Αργότερα, στις 22 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους, υπογράφηκε μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας, στρατιωτική σύμβαση, σύμφωνα με την οποία, σε περίπτωση Βουλγαροτουρκικού πολέμου η Ελλάδα να επιτεθεί κατά της Τουρκίας με 120.000 στρατό, η δε Βουλγαρία θα τηρούσε την ίδια στάση σε περίπτωση Ελληνοτουρκικού πολέμου με 300.000 στρατό... Αλλά, όμως, παρά τις προσπάθειες αυτές των Βαλκανικών Κρατών, κοινό Σχέδιο Επιχειρήσεων για τον συντονισμό των στρατών τους εναντίον των Τούρκων δεν εκπονήθηκε.
Αποτέλεσμα ήταν οι στρατοί τους να ενεργήσουν ανεξάρτητα, υποβοηθούμενοι μόνο από το ότι προσβάλλουν τον ίδιο εχθρό, οι Βούλγαροι στη Θράκη προς Ανδριανούπολη, οι Σέρβοι προς Σκόπια και Μοναστήρι και οι Έλληνες προς τη Μακεδονία.
Η Τουρκία, διέταξε την ενίσχυση των παραμεθόριων φρουρών της και άρχισε να κινητοποιεί δυνάμεις στη Θράκη. Τέλος, στις 5 Οκτωβρίου 1912, η Σερβία η Βουλγαρία και η Ελλάδα έμπαιναν στον πόλεμο εναντίον της Τουρκίας.
Ο Ελληνικός Στρατός, μετά το κίνημα του 1909, αφού οργανώθηκε κατάλληλα, εξοπλίστηκε με απόλυτα σύγχρονο οπλισμό. Ο στρατός οργανώθηκε στη Στρατιά Θεσσαλίας, υπό τη Διοίκηση του αρχιστράτηγου διαδόχου Κωνσταντίνου, με επιτελάρχη τον υποστράτηγο Δαγκλή.
Η Στρατιά Θεσσαλίας πέρασε στις 5 Οκτωβρίου την Ελληνοτουρκική μεθόριο (Μελούνα) και στις 6 του μήνα ελευθέρωσε την Ελασσόνα - Δεσκάτη. Από τις 7 Οκτωβρίου η Στρατιά προχώρησε προς το Σαραντάπορο.
Η Στρατιά Θεσσαλίας, υπό τις διαταγές του Διαδόχου - Αρχιστρατήγου, αποτελούνταν συνολικά από 49 τάγματα Πεζικού, 6 τάγματα Ευζώνων, 60 πολυβόλα, 26 πεδινές πυροβολαρχίες, 5 ορειβατικές πυροβολαρχίες, 8 ίλες ιππικού, 6 ημιλαρχίες, 7 λόχους μηχανικού, 2 λόχους τηλεγραφητών, 2 λόχους γεφυροποιών και στολίσκο από 4 αεροπλάνα αναγνωρίσεως.
Οι Μονάδες της Στρατιάς, αφού προωθήθηκαν στις 8 Οκτωβρίου, έφθασαν μέχρι τις εσπερινές ώρες της ίδιας μέρας στις περιοχές συγκεντρώσεως μάχης, ως εξής:
Η 1η Μεραρχία, υπό τον υποστράτηγο Μανουσογιαννάκη Εμμανουήλ, χωρίς το πεδινό πυροβολικό της, στο χωριό Κοκκινόγη.
Η 2η Μεραρχία, υπό τον υποστράτηγο Καλλάρη Κωνσταντίνο, με το πεδινό πυροβολικό της 3ης Μεραρχίας, στην περιοχή του υψώματος 385, ανατολικά του χωριού Λυκούδι.
Η 3η Μεραρχία, υπό τον υποστράτηγο Δαμιανό Κωνσταντίνο, στο χωριό Λυκούδι.
Η 4η Μεραρχία, υπό τον υποστράτηγο Μοσχόπουλο Κωνσταντίνο, χωρίς το πεδινό πυροβολικό της, στο χωριό Γιαννωτά.
Η 5η Μεραρχία, υπό τον συνταγματάρχη Μηχανικού Ματθαιόπουλο Δημήτριο, επίσης χωρίς το πεδινό πυροβολικό της, στο χωριό Λουτρό.
Η 6η Μεραρχία, υπό τον συνταγματάρχη Ιππικού Μηλιώτη Κομνηνό, στο χωριό Πετρωτό.
Η Ταξιαρχία Ιππικού, υπό τον συνταγματάρχη Σούτσο Δημήτριο, στη Δεσκάτη.
Το Απόσπασμα Ευζώνων (1ο και 4ο Τάγματα Ευζώνων), υπό τον συνταγματάρχη Μηχανικού Γεννάδη Στέφανο, στη Δεσκάτη.
Το Απόσπασμα Ευζώνων (2ο και 6ο Τάγματα Ευζώνων), υπό τον συνταγματάρχη Μηχανικού Κωνσταντινόπουλο Κωνσταντίνο, στο χωριό Καλύβια.
Το Γενικό Στρατηγείο στην Ελασσόνα.
Το σχέδιο ενεργείας του Γενικού Στρατηγείου βασιζόταν γενικά στην κατά μέτωπο επίθεση εναντίον των αμυνομένων στη Στενωπό Σαρανταπόρου κύριων τουρκικών δυνάμεων και η καταστροφή των τουρκικών δυνάμεων σε αυτήν. Πρόσθεσε επίσης, ότι «έγκαιρη εμφάνιση της Ταξιαρχίας Ιππικού στα Σέρβια, θα προκαλέσει ολοκληρωτική καταστροφή του εχθρού». Στη διάρκεια της 9ης Οκτωβρίου, όταν και έγινε η κύρια μάχη του Σαρανταπόρου, Μονάδες, από τα αριστερά προς τα δεξιά, ενήργησαν σύμφωνα με το σχέδιο της Στρατιάς. Το Γενικό Στρατηγείο, όταν στο μεταξύ πληροφορήθηκε τη σύμπτυξη των Τούρκων, εξέδωσε στις 08.10 και 08.55 της 10ης Οκτωβρίου, διαταγές, με τις οποίες καθορίζονταν οι ενέργειες των ελληνικών δυνάμεων.
Για την υλοποίηση των νέων διαταγών του Γενικού Στρατηγείου, οι Μεραρχίες τέθηκαν σε κίνηση και πέτυχαν να κυριεύσουν ολόκληρο σχεδόν το Πεδινό Πυροβολικό, μέρος από το υπόλοιπο υλικό των Τούρκων και να αιχμαλωτίσουν περιορισμένο αριθμό αποκομμένων τμημάτων και ανδρών.
Η 4η Μεραρχία κινήθηκε γρήγορα και με την ημιλαρχία της κατέλαβε άθικτη τη γέφυρα του Αλιάκμονα. Γύρω στα μεσάνυχτα περίπου της 10ης/11ης Οκτωβρίου, η Στρατιά εξέδωσε διαταγή σταθμεύσεως και ανασυγκροτήσεως των Μονάδων της, σε θέσεις αμέσως βόρεια της Στενωπού και μέχρι τη γέφυρα του Αλιάκμονα.
Έτσι, έληξε ουσιαστικά η μάχη Σαρανταπόρου. Η γρήγορη και νικηφόρα έκβαση της μάχης Σαρανταπόρου αύξησε το ηθικό του Στρατού και άνοιξε τις πύλες για την απελευθέρωση στη συνέχεια της Δυτικής και Κεντρικής Μακεδονίας. Άλλωστε, η εγκατάλειψη στη διάρκεια της νύχτας 9/10 Οκτωβρίου, από τους Τούρκους της τοποθεσίας Σαρανταπόρου, έγινε αντιληπτή μόλις το πρωί στις 10 Οκτωβρίου με αποτέλεσμα να διαρρεύσει προς τα πίσω ολόκληρη σχεδόν η εχθρική δύναμη ανενόχλητη. Έτσι, τα Στενά Σαρανταπόρου με τη νίκη του Στρατού μας, έδωσαν την ελευθερία στην περιοχή Ολύμπου και Μακεδονίας.
Από τον Απόστολο Ποντίκα, δάσκαλο, θεολόγο, φιλόλογο, Πολιτικών Επιστημών
