180.000.000 άνθρωποι, μεσοσταθμικά είναι το 12.5 % το ΑΕΠ της Ευρώπης και είναι ο τρίτος τομέας της οικονομίας μεταξύ του δημόσιου και του κερδοσκοπικού.
Στην Ελλάδα είναι αμελητέα τα νούμερα και πολλές φορές βρίσκονται στο στόχαστρο ως επιχειρήσεις που εξυπηρετούν συμφέροντα.
Να δούμε με πολύ απλά λόγια για να κατανοήσουμε τη λειτουργία των ΚΟΙΝΣΕΠ:
1. Στις ΚΟΙΝΣΕΠ δεν υπάρχει αφεντικό, διαχειριστής και πρόεδρος εκλέγεται από τα μέλη της ΚΟΙΝΣΕΠ, 1 μέλος 1 ψήφος ισότιμα, ανεξάρτητα με το τι χρήματα έβαλαν στο κεφάλαιο ίδρυσης της ΚΟΙΝΣΕΠ (συνεταιριστική μερίδα).
2. Οι εργαζόμενοι έχουν σχέση μισθωτής εργασίας και από τα κέρδη το 35% παίρνουν οι εργαζόμενοι, το 5% μένει ως αποθεματικό και το 60% διατίθεται για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας ή επενδύεται στην ΚΟΙΝΣΕΠ για παραγωγικό σκοπό. Ο μισθός είναι αυτός που προβλέπεται από τον νόμο, μπορεί όμως να είναι και αρκετά μεγαλύτερος όταν είναι κερδοφόρα η ΚΟΙΝΣΕΠ, και αυτό αποφασίζεται από τη γενική συνέλευση.
3. Η πρόσληψη προσωπικού γίνεται με απόφαση της γενικής συνέλευσης των μελών και όχι από οποιονδήποτε άλλον παράγοντα, το ίδιο ισχύει και στις διαφοροποιήσεις των μισθών.
Η Kοινωνική Οικονομία είναι ένα εργαλείο για την τοπική αυτοδιοίκηση όταν αυτή πολιτικά είναι με τα συμφέροντα των πολλών. Να δώσουμε ένα παράδειγμα. Ένας Δήμος αδυνατεί να προσλάβει προσωπικό, είτε μειωμένων πόρων ή απαγορευτικού νομοθετικού πλαισίου. Το ερώτημα είναι απλό: Ποιο είναι προτιμότερο; Να δώσει τα χρήματα για τη συγκεκριμένη ανάθεση (συγκομιδή απορριμμάτων, εργασίες πρασίνου, κ.ά.) σε έναν ιδιώτη που θα πάρει για λογαριασμό του το κέρδος και ενδεχομένως να έχει τους εργαζόμενους με ελαστικές συνθήκες εργασίας; Ή να δώσει τα χρήματα σε ΚΟΙΝΣΕΠ, δηλ. στους πολλούς που το κέρδος θα πάει στον μισθό, για την εργασία που προσφέρουν;
Εδώ βλέπουμε τη διαφορά: Και οι 2 λειτουργούν ως επιχειρήσεις με σκοπό το κέρδος, μόνο που στη μία γίνεται αυτοσκοπός και το παίρνει ο ιδιώτης, ενώ στην ΚΟΙΝΣΕΠ είναι για την πληρωμή καλοπληρωμένων μισθών για το σύνολο των εργαζομένων. Η ΚΟΙΝΣΕΠ, εκτός της σύμβασης με τον φορέα Τοπικής Αυτοδιοίκησης που μπορεί να συνάψει εκτός διαγωνισμού, βάσει του νόμου 4412/16 και 4019/11 μπορεί ως επιχείρηση να δραστηριοποιηθεί και στην τοπική κοινωνία.
Ένα άλλο συμπέρασμα που βγάζουμε για την Κοινωνική Οικονομία είναι, από την τελευταία έκθεση της Mondragon, της μεγαλύτερης συνεταιριστικής πολυεθνικής με τζίρο 82 δισ. ευρώ και με χιλιάδες εργαζόμενους, ότι δεν χάθηκαν θέσεις εργασίας γιατί οι εργαζόμενοι εταιρειών που χτυπήθηκαν από την κρίση και έκλεισαν μεταφέρθηκαν σε άλλες εταιρείες του ομίλου που ήταν κερδοφόρες, χωρίς να απολυθούν.
Στο πλαίσιο της Κοινωνικής Οικονομίας είναι και ο νόμος 4513/18 για τις ενεργειακές κοινότητες και εδώ έχουμε το ίδιο σκηνικό με τις ΚΟΙΝΣΕΠ αλλά στον τομέα της ενέργειας. Τα κέρδη από τη σύσταση μιας ενεργειακής κοινότητας πηγαίνουν στους πολλούς και διαχέονται στις τοπικές κοινωνίες, όταν δε είναι μέτοχος ΟΤΑ, μπορεί να λύσει το πρόβλημα της ενεργειακής φτώχειας των πολιτών που υπάρχει στις μέρες μας, καθώς νοικοκυριά αδυνατούν να πληρώσουν για την ενέργεια, ένα αγαθό για την αξιοπρεπή διαβίωση των πολιτών.
Στην Ευρώπη έχουμε εκατοντάδες ενεργειακές κοινότητες με χιλιάδες μέλη. Η Ecopower στο Βέλγιο ξεκίνησε να δραστηριοποιείται το 1991. Το σύνολο των επενδύσεών της σε υδροηλεκτρικά, βιομάζα, αιολικά και φωτοβολταικά αγγίζει τα 65 εκατομμύρια ευρώ. Είναι ενεργειακός πάροχος από το 2003, αριθμεί 50 χιλιάδες μέλη και καλύπτει το 1,5% της αγοράς. Ένα ποσοστό των κερδών της Ecopower επανεπενδύεται, κυρίως χρηματοδοτεί επιτυχημένα εγχειρήματα που έχουν ανάγκη οικονομικής ενίσχυσης, και το υπόλοιπο διανέμεται στα μέλη.
Δείτε σήμερα την πολιτική στην ενέργεια: Στα πλαίσια ιδιωτικοποιήσεων έχουμε παρόχους ενέργειας μετρημένους στα δάκτυλα του ενός χεριού που, χωρίς κεφάλαια και επενδύσεις, κέρδισαν από την τεχνική αύξηση τις τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος πάνω από 1 δισ. ευρώ, αντί η πολιτική της κυβέρνησης να είναι η μείωση του ρεύματος και η ατέλεια για τους φτωχούς, γιατί δεν μιλάμε για εμπόρευμα αλλά για αγαθό.
Με την Κοινωνική Οικονομία δεν ανακαλύπτεις την Αμερική αλλά είναι το αυτονόητο της κοινωνικής συνοχής και μοχλός ανάπτυξης των τοπικών κοινωνιών.
Από τον Αριστοτέλη Ανδρέου*
* Ο Αριστοτέλης Ανδρέου είναι μέλος της Νομαρχιακής Επιτροπής ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία Λάρισας
