Βεβαίως, μια που η ζωή εξελίσσεται, οι αλλαγές, κατά τακτά χρονικά διαστήματα μικρότερα ή μεγαλύτερα, είναι επιβεβλημένες σ’ όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας και πολύ περισσότερο σ’ αυτόν της Παιδείας. Μόνο που στη χώρα μας, όσοι έχουν άποψη και ευθύνη για την Παιδεία των ελληνοπαίδων, συμπεριφέρονται, συνήθως, καιροσκοπικά και ανεύθυνα και, γι’ αυτό, φοβάμαι πολύ, ότι η κατάσταση στον χώρο της εκπαίδευσης δεν πρόκειται, μελλοντικά, ν’ αλλάξει, ιδιαίτερα. Άλλωστε, περισσεύουν οι ιδεοληψίες κα οι μαστροχαλαστές στον τόπο μας, κάθε φορά που κτίζεται κάτι θετικό, ενώ γνωρίζουμε, πολύ καλά, ότι μια μεταρρύθμιση εκτός από καλή προετοιμασία χρειάζεται και χρόνο εφαρμογής, για να αποδώσει καρπούς.
Ορισμένοι αποδίδουν τα αίτια της κακοδαιμονίας αυτής, κυρίως, στη χαμηλή χρηματοδότηση, στην προβληματική υλικοτεχνική υποδομή και στην ποιότητα των στελεχών του δημόσιου σχολείου και του περιεχομένου του. Παίζουν, βέβαια, ρόλο και αυτά, αλλά, κατά την ταπεινή μου άποψη, άλλα είναι τα βασικά αίτια. Εξ αυτών το πιο σημαντικό είναι, ότι τα πολιτικά κόμματα και οι προεκτάσεις τους, οι συνδικαλιστικοί φορείς, διεκδικούν, το καθένα για τον εαυτό του, το αλάθητο για την αντιμετώπιση της κατάστασης. Γι’ αυτό και κυριαρχεί στις αντιπαραθέσεις τους το διχαστικό πνεύμα και με βασική διαφορά τη διατήρηση εξ ολοκλήρου ή μη του δημόσιου χαρακτήρα της εκπαίδευσης. Πέραν τούτου στη χώρα μας, όπου γεννήθηκε η δημοκρατία και ο διάλογος, περισσεύει ο λαϊκισμός και η δημαγωγία, που εμποδίζουν τη συναίνεση και αποκλείουν ένα μίνιμουμ, τουλάχιστον, συνεννόησης μεταξύ τους για το καλό της εκπαίδευσης, οπότε, με την πρώτη ευκαιρία, ακυρώνονται αλλαγές και μεταρρυθμίσεις και αντικαθίστανται με άλλες, δημιουργώντας, κατ’ αυτόν τον τρόπο, ένα συνεχές ράβε ξήλωνε και αλαλούμ.
Η ελληνική κοινωνία έχει μάθει, επίσης, να ζει καπιταλιστικά, αλλά να σκέφτεται και να δρα, σοσιαλιστικά. Ως εκ τούτου, μπερδεμένη καθώς είναι επί του πρακτέου, αμφιταλαντεύεται, αδιαφορεί και αποφεύγει, συνήθως, να στηρίζει αυτονόητες και ρηξικέλευθες αλλαγές, οπότε βρίσκουν την ευκαιρία οι οργανωμένες μειοψηφίες να αντιστέκονται και να δημιουργούν προβλήματα. Είναι, μάλιστα, θλιβερή η διαπίστωση, ότι κάποιοι πολέμιοι της ιδιωτικής εκπαίδευσης, ενώ, δημοσίως, την κατακεραυνώνουν, στέλνουν τα παιδιά τους σ’ αυτήν, όταν το μπορούν, με αποτέλεσμα να επιτείνουν τη σύγχυση και το πρόβλημα.
Επί πλέον, πολλές εκπαιδευτικές αλλαγές, μεταπολεμικά, έγιναν, απλά, για να γίνουν, προκειμένου να δοθεί στον κόσμο η πλασματική εντύπωση, ότι κάτι αλλάζει. Ορισμένες απ’ αυτές, μάλιστα, είχαν να κάνουν μόνο με το εξεταστικό και την εισαγωγή των μαθητών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, καθώς διάφορες κυβερνήσεις εξαντλούσαν τις προσπάθειές τους στο να κολακεύσουν και να πείσουν μαθητές και γονείς, ότι με το νέο σύστημα εξετάσεων τα παιδιά τους θα είχαν ευκολότερη πρόσβαση στα πανεπιστήμια. Με το ίδιο πνεύμα έγινε, πρόχειρα, απ’ την προηγούμενη κυβέρνηση η εξίσωση των Τ.Ε.Ι. με τα Α.Ε.Ι. και συνέβαλε στο γέμισμα της χώρας από πανεπιστημιακές σχολές και άνεργους πτυχιούχους. Γι’ αυτό και οι αλλαγές αυτές ήταν άστοχες και επιζήμιες, αλλά οικονομικά συμφέρουσες για τις τοπικές κοινωνίες.
Αποτελεί, επίσης, παγκόσμια, ίσως, πρωτοτυπία το γεγονός, ότι οι εκπαιδευτικοί, ενώ, φανερά, τάσσονται υπέρ της αξιοκρατίας και ενώ δέχονται να αξιολογούν και να εξαρτάται το μέλλον των μαθητών τους απ’ τη βαθμολογία τους, οι ίδιοι, δεκαετίες τώρα, βρίσκουν, συνεχώς, προφάσεις, προκειμένου να μην εφαρμοσθεί η αξιολόγηση γι’ αυτούς, με αποτέλεσμα να στελεχώνουν, συνήθως, την εκπαίδευση οι εκάστοτε αρεστοί και όχι οι καλύτεροι. Και όχι μόνο αυτό. Κάθε φορά, που διαφωνούν σε κάτι οι συνδικαλιστικές ηγεσίες, αντί άλλης αντίδρασης κάνουν κατάχρηση του μέτρου της απεργίας υποθάλποντας, αρκετές φορές, και τις μαθητικές καταλήψεις, που ταλανίζουν τη χώρα τις τελευταίες δεκαετίες. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, όμως, κουβαλούν νερό στον μύλο της στασιμότητας και του αλαλούμ.
Αυτά σε γενικές γραμμές είναι, κατά την άποψή μου, τα βασικά αίτια, που αποτελούν τροχοπέδη στον εκσυγχρονισμό της εκπαίδευσης και μακάρι να συνετισθούμε οι πάντες και, κυρίως, οι αρμόδιοι.
Από τον Κώστα Γιαννούλα
