθνή εξαίρεση.
Θα επαναλάβω αυτά που έγραφα προεκλογικά («Ιδιωτικά ΑΕΙ: ‘Oχι ή ναι;», «ΕΤΔ», 03.04.2023, σελ. 3η), από ετούτη την αρθρογραφική στήλη: Είμαι απόφοιτος ελληνικού δημοσίου Πανεπιστημίου, αισθάνομαι περήφανος που τελείωσα το «Αριστοτέλειο» (ΑΠΘ). Θεωρώ, όμως, ότι ήλθε ο καιρός η ανωτάτη Εκπαίδευση να εξελιχθεί (και) στη χώρα μας, όπως στην ανεπτυγμένη Δύση και να δοθεί ένα τέλος στο κρατικό μονοπώλιο, πιστεύοντας ότι ο ανταγωνισμός με τα ιδιωτικά / μη κρατικά (τα οποία εννοείται ότι θα λειτουργούν το πλαίσιο των ακαδημαϊκών και λοιπών διοικητικών κανόνων της Πολιτείας – και υπό την εποπτεία της) θα βοηθήσει τα δημόσια / κρατικά Πανεπιστήμιά μας να ξεφύγουν από τις ποικίλες παθογένειές τους. Η εποχή των κολλημένων στο χθες ιδεολογικών εμμονών -των απότοκων παλαιοαριστερών ιδεοληψιών και παλαιοδεξιών κρατικόφιλων αγκυλώσεων- έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί. To τέλος της Εκπαίδευσης -και στην ανωτάτη βαθμίδα (ΑΕΙ)- όπως την ξέραμε δεν πλησιάζει, ήλθε! H Aνωτάτη Eκπαίδευση στις άλλες χώρες της ανεπτυγμένης Δύσης κινείται ήδη (για διδάσκοντες και διδασκομένους) σε ρυθμούς «5G» (Fifth Generation). Και στους ρυθμούς αυτούς μονοπώλια στην Εκπαίδευση -και δη στην ανωτάτη- ούτε υπάρχουν, ούτε νοούνται...

* Ο Χάρης Ανδρεόπουλος είναι καθηγητής Β/θμιας Εκπ/σης, κλ. ΠΕ01 (xaan@theo.auth.gr).