α) Τη διενέργεια ελέγχων και ερευνών.
β) Την πρόληψη, καθώς και την παραγωγή και εμπέδωση πολιτικών ακεραιότητας και
γ) Την ανάπτυξη σχέσεων με την κοινωνία (σελ. 81 της αιτιολογικής έκθεσης).
Είναι πολλά τα παραδείγματα που δείχνουν ότι η πολιτική τάξη στην Ελλάδα αντιλαμβάνεται τη διαφθορά περισσότερο ως ένα “ποινικό” φαινόμενο, που αφορά κυρίως σε άλλους, και λιγότερο ως ένα πολιτικό πρόβλημα αδιαφάνειας και δημοκρατικής δυσλειτουργίας, που αφορά και στον εαυτό της. Και αυτό οφείλεται σε μια εσφαλμένη, μονοδιάστατη, κατασταλτική αντίληψη, που εμπνέεται από τον πρώτο από τους τρεις «μύθους», που λέει ότι στη διαφθορά φταίνε πάντα οι άλλοι και ποτέ εμείς (D. Vlassis, UNODC, «Three myths about corruption».) Ενώ είναι γνωστό, ότι η διαφθορά σχετίζεται με τις ανθρώπινες ατέλειες και αδυναμίες, από τις οποίες δύσκολα μπορεί κανείς να ξεφύγει.
Λαϊκή κυριαρχία και ανοιχτότητα (openness): Η χώρα έχει ανάγκη από μια νέα προσέγγιση κατά της διαφθοράς, που θα πρέπει να προσανατολίζεται, πρώτα απ’ όλα, στη δημοκρατική αρχή: «Όλες οι εξουσίες πηγάζουν από το Λαό, υπάρχουν υπέρ αυτού και του Έθνους και ασκούνται όπως ορίζει το Σύνταγμα». Γι’ αυτό και την απάντηση κατά της διαφθοράς και της κακοδιοίκησης μπορεί να τη δώσει μόνο μια καλή διακυβέρνηση (good governance), που θα βασίζεται στις παγκόσμια βέλτιστες πρακτικές, προσαρμοσμένες στις ελληνικές ανάγκες. Μια διακυβέρνηση που θα κοιτάζει στο μέλλον με αισιοδοξία και θα ενέχει μια επαρκή δόση αυτοκριτικής της πολιτικής τάξης, απαραίτητης για να αποκατασταθεί, αργά, σταθερά, η σχέση της με τους πολίτες, που έχει διαρραγεί εδώ και αρκετά χρόνια. Οι πολίτες προσδοκούμε διαφανείς, προσιτές και αξιόπιστες υπηρεσίες από τις κυβερνήσεις, σύμφωνες με τις ανάγκες και τις επιθυμίες μας.
Από τον Οκτώβριο του 2011 και επίσημα από τον Απρίλιο του 2012, με την παρουσίαση ενός σχεδίου δράσης, η Ελλάδα συμμετέχει στη διεθνή πρωτοβουλία των Ηνωμένων Εθνών, «Συμμαχία για την Ανοικτή Διακυβέρνηση» (Open Government Partnership – OGP). Η Συμμαχία αυτή (OGP) αποσκοπεί στη διασφάλιση συγκεκριμένων κυβερνητικών δεσμεύσεων των μελών της, για την προώθηση της διαφάνειας και την καταπολέμηση της διαφθοράς στον δημόσιο τομέα, την ενδυνάμωση του ρόλου των πολιτών και την αύξηση του βαθμού εμπλοκής τους σε όλα τα επίπεδα της δημόσιας διοίκησης, την ανοικτή πρόσβαση στη δημόσια πληροφορία, καθώς και την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών στη σύγχρονη διακυβέρνηση.
Ο ύμνος του Προέδρου Ομπάμα στη Δημοκρατία: Το τελευταίο του επίσημο ταξίδι στο εξωτερικό, ο πρώην Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής Μπαράκ Ομπάμα, επέλεξε να το κάνει στην Ελλάδα. Η ομιλία του στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, τον Νοέμβριο του 2016, είναι μια ωδή στη Δημοκρατία. Είπε, μεταξύ άλλων: «… Ελευθερία του Τύπου, για να εκτίθεται (προβάλλεται) η αδικία και η διαφθορά, και να παραμένουν οι ηγέτες υπόλογοι απέναντι στους πολίτες… Πρέπει να καταστήσουμε σαφές ότι οι κυβερνήσεις υπάρχουν για να εξυπηρετούν τα συμφέροντα των πολιτών, και όχι το αντίστροφο. Και γι’ αυτό, ως Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, ανέλαβα πρωτοβουλίες όπως η «Συμμαχία για την Ανοικτή Διακυβέρνηση» (Open Government Partnership – OGP), που προάγει τη διαφάνεια και τη λογοδοσία, ώστε οι απλοί άνθρωποι της καθημερινότητας να γνωρίζουν περισσότερα σχετικά με τις αποφάσεις που επηρεάζουν τη ζωή τους. Γι’ αυτό, τόσο «στο σπίτι» όσο και σε ολόκληρο τον κόσμο, έχουμε κάνει βήματα για την καταπολέμηση της διαφθοράς, η οποία μπορεί να σαπίσει μια κοινωνία εκ των έσω».
Είπε, βέβαια, και κάτι άλλο, ιδιαίτερα σημαντικό, ο Πρόεδρος Ομπάμα. Ότι το σημαντικότερο αξίωμα σε οποιαδήποτε χώρα, δεν είναι αυτό του προέδρου ή του πρωθυπουργού. Ο σημαντικότερος τίτλος είναι αυτός του «πολίτη» (« … the most important office in any country is not president or prime minister. The most important title is «citizen»…»). Και υπό αυτή την έννοια, που είναι ορθή, ο πολίτης πρέπει να είναι εξίσου, και ελεγχόμενος, αλλά και ελέγχων.
Από τον Νίκο Λαγαρία
