Ηλικιωμένοι πεθαίνουν, νεότεροι δεν γεννιούνται για να τους αναπληρώσουν, ο λογαριασμός είναι κάθε χρόνο όλο και πιο ελλειμματικός. Έτσι, καταλήξαμε να κάνουμε φέτος Ανάσταση καμιά ογδονταριά άνθρωποι, και μάλλον πολλούς λέω.
Την εικόνα αυτή, μιας Ελλάδας ερημωμένης, μεταφέρει - άθελά της -κάθε χρόνο και η πολιτική ηγεσία του τόπου. Όταν ο πρωθυπουργός πηγαίνει ας πούμε για Πάσχα στην «ακριτική Τήλο» και ο υπουργός Άμυνας στις «ακριτικές Οινούσσες» σε μια κίνηση συμβολικής στήριξης των λιγοστών κατοίκων που απέμειναν εκεί να το παλεύουν, τίποτε άλλο δεν πετυχαίνουν παρά να μας υπενθυμίζουν ότι, εδώ και δεκαετίες, το εσωτερικό της χώρας αδειάζει από κόσμο δίχως να υπάρχει κανένα σχέδιο ανάταξης της κατάστασης.
Ξαναγυρίζω στο χωριό του Κισσάβου. Κάποτε ήταν ένα ακμαίο χωριό. Οικονομικά αύταρκες. Οι ντόπιοι παρήγαγαν και εμπορεύονταν κάστανα, ξυλεία και άλλα προϊόντα πρωτογενούς παραγωγής. Από την άλλη, υπήρχε η αλιεία, υπήρχε το εισόδημα αυτών που έφευγαν ναυτικοί, υπήρχαν τα «τσέκια» που έστελναν όσοι είχαν φύγει μετανάστες στην Αμερική. Στο άλλο σκέλος της εξίσωσης πρέπει να σκεφτούμε πως η κατανάλωση ήταν η ελάχιστη δυνατή. Απλή η ζωή, δεν είχε και πολλές απαιτήσεις. Φαγητό να υπήρχε, όλα τα άλλα ήταν εκ του περισσού. Τα παιδιά των (πολυμελών συνήθως) οικογενειών μεγάλωναν «με τα ψέματα» καθώς διηγούνται σήμερα οι ηλικιωμένοι του χωριού. Φορώντας οι μικρότεροι τα ρούχα των μεγαλύτερων και τρώγοντας ό,τι υπήρχε στην οικογενειακή κατσαρόλα η οποία είχε... βαρεθεί να βλέπει όσπρια και χορταρικά. Έξοδα για σπουδές, ελάχιστα. Οι άνθρωποι «εκπαιδεύονταν» για να επιβιώσουν στο συγκεκριμένο τοπικό οικονομικό μοντέλο.
Έσοδα αρκετά, έξοδα ελάχιστα, το ισοζύγιο όλων αυτών των μικρών κοινωνιών ήταν –γενικά - θετικό. Το κομπόδεμα που αποταμίευαν γινόταν προίκες για τα κορίτσια, γινόταν νέα χωράφια ή νέες βάρκες που αγόραζαν για τα αγόρια, δηλαδή, επενδυόταν σ’ αυτό που σήμερα θα λέγαμε τοπική ανάπτυξη. Μαζί με την μεταπολίτευση ήρθε η αστυφιλία… Τα πρότυπα άλλαξαν, η ζωή άλλαξε, η ζωή στο χωριό δεν ικανοποιούσε πια τις ανάγκες των κατοίκων που μέσα από την τηλεόραση είδαν – και απαίτησαν – μια πιο «αστική ζωή», τη ζωή της πόλης. Κατέβηκαν στην πόλη, άλλα σπούδασαν, άλλα διορίστηκαν στο δημόσιο, άλλα άνοιξαν δουλειές στη Λάρισα που, εξ αυτού του λόγου, διογκώθηκε πληθυσμιακά. Στο χωριό, ανεβαίνουν πια μόνο για το Πάσχα ή για λίγες μέρες μονάχα τα καλοκαίρια. Κι άμα...
Τους είδα στην Ανάσταση. Οι διάλογοι, μετά την ανταλλαγή ευχών, οι κλασικοί.
-Τι κάνουν τα παιδιά;
- Καλά… Να, η Βαγγελίτσα είναι στο Πάντειο και σπουδάζει δημοσιογραφία, ο Γιώργος τελείωσε το παιδαγωγικό και ετοιμάζεται για το στρατιωτικό του.
Ευχήθηκα, από ευγένεια «Καλή πρόοδο» και προσπάθησα να κρύψω μια δόση μελαγχολίας. Την επόμενη τριετία η Βαγγελίτσα και ο Γιώργος θα είναι απλές μονάδες στα τεράστια νούμερα της ανεργίας. Πιθανότατα θα προσπαθούν να βγάζουν το προσωπικό τους χαρτζιλίκι δουλεύοντας σε καφετέριες και ντελίβερι. Και θα καιροφυλακτούν, μήπως ο Δήμος βγάλει καμιά προκήρυξη για συμβασιούχους στην καθαριότητα, από αυτές που... «ξεκλειδώνουν» -ποτέ δεν ξέρεις- την πόρτα για μονιμοποίηση- το μεγάλο αυτό νεοελληνικό όνειρο ζωής. Να επιστρέψουν πάντως στα εγκαταλελειμμένα κασταναριά των παππούδων στο χωριό δεν υπάρχει καμιά περίπτωση. Δεν τους περνά καν σαν σκέψη, είναι πια εκτός του νοητικού τους ορίζοντα.
Κι ενώ αυτές οι μελαγχολικές διαπιστώσεις για την ερημιά της Τήλου, των Οινουσσών, των χωριών του Κισσάβου και όλης της υπόλοιπης Ελλάδας είναι γνωστές, η Κυβέρνηση έρχεται (και) φέτος να αυξήσει κατά 3.000 τους εισακτέους των ΑΕΙ. Μεταξύ άλλων –για να πιάσω μια ακραία περίπτωση- η χώρα σε μια τετραετία από σήμερα θα έχει παραγάγει συνολικά 536 απόφοιτους θεατρολόγους! Μόνο στις Θεολογικές Σχολές θα εισαχθούν φέτος... 960 άτομα. Θα αποφοιτήσουν ακόμη μερικές χιλιάδες φιλόλογοι, κοινωνιολόγοι, ανθρωπολόγοι, πολιτικοί επιστήμονες, ιστορικοί, διεθνολόγοι, βιβλιοθηκονόμοι, μουσικοί ενώ – επειδή προφανώς δεν έχουμε αρκετούς... δικηγόρους, θα ιδρύσουμε μια ακόμη Νομική Σχολή στην Πάτρα. (Λεπτομέρεια: Οι εν ενεργεία δικηγόροι στην Ελλάδα (περίπου 45.000) είναι όσοι οι δικηγόροι της Τσεχίας, της Ουγγαρίας, της Σουηδίας, της Ελβετίας και της Ολλανδίας αθροιστικά.)
Κάπως έτσι η σημερινή Κυβέρνηση (όπως και οι προηγούμενες) έρχεται να συνεχίσει απλά το γνωστό αδιέξοδο μοντέλο: δώσε στον λαό... «μόρφωση» (λέμε τώρα). Δώσε πανεπιστημιακό όνειρο. Δώσε στα παιδιά του λαού ένα «χαρτί», αφού αυτό θέλει, γιατί όλοι οι γονείς ελπίζουν και κανένας δεν δέχεται πως σπουδάζει το μελλοντικό μορφωμένο γκαρσόνι με την «παρτ τάιμ» απασχόληση. Έτσι μια απίστευτη σπατάλη πόρων (από γονείς που πληρώνουν και Κράτος που συντηρεί τόσα πανάκριβα Ιδρύματα) συνεχίζεται σε μια χώρα που δεν έχει αυτή την πολυτέλεια. Προς τι άραγε; Για να παραχθούν πτυχιούχοι που αμέσως μετά θα σου φύγουν αναγκαστικά στο εξωτερικό για να βρουν δουλειά; Πώς γίνεται άραγε οι ίδιοι οι πολιτικοί μας να λένε κάθε φορά πως «συγκριτικό πλεονέκτημα για την Ελλάδα είναι ο διατροφικός τομέας και να μην παράγουμε τυροκόμους, οινοποιούς, μελισσοκόμους, ειδικούς σε αλιεύματα ή σε ξηρούς καρπούς όπως το κισσαβιώτικο κάστανο; Πότε θα βρεθούν κάποιοι με την ενάργεια ενός Ευάγγελου Αβέρωφ που έστειλε κάποτε κάμποσα παιδιά από το Μέτσοβο στην Ιταλία για να σπουδάσουν γαλακτοκομία και που σήμερα έχουν δημιουργήσει ανθούσες –παρά την κρίση- επιχειρήσεις προϊόντων γάλακτος; Αλήθεια έχουμε πολλές Βαγγελίτσες και Γιώργηδες να σπαταλήσουμε ακόμη;
Πήγαν λοιπόν για το Πάσχα οι κ. Τσίπρας και Καμμένος στην Τήλο και τις Οινούσσες να στηρίξουν τον πληθυσμό που νιώθει ανασφάλεια τελευταία με τα ελληνοτουρκικά. Επιβεβλημένη κίνηση. Αλλά τι να λέει; Τι θα έχει αλλάξει μετά την αναχώρηση των πολιτικών; Το έδαφος δεν το κρατάς με επισκέψεις και λόγια στήριξης. Ο κόσμος, οι τοπικές κοινωνίες που έχουν εισόδημα, κίνητρο και προοπτικές, αυτές κρατάνε και υπερασπίζονται αποτελεσματικά τα εδάφη. Καλές οι επισκέψεις, καλύτερο όμως το εθνικό σχέδιο ανάπτυξης. Για την ώρα, το ακούμε μόνο μετά από κάθε συνεδρίαση Υπουργικού Συμβουλίου. Για την ώρα η... «Ανάσταση» αργεί ακόμη.
ΑΛΕΞΗΣ ΚΑΛΕΣΗΣ
alexiskalessis@yahoo.gr
